Vivaldi-regering kijkt vooruit met nieuwe moed en houvast

“Diversiteit is een vruchtbare grond voor nieuwe ideeën. Die hebben we nodig om los te wrikken wat lang onwrikbaar leek”, zei premier Alexander De Croo (Open Vld) in zijn beleidsverklaring over de staat van het land. En over zijn eigen bonte coalitie. Na een marathonvergadering, met aan het eind een klassieke crisette, bereikte de regering gisterochtend een akkoord over de begroting, de energiefactuur, hervormingen op de arbeidsmarkt en investeringen.

Begrotingsgewijs was al langer duidelijk dat Vivaldi niet al te diep in eigen vel zou snijden. De zeven coalitiepartijen leveren een inspanning van 2,4 miljard euro of 0,5 procent van het bbp. Dat is niet genoeg om het tekort fors te verlagen na corona, maar wel meer dan Europa vraagt. 

Op vlak van arbeidsmarkt slaagt de coalitie erin om een aantal ideologische tegenstellingen te overstijgen, waardoor er - voorzichtig - een aantal taboes sneuvelen. Wie ziek thuis zit en hardnekkig weigert om mee te werken aan een traject om mogelijk weer aan de slag te gaan, riskeert bijvoorbeeld om een klein stukje van de uitkering te verliezen. Tot voor kort was dit voor socialisten ondenkbaar. 

Andersom heb je als werknemer in een groter bedrijf geen ziektebriefje meer nodig als je één dag ziek thuis blijft, wat werkgevers tot nu toe deed steigeren. Je zal straks ook makkelijker kunnen overstappen naar een nieuwe job. Zo kan je tijdens je opzeg al aan de slag gaan bij een andere werkgever. Wie wil, kan straks in vier dagen ook een hele werkweek afwerken - tenminste: als de sociale partners hiervoor het licht op groen zetten.

De stijgende energiefactuur zorgde de voorbije weken voor politieke hoogspanning. Een energiecheque voor de hele middenklasse komt er uiteindelijk niet. Dat zou de begroting niet kunnen dragen. Vivaldi concentreert zich liever op de meest kwetsbare gezinnen. Het sociaal tarief, waar een miljoen huishoudens onder vallen, wordt verlengd tot april. Die huishoudens krijgen ook een eenmalige ‘winterkorting’ van 80 euro.

Zelf noemt Vivaldi zich de groenste regering ooit. Hiervoor verwijst ze naar de nieuwe vliegtaks op korteafstandsvluchten, een inperking van de steun voor professionele diesel en het extra budget voor het spoor. Al merken klimaat-ngo’s op dat het totale bedrag dat naar fossiele subsidies voor vrachtvervoer en luchtvaart vloeit nog steeds een veelvoud is van wat Vivaldi via dit akkoord afroomt.

Ook de oppositiepartijen blijken niet onder de indruk van het regeringswerk. Op rechts zien N-VA en Vlaams Belang vooral nieuwe belastingen voor de middenklasse. De partijen vinden dat er niet echt geraakt wordt aan de linkse heilige huisjes. De maatregelen rond de arbeidsmarkt dreigen niet langs de vakbonden te raken, luidt het. Op links oordeelt PVDA dat de fraudebestrijding achterblijft na de Pandora Papers.

Vivaldi leed deze zomer onder geruzie tussen de coalitiepartijen. Vooral de rivaliteit tussen PS en MR bedreigde de toekomst van de regering. Dit ‘groot akkoord’ biedt De Croo en zijn vicepremiers nieuwe moed en houvast. Bij de concrete uitwerking van de maatregelen dit najaar zal duidelijk worden of de coalitie na de coronacrisis ook echt bijeen kan blijven. “L’Union fait la force”, benadrukte De Croo gisteren.