Vijf jaar stilte en nog steeds populair: het eeuwige appeal van popdiva Adele

1/ Haar muziek klinkt even oud als vertrouwd

‘Easy On Me’ is het eerste nieuwe teken van leven sinds de Britse superster ‘Water under the Bridge’ in 2016 uitbracht. Een nieuw moment van de waarheid voor Adele, nadat haar vorige langspelers in meer dan twintig landen (meervoudig) platina werden. Een unicum in dit digitale tijdperk. Slechts een handvol andere albums van de 21ste eeuw ging even vaak over de toonbank, en de aanloop duurde daar vaak veel langer. Om zo’n immens succes te bekomen, moet men immers een massapubliek over verschillende generaties heen bereiken. Zelfs bij XL, het label dat haar ontdekte, en eerdere successen scoorde met The White Stripes, M.I.A. of Prodigy, had nooit durven voorspellen dat het zo’n vaart zou lopen met deze superster.

Zelfs een vrij nietszeggende teaser van ‘Easy On Me’ op Instagram haalde op amper een week tijd meer dan zeventien miljoen weergaven. Die clipsnipper lijkt vooral bedoeld om de fans van het eerste uur gerust te stellen: net als ‘Hello’ is de clip gefilmd in zwart-wit, en rijdt een auto over een verlaten landweg. Andermaal koketteert Adele Adkins ook met een relikwie uit het verleden. Ontplofte het internet bij ‘Hello’ omdat ze een ouderwetse fliptelefoon bovenhaalde, dan doet ze het nu met een cassette die ze in de autoradio schuift. De achterliggende boodschap? Oud is niet out, maar vertrouwd.

Het kan geen wonder zijn dat ‘Easy On Me’ ook even intimistisch en pianogedreven is als ‘Someone Like You’. Nostalgie is vaste pasmunt bij Adele. Ze verlegt trouwens ook bewust geen muzikale grenzen, maar haakt haar karretje aan dat van de ‘Groten der Aarde’ als Ella Fitzgerald, de muziek waar ze van nature toe werd aangetrokken. “Toen ik haar voor het eerst hoorde, was het als ontwaken. Het idee dat mensen over een halve eeuw ook zouden terugblikken op mijn muziek, was steeds een stimulans om zo tijdloos mogelijk te willen klinken.”

2/ De songs zijn tijdloos, maar ze gaat mee met haar tijd

Adele staat erom bekend dat ze aardig de tijd neemt voor haar platen. Voor 25 (2015) kwamen slechts twee albums, 21 (2011) en 19 (2008). Die laatste lange pauze van zes jaar stelt de popzangeres wel voor een hindernis. De platenverkoop zit al even in het slop, maar in het laatste halve decennium is fysieke verkoop zo goed als op sterven na dood. En laat Adele nu net een van die witte raven zijn die het nog van cd-verkoop moest hebben. De cd is voor dit nieuwe decennium wat de cassette was voor het begin van de 21ste eeuw: een onhandig en in ongebruik geraakt relikwie.

Haar vorige langspeler werd evenwel niet meteen op streamingplatforms gelost, waardoor ze in 24 uur tijd 300.000 exemplaren verkocht in het VK alleen. Ze verkocht ook meer dan zeven miljoen platen op anderhalve maand in de VS. Liefst zeven maanden na de release werd de muziek pas aangeboden op Spotify en Apple Music. Zo’n vijf jaar geleden kwam Adele nog weg met die bravoure: met haar tweede album kon ze zich immers beroemen om de best verkochte Britse plaat van het voorbije decennium. Liefst 23 weken lang bracht dat album door op de eerste plaats in de hitlijsten, en een slordige 15 procent van alle Britse inwoners zou het fysieke album in zijn bezit hebben. Streaming stiefmoederlijk behandelen is vandaag niettemin een faux-pas: zo’n retrogerelateerd risico nemen zou de verkoop bij de superster wel eens finaal kunnen kelderen. Adele maakte in Vogue dan ook duidelijk dat het album deze keer wel meteen in alle formaten en op alle platforms zou verschijnen.

Vorige zaterdag vertelde de Britse superster ook meer over ‘Easy On Me’ op Instagram Live, met een preview. Nadat ze een snippet had gedeeld, zette ze het nummer snel weer af: “Oeps, mijn telefoon zoemt al, ik kom in de problemen...” Een keurig georkestreerde daad van rebellie, maar daarmee wekte ze wel meteen een golf van haardvuurwarme commentaren bij de achterban.

De release van 30 werd ook op gang getrokken door een wereldwijde marketingcampagne met billboards waarop dat getal werd weergegeven op monumenten en andere trekpleisters, met dezelfde blauwe achtergrond als op Adele’s onlangs bijgewerkte website en socialemedia-accounts. Een van die opschriften verscheen ook aan De Brouckère in Brussel. Adele keert dan wel terug in een muziekscene die een slinkse digitale aanpak vereist bij een albumrelease, maar het zou verbazen dat er geen formidabele marketingmachine achter Adele zit, die de voorbije vijf jaar heeft geleerd hoe ze de trends in het socialemediawereldje moet bijbenen.

3/ Ze is grappig, grofgebekt en grootmoedig

Dat de unieke, luide persoonlijkheid van Adele mee schatplichtig zou zijn aan haar succes is niet eens zo’n overdreven claim. Richard Russell van haar vroegere label XL Recordings vertelde al dat de hele marketingstrategie bij Adele er in het begin uit bestond om te benadrukken dat ze een gewoon meisje was dat gewoon muziek maakte. “Er zijn geen trucjes, geen foefjes. Ze stelt haar seksualiteit ook niet in het uitstalraam.” Zelfs wanneer je Adele zag tijdens de Grammy’s, met geföhnd haar en gestifte lippen, keek je niet naar een zangeres die zich koste wat het kost wilde meten met primi inter pares als Beyoncé, Lady Gaga of Miley Cyrus. Nee, ze leek eerder te gaan voor de statige allure van een grande dame in de soulvolle pop.

In haar songs neemt ze dan weer graag de gedaante van een doorsneemeisje aan. Een Britse meid uit de arbeidersklasse dat per abuis superster is geworden, maar nog steeds het hart op de tong draagt. Een grofgebekte prinses met een groot hart en een strot van goud. Aan die succesformule zou op de nieuwe plaat niet gemorreld zijn, beweren ingewijden.

4/ Ze fluistert als een boezemvriendin in je oor

Zelfs al houdt Adele haar privéleven steeds meer strikt afgescheiden, het lijkt alsof je via haar songs mee in haar zielenleven duikt. Na haar laatste optreden in 2017 verdween Adele nochtans nagenoeg volledig van de radar. Ze trouwde met zakenman Simon Konecki, met wie ze in 2012 al een zoontje kreeg. Twee jaar later raakte hun breuk bekend via een droog communiqué: “Adele en Simon zijn uit elkaar. Ze voeden wel nog samen hun zoon op. Er volgt geen verdere informatie.” Contractueel zou Adkins ook niet over hun relatie mogen zingen, lekte onlangs uit. Daar legde ze zich noodgedwongen bij neer. In het modeblad Vogue laat ze er evenwel geen twijfel over bestaan dat ze nog steeds harnas en scherfvest mijdt.

De nieuwe plaat zou als vehikel dienen voor Adele om grote levensvragen en heikele kwesties omtrent haar scheiding te beantwoorden aan haar zoontje Angelo. Daarbij hield ze zichzelf een spiegel voor tijdens het schrijven. En de reflectie? Die oogde kennelijk niet zo glorieus of glamoureus. “Ik realiseerde me dat ik zelf het probleem was”, biechtte ze op. “De vorige albums waren eerder van de strekking: jíj hebt dit misdaan! Jij deed dat! Fuck you! Toen dacht ik: Oh, shit, misschien ben ik zelf wel de rode draad. En draag ik mogelijk de grootste schuld.”

Een typische scheidingsplaat wordt het evenwel niet. “Het lijkt meer alsof ik van mezelf scheidde. Deze plaat gaat over zelfvernietiging, maar ook over zelfreflectie en dan een soort van zelfverlossing”. “Go easy on me baby”, zingt ze in de nieuwe single. “I was still a child / Didn’t get the chance to / Feel the world around me.” Die woorden zouden de teneur van de nieuwe plaat helemaal vatten: “Toen ik die zinnen zong in de douche, dacht ik dat ik alles had gezegd wat gezegd moest worden. Een half jaar lang kreeg ik dan ook geen letter extra meer op papier.”

5/ Ze maakt van schaarste een deugd

Adele heeft het handboek voor de superster mee herschreven. De ervaring wil dat je als ‘Grote der Aarde’ intensief moet touren, en elk godvergeten lokaal radiostation dient te paaien om Amerika te kraken. Adele toonde zich in het verleden evenwel nogal kieskeurig. Ze heeft niet één, maar twee Amerikaanse tournees afgezegd. In 2008 was dat omdat ze thuis bij haar vriend wilde zijn, in 2011 speelden onvoorziene omstandigheden mee: beschadigde stembanden gaven haar een vrijbrief om in eigen land te blijven. Met die aanpak brak ze later, en dat brak haar dan weer zuur op. Een latere tournee van 121 shows woog zodanig op haar, dat ze ei zo na het podium adieu had gezegd. “Ik weet niet of ik ooit nog op tour ga”, beweerde ze zelfs.

Dat ze rantsoeneert in openbare optredens, maakt natuurlijk dat elke acte de présence des te specialer aanvoelt. Zelfs eens kort aantreden op de Brit Awards of de MTV Video Music Awards in Amerika wordt zo meteen een heus evenement. Dat die optredens miljoenen keren gestreamd worden in alle uithoeken van de wereld, zorgt dat ze overal simultaan over de tong gaat.

Een ander voordeel als bewuste kluizenaar: Adele onttrekt zich aan het journaille en de paparazzi, die sinds haar scheiding nog meer op haar privéleven scherpstellen. Een dieet en sportief regime waarbij ze twintig kilo afviel, werd meteen ‘onrustwekkend’ en ‘dodelijk’ genoemd. Een kapsel met Afrikaans ogende dotjes leidde dan weer tot oververhitte beschuldigingen van cultural appropriation. Door zich als Enya af te sluiten van de buitenwacht in een groot landgoed (binnenkort verruilt ze Londen voor Californië), verleent het gewone meisje zichzelf vandaag een zekere mystiek. Want zelfs de girl next door heeft een zweem mysterie van doen wanneer ze superster wordt.

30 verschijnt op 19/11 bij Columbia/Sony.