HERBEKIJK – Waarom moeten onze kerncentrales sluiten? En zijn thoriumcentrales de toekomst? Jouw vragen beantwoord
Nadat Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) vorige maand de omgevingsvergunning voor de bouw van de gascentrale in Dilsen-Stokkem had geweigerd, doet ze nu hetzelfde voor die van Tessenderlo. Nochtans zijn nieuwe gascentrales essentieel voor de plannen van de federale regering om tegen 2025 de kerncentrales te sluiten. Is er een alternatief, en welk dan? Ook specialisten verschillen van mening. We legden jouw vragen voor aan Wouter Schroeyers (UHasselt), expert nucleaire energie, in #steljevraag.
“Enerzijds moeten onze energievoorzieningen veilig zijn, maar anderzijds willen we niet te veel CO2-uitstoot”, nuanceert Wouter Schroeyers. “Naar mijn mening is het – als je kijkt naar het broeikaseffect – onverstandig om over te schakelen naar gas. Als we kunnen verzekeren dat we veilige kerncentrales kunnen bouwen met weinig nucleair afval, dat veel minder lang gevaarlijk radioactief blijft, dan moeten we er niet noodzakelijk van af. Maar het is een politieke keuze. ”
Maar die nieuwe, veilige kerncentrales zijn er ten vroegste tegen 2035, volgens Schroeyers. En precies daar wringt het schoentje: “Het grootste probleem waar de huidige beleidsvoerders mee zitten, is dat energievraagstukken op lange termijn moet worden opgelost. Je moet op gebied van energievoorzieningen 20 à 30 jaar vooruitkijken."
“Of het nu gaat over gas- of kerncentrales: we moeten kijken welke energiebron we nog kunnen kiezen in de tijd die ons rest”, vindt Schroeyers. “Ik ben er geen voorstander van om kerncentrales langer open te houden dan de termijn waarvoor ze gebouwd zijn. Anderzijds: we hebben de mogelijkheid om een paar centrales langer open te houden. Het is haalbaar. Maar zelfs al zouden we daarvoor opteren: dan nog moeten we ervoor zorgen dat we na afloop een echt alternatief klaar hebben. Langetermijnbeslissingen, dát is het belangrijkste. Welke beslissing men neemt, dat is aan de politiek.”
En dat wordt hopelijk een breed gedragen beslissing: “We moeten werken met een akkoord tussen veel partijen in het hele politieke landschap. We moeten beslissingen maken op lange termijn en daarbij blijven, niet de natuurlijke neiging hebben om een beslissing van een vorige legislatuur terug te draaien. Dat is ons grootste probleem rond energievoorzieningsbeleid.”
“Persoonlijk zou ik de twee meest recente kerncentrales in ons land tien jaar langer openhouden, zodat we betere alternatieven kunnen inplannen. Als dat alternatief een nieuwe kerncentrale zou blijken te zijn, gaan we wel een manier moeten vinden om tien tot twintig jaar te overbruggen vooraleer die in werking kan treden. Met onze eigen productie gaan we daar niet komen.” Bieden de vele windmolens soelaas? “Daarmee kunnen we het deels opvangen, maar we moeten elektriciteit kunnen produceren wanneer er geen wind op zee is. Ook in de dalmomenten, zowel bij die van wind- als zonne-energie, moeten we voldoende capaciteit kunnen aanleveren. Dat zijn grote uitdagingen.”
“Het is een race tegen de klok. De kerncentrales sluiten tegen 2025. In termen van energie is dat morgen. Ik verwacht dat men in extremis zal beslissen om de levensduur van de huidige kerncentrales te verlengen. Maar zelfs dát vraagt de nodige tijd en ingrepen, wat ons al gauw vijf à zes jaar verder brengt. ”
“We moeten inzetten op de beste technologieën die beschikbaar zijn”, aldus Schroeyers. “En er zijn wel degelijke interessante nieuwe systemen op de markt. Maar ook hier: ook die zijn pas beschikbaar tegen 2030.” Hoe dan ook moeten we volgens Schroeyers kiezen voor technologieën waarbij er veel minder radioactief afval is. “Zoals inderdaad die kleine modulaire kernreactoren, waarmee je de totale levensduur van je radioactief afval verkort tot 300 jaar of minder.”
Ook waterstofgas is een mogelijke piste, “al moeten we er wel over discussiëren of waterstof de geschikte energiedrager is. Het kost heel wat energie om waterstof te produceren.”
In China opent binnenkort de zogezegde ‘kernreactor van de toekomst’: een thoriumcentrale. Iets voor ons land? “Dat kan op lange termijn een oplossing zijn, maar zo’n kerncentrale staat niet op zichzelf. Er moeten voldoende grondstoffen geproduceerd worden, en je winningsproces moet op punt worden gesteld. Als we willen werken op basis van thorium, dan moeten we nu beginnen met de juiste mijnen, met de juiste scheidingsprocessen. We moeten de brandstofcyclus op punt stellen.” En dus horen we opnieuw: “Dit is een verhaal dat pas op heel lange termijn uitgebouwd kan worden.”
Schroeyers is stellig: “Daar ben ik geen voorstander van. Bij de bouw van een kerncentrale moet je altijd grondig kijken naar de impact op het milieu, naar de veiligheidsaspecten, naar acceptatie en perceptie van de mensen rondom. Een nieuwe centrale bouwen is in dialoog gaan met de omgeving. Het is niet verstandig om die procedures te versnellen."
Wil je de volledige #steljevraag met expert nucleaire energie Wouter Schroeyers (UHasselt) herbekijken? Dat kan hieronder:
