Valt China Taiwan binnen? "President Xi nu druk bezig met binnenlandse politiek, maar kans op lange termijn vrij groot"
China toont zijn spierballen en aast weer nadrukkelijk op een aanhechting van het eiland Taiwan bij het Chinese grondgebied. Blijft het bij dreigementen of komt het alsnog tot een oorlog? Op korte termijn lijkt die kans klein, zegt Sense Hofstede van de Universiteit van Singapore, want president Xi heeft zijn handen vol met binnenlandse politiek, "maar op lange termijn is de kans vrij groot".
De spanningen tussen China en Taiwan lopen weer op. De voorbije dagen vloog een recordaantal Chinese militaire vliegtuigen tot vlak bij het luchtruim van Taiwan. De Chinese president Xi Jinping benadrukte afgelopen weekend nog eens dat de "historische opdracht van de complete hereniging" met Taiwan "zich moet voltrekken en zich zeker ook zal voltrekken".
De Taiwanese presidente Tsai Ing-wen verklaarde een dag later dat Taiwan niet zal buigen voor Chinese druk en zich zal verzetten tegen annexatie of inbreuken op de Taiwanese soevereiniteit. Het is niet de eerste keer dat beide regeringen stoere taal laten horen. Dat de spanningen nu weer oplopen, komt omdat China steeds meer zelfvertrouwen krijgt en het probleem Taiwan "wel een keer wil oplossen", zegt Sense Hofstede, een Nederlandse onderzoeker in vergelijkende Aziatische studies aan de Universiteit van Singapore.
Tegelijkertijd voelt de bevolking op Taiwan zich steeds meer Taiwanees en niet meer Chinees, geeft Hofstede aan. En dat is niet naar de zin van de Chinese regering in Peking, die Taiwan nog steeds ziet als een "overgebleven schandvlek van het kolonialisme", als een afvallige provincie.
De Chinese president Xi benadrukte de nood aan een volledige hereniging, maar zei er ook bij dat die vreedzaam moet gebeuren. Hofstede ziet dat vooral als een dreigement: "Het moet vreedzaam gebeuren, want anders komt er oorlog".
Of de Chinezen Taiwan echt zullen binnenvallen, moet nog blijken. Op korte termijn ziet Hofstede dat niet gebeuren. Xi heeft zeker het komende anderhalf jaar zijn handen vol aan de binnenlandse politiek, met economische hervormingen, de Olympische Winterspelen die eraan komen en bovendien moet volgend jaar ook zijn derde ambtstermijn goedgekeurd worden. "Maar op lange termijn is de kans vrij groot", schat Hofstede in.
In tussentijd voert Xi de retoriek op en deelt hij "speldenprikken" uit door militaire vliegtuigen tot vlak bij Taiwan te laten vliegen. "Die moeten Taiwan moedeloos maken", meent Hofstede. Taiwan rekent dan weer bij een mogelijke Chinese invasie op zijn raketsysteem om de eerste aanval af te weren en daarna op Amerikaanse en Japanse hulp. Die twee landen durven dat evenwel niet luidop te zeggen, zegt Hofstede, dat zou Taiwan alleen maar aanmoedigen om China nog meer uit te dagen.
Republiek versus Volksrepubliek
In 1949 vluchtten Chinese nationalisten naar Taiwan nadat ze de burgeroorlog verloren hadden van de communisten. Sindsdien heeft de eilandstaat een onafhankelijke regering, die zichzelf officieel nog altijd de Republiek China noemt. De bevolking op het eiland, een mengeling van uit het vasteland gevluchte nationalisten en Taiwanezen die al op het eiland woonden onder koloniaal bewind, beschouwt zich sindsdien als een onafhankelijke staat.
De communistische partij regeert al even lang over het vasteland: de Volksrepubliek China gedoopt. Peking beschouwt Taiwan nog altijd als onderdeel van het Chinese grondgebied. Die nationalistische gedachte is na meer dan zeventig jaar nog altijd de hoofdreden waarom China op een "volledige hereniging" aast.
Maar, zo zegt Hofstede, China's claim op Taiwan heeft ook geopolitieke redenen. De inlijving van Taiwan zou namelijk een eerste stap zijn in het doorbreken van de "eerste eilandketen", zegt Hofstede, "de eilandketen vanaf Japan door naar Zuidoost-Azië". "Als zij Taiwan veroveren, kunnen zij ook op de Stille Oceaan de Amerikaanse invloed terugduwen naar het oosten."