Bart De Pauw hoopt via strafwetboek vrijspraak te bekomen: “Fout? Ja. Strafbaar? Neen”
© Olivier Matthys
Juridisch ten aanval. Wie dacht dat Bart De Pauw zich gewillig naar de slachtbank zou laten leiden, keert van een kale reis terug. Zijn verdedigingslijn: toegeven dat zijn gedrag fout was, ontkrachten dat het ook strafbaar is. Volgens De Pauws advocaten kan er voor 2016 geen sprake zijn van stalking. “Hij heeft kwetsende, storende, onaangename en onstuimige berichten gestuurd, maar er was nooit kwade trouw.”
Bart De Pauw is geen monster en al zeker geen Harvey Weinstein. Dat concludeerde de procureur woensdag al en poneert eigenlijk ook niemand. Donderdag voegden deskundigen, aangevoerd door de verdediging, daar nog twee aspecten aan toe: De Pauw is geen narcist, laat staan een psychopaat.
LIVE. Verdediging: Volg hier het proces-Bart De Pauw
De programmamaker aanhoorde het op de beklaagdenbank, geflankeerd door zijn echtgenote Ines De Vos. Zij zakte donderdagochtend wél af naar de Mechelse rechtbank om haar man te steunen. Een belangrijk signaal dat ze hem, ondanks alles, niet laat vallen. De Vos gunde de dames die eerst aan het woord kwamen – Ella-June Henrard, Helena De Craemer, Lize Feryn, Dymphne Poppe en de huilende Maaike Cafmeyer – geen blik.
De Pauw met zijn vrouw Ines De Vos en advocaat Michaël Verhaeghe. — © Olivier Matthys
Tegen de VRT, tegen de dames
Het was incasseren, alvorens zelf frontaal ten aanval te trekken, bleek meteen toen De Pauws advocaten Michaël Verhaeghe en John Maes het woord namen. De oproep van de Mechelse procureur woensdag om tot oprecht schuldbesef te komen, kwam er donderdagvoormiddag niet. Geen grote mea culpa, wel een rist verwijten aan de VRT – “zonder gewezen VRT-CEO Paul Lembrechts hadden we hier niet gestaan”, aan Hilde Van Mieghem – “zij heeft actief geronseld” én aan de vrouwen zelf – “zij hebben meermaals hun versies gewijzigd.”
Advocaat Verhaeghe sprak van een “geleidelijk gegroeide organisatie”. Het zorgde voor een luide lach in de zaal bij Frans Grapperhaus, partner van Cafmeyer. Verhaeghe verwees naar styliste Ellen Lloyd die “duidelijk geronseld werd” en naar het verhaal van de jonge stagiaire bij Koeken Troef!, Jenka Van de Voorde. Zij legde destijds in eerste instantie een mildere verklaring af, maar legde nadien uitgebreide verklaringen af over De Pauws gedrag. Vanwaar die ommezwaai? Angst, volgens Mussche en co., geronseld, volgens Verhaeghe en co.
LEES OOK. “Dit moet aangekomen zijn bij de partners”: het proces-De Pauw door de ogen van onze reporter (+)
De burgerlijke partijen zakte samen af naar de rechtbank. — © Olivier Matthys
Walging creëren
Verhaeghe stelde dat “hét dossier” koste wat het kost erger moest worden voorgesteld. “Men wilde een bepaald gevoel van walging creëren.” Hij sprak van een symbooldossier “dat men aan de overzijde niet mag verliezen. A world of no return. Men kon niet meer terug. De kern is hier niet wat men gelooft, maar wat bewezen is.”
Verhaeghe ergerde zich tijdens zijn eerste pleidooi meermaals aan het geluid van op de banken bevolkt door de burgerlijke partijen. “Voorzitter, alstublieft.”
Advocaat John Maes. — © BELGA
Enter John Maes. Hij diepte de theorie van de “collaborative storytelling” op om aan te tonen dat de herinneringen van bepaalde dames in het dossier “besmet zijn”. “Uit wetenschappelijk onderzoek is immers gebleken dat men bij feiten van lang geleden herinneringen bewust dan wel onbewust gaat herbeleven. Ga maar achter de waarheid van jaren terug wanneer getuigen voorafgaand aan een verhoor met elkaar spreken”, zei hij.
“Wat is er tien jaar geleden exact gebeurd? Hoe heb ik mij daarbij gevoeld? Dat is een gevaarlijk pad dat men is opgegaan. Een herinnering is immers besmet door denkbeelden, door normen en waarden.”
“Anti-verhaal”
Anders gesteld: de vrouwen hebben elkaar de voorbije jaren versterkt en aangemoedigd in hun negatieve beleving met Bart De Pauw, hun baas, regisseur, producent, vriend, minnaar, noem maar op. “Hun herinneringen zijn overschreven met een ‘anti-verhaal’. Plots gaat het om machtsmisbruik en belaging, een verhaal dat eigenlijk geen steun vindt in het dossier. Dat er mensen gekwetst zijn? Oké.”
Opnieuw werd er duchtig met hoofden geschud achter hem.
LEES OOK. Vrouwen richten zich rechtstreeks tot De Pauw: “Bart toch, hoe is dat nu toch mogelijk?”
Naarmate de ochtend vorderde, werd ook de verdedigingslijn van De Pauw almaar duidelijker: toegeven dat men in vele gevallen over de schreef ging, maar met het Strafwetboek in de hand de feiten juridisch ontkrachten. Want los van de haast onherstelbare PR-schade is er natuurlijk de kern van de zaak: is Bart De Pauw volgens de Mechelse rechtbank een stalker en een digitale belager? Ja, volgens de procureur die woensdag één jaar met uitstel eiste. Neen, volgens de verdediging.
Maes betwist alvast dat Bart De Pauw juridisch een stalker kan zijn voor de feiten gepleegd vóór 2016. Waarom? Omdat de wet toen veranderd is, haalde hij aan. Het dossier-De Pauw is in november 2017 gestart na een initiatief van het gerecht. Vóór 2016 kon zo’n onderzoek enkel na klacht van een (vermeend) slachtoffer. En die klacht is er destijds dus nooit geweest. Gevolg: de initiële verhalen van Cafmeyer, Naert, Feryn (eerste deel toch) en Poppe kunnen wat stalking betreft naar de prullenmand. Het is aan de rechtbank om die stelling te volgen of niet.
Maaike Cafmeyer, haar partner Frans Grapperhaus en Liesa Naert. — © Olivier Matthys
Heel fout, niet strafbaar
Over de feiten na 2016 – De Craemer, Van de Voorde, Lloyd, Henrard – is er ook felle betwisting. Maes maakte het onderscheid tussen ongewenst, intrusief gedrag en stalking. Volgens hem is er enkel sprake van dat eerste. “Hoe verwerpelijk of storend ook, hoe verwarrend of kwetsend ook, hoe onstuimig of vrijpostig ook, overstijgt dit alles intrusief gedrag?” Het antwoord daarop is neen, aldus de verdediging.
De Pauw is volgens hen ook niet schuldig aan digitale overlast. “Bart heeft nooit bewust te kwader trouw gehandeld. Dat aspect is heel belangrijk. Nooit heeft hij de bedoeling gehad om overlast te bezorgen.” Maes verwees daarvoor fijntjes naar wat “zijn geëerde confrater” Christine Mussche, advocate van de tegenpartij, zelf aanhaalde in haar conclusies: “De dames willen wel aannemen dat er geen kwade trouw is.”
Marathondag
Deze namiddag zullen de advocaten de verklaringen van de dames in kwestie in het strafdossier ontleden en ontkrachten. Ze gaven aan nog minstens 3,5 uur te zullen pleiten. Ook De Pauw zelf komt nadien nog uitgebreid aan het woord, gevolgd door een repliek van de burgerlijke partijen. Het einddoel voor De Pauw is duidelijk: hij gaat resoluut voor de vrijspraak.
