"Kwestie van tijd voor moeders en kinderen terugkeren uit IS-gebied en er is geen draaiboek"

Van peuters tot pubers: de terreurgroep IS gebruikt ook kinderen voor gruweldaden en propagandavideo's. Maar wat als de kinderen samen met hun moeders terugkeren naar Europa. Hoe kunnen wij die getraumatiseerde kinderen opnieuw opnemen in de maatschappij?

Het is een probleem dat zich volgens radicaliseringsambtenaar Jessica Soors in de nabije toekomst kan stellen. "Een van de meest courante signalen die wij in Vilvoorde krijgen, zijn precies van moeders met kinderen die willen terugkeren." Die signalen krijgen ze veelal via de ouders van de moeders, zij worden intensief begeleid door politie, gezinsbegeleiding en psychologen uit vzw's. "En op die manier horen we dat hun dochters met hun kinderen willen terugkeren."

Volgens Soors is er iets voor te zeggen om die moeders met kinderen op een gecontroleerde manier te laten terugkeren. "Om mensen bijvoorbeeld vanaf dat zij de grens met Turkije oversteken terug in handen te laten van gecontroleerde regimes. Op die manier, vanuit veiligheidsoverwegingen, zouden we precies weten waar mensen zitten en wanneer zij ons land binnenkomen. Indien dat nodig is, kunnen zij meteen worden aangehouden en kinderen kunnen meteen de aangepaste begeleiding krijgen. Dat bestaat niet op dit moment met als gevolg dat de vrouwen van wie wij weten dat ze op het punt staan om terug te keren, aangewezen zijn op mensensmokkelaars."

Maar zeker met de kinderen die terugkeren staan we volgens Soors voor grote uitdagingen. "Zo is er het verblijfsstatuut: die kinderen hebben geen papieren. Als het gaat om kinderen die in Syrië geboren zijn, zijn ze nergens anders aangegeven. Daarnaast zijn er ook de ouderschapstesten: zijn het effectief kinderen van mensen die de Belgische nationaliteit of een andere soort verblijfsvergunning voor België hebben? En is die van toepassing op de kinderen?"

Daarnaast zijn er ook tal van aspecten die te maken hebben met de zorg voor het kind, stelt Soors. "Wat met debriefing? Wat met de plaatsing van het kind als de ouder aangehouden wordt? Stel dat het kind bij familie geplaatst wordt, die familie moet ook begeleid worden..." Soors is formeel: er bestaat wel expertise, maar op dit moment is er geen draaiboek.

Het is overigens niet één minister die zijn verantwoordelijkheid moet opnemen of één domein, besluit Soors. "Het is ook geen discussie of het nu een federale of een Vlaamse bevoegdheid is. Als het om veiligheid en verblijfsvergunningen gaat, is het een federale bevoegdheid maar het gaat evengoed om jongerenwelzijn, onderwijs en ondersteuning aan families, een Vlaamse bevoegdheid."