Direct naar artikelinhoud
VooruitblikZaak-De Pauw

‘120 kilometer per uur gereden waar vrouwen wilden dat ik maar 90 ging’: proces tegen Bart De Pauw start woensdag

Woensdag start het proces tegen Bart De Pauw.Beeld Thomas Sweertvaegher

In zijn eerste verhoor verklaarde Bart De Pauw dat hij 120 kilometer per uur heeft gereden waar vrouwen wilden dat hij maar 90 kilometer per uur ging. Het schuldinzicht van de tv-maker die wordt verdacht van belaging en cyberstalking van dertien vrouwen lijkt beperkt. Woensdag start zijn proces in Mechelen.

‘Ik denk niet dat ik iets verkeerds gedaan heb. Het is alsof ik in mijn enthousiaste omgang met mensen 120 kilometer per uur heb gereden, terwijl sommige dames nu zeggen dat ze liever hadden gehad dat ik 90 zou gereden hebben’, zei Bart De Pauw (53) in zijn eerste verhoor aan de onderzoeksrechter op 16 januari 2018, dat De Morgen kon inkijken.

Drie maanden eerder had de VRT de samenwerking beëindigd na meldingen over grensoverschrijdend gedrag. Bart De Pauw bracht dat nieuws zelf naar buiten in een videoboodschap waarna het parket een onderzoek startte. Dat onderzoek is uitgemond in een proces dat volgende week start voor de correctionele rechtbank van Mechelen. De tv-maker zal zich er moeten verantwoorden voor ­belaging en cyberstalking (of elektronische overlast zoals de kwalificatie officieel luidt) van dertien vrouwen.

De Pauw wordt ervan beticht hen grote hoeveelheden seksueel getinte en/of opdringerige sms’en te hebben gestuurd, ook ‘s nachts. Volgens de verklaringen van de vrouwen waren die sms’en eerst vleiend, soms met de mededeling dat de tv-maker smoorverliefd op hen was, waarna het seksueel getinte berichten werden. Toenmalig gedelegeerd bestuurder van de VRT, Paul Lembrechts, omschreef het in 2017 zo: “Het ging niet om één sms’je, maar honderden. Met seksuele en pornografische uitspraken.” 

Volgens Lembrechts zou De Pauw soms ook andere simkaarten gebruikt hebben om “het in het verborgene te kunnen houden”.  Eén jonge vrouw kreeg in drie weken tijd 900 berichtjes van De Pauw. 

Actrice Ella-June Henrad, op dat moment 23 jaar, werd op een zondagochtend in mei 2017 dan weer wakker met dit schunnige bericht:

SMS 5u41 ‘Ik vind je zo lekker Ella-June, echt. Ik zit weer zo in een zone dat ik niet mag zeggen wat ik denk of voel, want dat is niet gepast en al enzo – maar my god – vandaag weer – jij bent zo smoking hot...’

SMS 5u41 ‘Ik zou je zo graag willen neuken...’

SMS 5u41 ‘Ik denk dat ik mijn haar ga afscheren en zeggen dat ik kanker heb en het via make a wish ga proberen...’

SMS 5u44 ‘Sorry – dat was er los over.’

SMS 7u47 ‘Dag Bart, ja dat vond ik ook. Zo’n berichten mag je me niet sturen.’

‘Nieuwsgierig’

Tot aan zijn eerste verhoor, begin 2018, wist Bart De Pauw niet precies wat hem verweten werd en door wie. Zelf vindt hij, zo blijkt uit de ingebrekestelling die hij vorig jaar indiende tegen de VRT, dat hij daardoor niet de kans heeft gekregen om zich te verdedigen toen de samenwerking werd stopgezet. “Ik ben blij dat ik op mijn proces eindelijk mijn verhaal zal kunnen doen”, zei de tv-maker op een eerste procesdag begin dit jaar.

In zijn eerste verhoor gaf De Pauw aan de onderzoeksrechter toe dat hij te onstuimig is geweest, soms verliefd. “Maar ik ben geen roofdier dat op vrouwen aast. Ik heb nooit iemand kwaad willen doen. Ik vind de interactie tussen man en vrouw heel boeiend, zien of er een band is. Ik ben altijd heel nieuwsgierig naar mensen. Ik heb niet de bedoeling er iets uit te halen, maar de bedoeling om te zien of je een zielsverwant tegenkomt, een maatje’, aldus de tv-maker.

Negen vrouwen zien dat anders. Het gaat om de actrices Maaike Cafmeyer (48), Liesa Naert (39), Lize Feryn (28) en Ella-June Henrard (28) en vijf andere vrouwen die niet bekend zijn bij het grote publiek, maar als stagiaire, kleedster of productiemedewerkster met hem hebben samengewerkt. Nog vier vrouwen hebben het juridisch statuut van slachtoffer, maar wilden zich niet manifesteren in een openbare rechtszaak. Deze week raakte bekend dat er zich na het afsluiten van het strafonderzoek nog drie vrouwen hadden gemeld bij advocate Christine Mussche. 

Het is typerend voor dossiers van belaging en cyberstalking dat slachtoffers vaak onterecht een deel van de schuld bij zichzelf leggen. Dat is ook het geval in dit dossier: een aantal vrouwen hebben de berichten van De Pauw, anders dan Ella-June Henrard, niet altijd even consequent afgeblokt. Ze hebben soms geantwoord, twee van hen hebben een kortstondige seksuele relatie met de tv-maker gehad, iets waar ze zelf erg mee worstelen.

Een vraag die op het proces gesteld zal worden, is of de vrouwen anders konden dan positief reageren op de berichten gezien de rol waar ze zich op dat moment in bevonden. De meeste van hen waren erg jong toen de feiten zich voordeden. Ofwel was De Pauw hun werkgever, producent, regisseur of tegenspeler.

De tv-maker vindt zelf niet dat hij zich in een machtspositie bevond. Hij verwijst in zijn verhoor naar zijn creatieve functie. “Ik schrijf zowel scenario’s waar ik dan een jaar aan bezig ben, maar speel ook op de set. Uit dat laatste haal ik veel plezier. Dat is voor mij letterlijk in een zandbak spelen met andere mensen. In die context zoek ik met de mensen een heel goed contact. We werken heel dicht op elkaar en zijn met emoties bezig. Het is belangrijk dat de sfeer goed zit en dat er een goede klik is.”

Net als Bart De Pauw willen de vermoedelijke slachtoffers in aanloop van het proces geen verklaringen afleggen in de media. 

De zaak De Pauw ging vier jaar geleden aan het rollen. Op de set van een serie waarin ze een klein rolletje had, hoorde Maaike Cafmeyer een jonge actrice haar hart uitstorten bij een andere vrouw. De actrice huilde en vertelde dat Bart De Pauw haar de nacht voordien onophoudelijk sms’en gestuurd had, ze had geen oog dichtgedaan. Cafmeyer, die twee seizoenen lang de ­fictieve vrouw van Bart De Pauw had gespeeld in Het geslacht De Pauw, kreeg een enorme déjà-vu. Tien jaar eerder was haar iets soortgelijks overkomen. Dat het nog altijd gebeurde deed haar naar een vertrouwenspersoon bij de VRT stappen om De Pauws grensoverschrijdend gedrag te melden.

Dat het tot een proces komt, was nooit haar bedoeling. Ook de andere vrouwen zaten niet te wachten op een confrontatie in de rechtbank. “Het enige wat wij willen, is dat het aanhoudende grensoverschrijdende gedrag stopt. Dat Bart De Pauw erkent dat hij ernstig in de fout ging, dat hij zich excuseert en zich in de toekomst niet meer aan dergelijk gedrag schuldig maakt”, schreven de tien vrouwen in het statement dat door het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM) in hun naam werd uitgestuurd.

Digitale onrust of cyberstalking kan door het gerecht apart vervolgd worden, maar in de praktijk gebeurt dat zelden of nooit. Dit dossier gaat over meer dan alleen sms’en. Sommige vrouwen beschuldigen De Pauw ervan om ‘s nachts aan hun woning te zijn geweest. Een actrice beweert dat ze bepaalde kusscènes met De Pauw onnodig moest herhalen. De vrouwen verklaren dat het enorme impact had op hun leven, dat ze soms psychologische hulp nodig hadden om te verwerken. Minstens een van hen stapte uit de  mediasector.

Behalve Ella-June Henrard hebben zeker drie vrouwen screenshots genomen van de stroom sms’en en Facebook-berichten die Bart De Pauw hen stuurde, maar de berichten die Bart De Pauw vijftien jaar geleden naar Maaike Cafmeyer stuurde, zijn bijvoorbeeld niet bewaard gebleven. Het gerecht kan slechts telecomgegevens opvragen van de laatste 12 maanden, waardoor er ook geen objectieve informatie is over hoe vaak er voordien telefonisch contact was tussen De Pauw en mogelijke slachtoffers. 

Opnieuw contact gezocht

Bij de start van het gerechtelijk onderzoek eind 2017 gaven verschillende vrouwen in hun verhoor aan dat de tv-maker opnieuw contact met hen had gezocht. De Pauw wist toen immers niet wie er tegen hem getuigd had. Het gerecht besliste daarom om de gsm van Bart De Pauw een tijdje af te luisteren. Dankzij die afgeluisterde gesprekken kon een uitgebreide lijst worden samengesteld van potentiële slachtoffers.

Een poging om een strafproces af te wenden door een bemiddeling, werd in september 2018 afgeblazen. Christine Mussche, de advocate van de vrouwen, had voorgesteld dat Bart De Pauw schuld zou bekennen aan belaging, zich publiek zou excuseren en de kosten voor psychologische bijstand zou vergoeden. 

Volgende week zullen de betrokkenen voor het eerst tegenover elkaar staan in de rechtszaal.  Woensdag krijgen eerst de burgerlijke partijen het woord. Daarna zal het Openbaar Ministerie de straf vorderen. De maximumstraf voor belaging en cyberstalking is een geldboete en een gevangenisstraf tussen 15 dagen en twee jaar cel. Donderdag is het de beurt aan de verdediging. Op een later tijdstip volgt de uitspraak.