Het witboek Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, beter bekend als de betonstop, stelt dat de bebouwde ruimte in Vlaanderen 41,5 procent zal bedragen tegen 2050 als er niets aan het beleid verandert. “De regering baseert zich daarvoor op een doctoraat van Lien Poelmans”, zegt professor Ben Derudder. Zij deed in 2010 onderzoek naar de hydrologische impact van onze manier van bouwen en extrapoleerde daarvoor de gegevens van 1976 tot 2000. Op basis van de bouwtrends in die 25 jaar werd een voorspelling gedaan tot 2050.

“Maar intussen zijn we zeventien jaar verder en is onze manier van bouwen veranderd”, aldus Derudder. Er wordt onder meer op veel kleinere oppervlakte gebouwd. “De Vlaamse overheid beschikt over een ruimtemodel van VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) dat veel gedetailleerder is, maar ook minder dramatische cijfers oplevert.”

Het ruimtemodel hanteert de term verstedelijking in plaats van ruimtebeslag. Die twee zijn volgens Derudder niet helemaal hetzelfde, maar wel vergelijkbaar. Het model schat de verstedelijking tegen 2050 op 35 procent.

De Vlaamse Confederatie Bouw waarschuwt dat de betonstop op deze manier gevoelig is voor juridische aanvechting, het zwarte beest van elke grote beslissing die de Vlaamse regering de afgelopen jaren nam. “Zolang hierover geen duidelijkheid bestaat, mag de overheid geen enkele beleidsdaad stellen die van het witboek uitgaat”, zegt Marc Dillen, directeur van de Confederatie. “Het ruimtebeslag neemt op natuurlijke wijze al voldoende af, maar daar houdt de regering dus geen rekening mee.”

“Niet duidelijk waar kritiek op slaat”

Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege ontkent dat de betonstop zou gebaseerd zijn op achterhaalde gegevens.

Schauvliege stelt in een reactie dat de studie slechts één van de documenten is waarmee rekening werd gehouden. “Sinds 2011, toen werd besloten het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen op te stellen, is vijf jaar lang een jaarlijks budget van 950.000 euro uitgetrokken voor onderzoek, communicatie en participatie”, zegt ze. De minister wijst onder meer op studies van VITO, IDEA en de huidige bouwmeester Leo Van Broeck.

“We tellen voor de laatste vijf jaar 19 studies, het is ons dus niet duidelijk waar de kritiek op slaat”, aldus Schauvliege.