Na jaren van records zette de pandemie vorig jaar een serieuze domper op de feeststemming in de haven, met 3% minder trafiek. Dit jaar gaat de haven er voorlopig nog op vooruit. De eerste negen maanden kende ze een trafiekgroei van 4,7% tot 179,1 miljoen ton tegenover dezelfde periode vorig jaar. Tegenover het pre-coronajaar 2019 is dat evenwel slechts een groei van 0,1%. Al blijven de containers een vaste waarde (zie grafiek).

De opvallendste groei zit voorlopig in het breakbulk, dat maar liefst met 45% groeide, en zelfs nog 15,7% tegenover dezelfde periode in 2019.

“Keerzijde”

“Zo’n heropleving hadden we niet verwacht”, zei Philippe Oyen donderdag als voorzitter van de ASV die de Antwerpse vertegenwoordigers van rederijen verenigt. “Maar er is een keerzijde: de nautische keten staat onder grote stress. Waar het nu echt fout loopt, is op het vlak van havenarbeid, met een gebrek aan ploegen.”

LEES OOK: Haven zoekt dringend honderden havenarbeiders: opleidingen gaan nu dag en nacht door

“Binnenschepen die tien dagen nodig hebben om te lossen, bulkcarriers die minimaal twee dagen langer doen over laden of lossen, containerschepen die geweigerd worden om te lossen … Dat is nu schering en inslag. Het is een drama”, klonk het.

Het tekort is deels te wijten aan extra werk voor de behandeling van staal, maar ook aan de lockdowns die de opleiding tot havenarbeider stillegden. Dat deed de instroom fors slinken.

Oyen hoopt dat de tekorten zo snel mogelijk worden opgelost. Hij kijkt daarbij ook richting vakbonden, die volgens hem de “beruchte wet-Major” te rigide willen blijven toepassen. “Schepen hebben nooit zo veel geld gekost als nu. Ofwel verdwijnen die uit Antwerpen, ofwel zoekt de lading een andere, snellere weg.”

Jacques Vandermeiren noemde de tewerkstellingsproblemen “zeer kritiek” en riep op tot een modernisering van de havenarbeid om te kunnen blijven groeien. “Ik geloof niet in een volledig geautomatiseerde haven, zonder mensen. Het blijft een peoples business.”

Vandermeiren gaf wel nog een waarschuwing bij de kwartaalcijfers. “We zijn dit jaar sterk gestart, maar in het derde kwartaal verloren we marktaandeel aan havens zoals Le Havre en Bremen. Enerzijds door de tewerkstellingsproblemen, maar ook vanwege de congestie en het ECA-project (voor extra containercapaciteit, red.) dat nog niet van de grond is geraakt nadat meerdere partijen naar de Raad van State stapten. Er wordt hier hard aan gewerkt. We zijn 150.000 TEU (een standaardmaat voor containers, red.) vanuit de MPET-terminal verloren. Dit lijkt het begin van een mogelijke trend, met nog meer containers die wegvloeien.”

Eigenbelang overstijgen

Vandermeiren hield zelf een pleidooi voor meer samenwerking van de bedrijven, waarbij het eigenbelang wordt overstegen. Al moest hij toegeven dat ook Nxtport nog niet op punt stond. Die dochter van het Havenbedrijf moet samenwerkingen verbeteren. Het ontwikkelde onder meer het systeem voor een veiligere containervrijgave in de strijd tegen drugs. ASV merkte op dat er nog heel wat wrevel is over het systeem.

Vandermeiren haalde tot slot nog de nakende fusie aan met Zeebrugge. In de wandelgangen klinkt het dat de aangekondigde timing van eind dit jaar niet meer haalbaar is. De Belgische Mededingingsautoriteit legt het fusiedossier momenteel voor aan de concurrenten.