Amsterdammer die maandenlang moord op Nederlandse premier Rutte besprak: “Ik weet niet wat me bezielde”

Yavuz O. wilde “het parlement opruimen, met dodelijk geweld” zo schreef hij op chatapp Telegram. “Het laten bloeden van die teringbende.” Bijvoorbeeld met een “c4 bom”. Of met “shooters”.  Vooral demissionair premier Rutte was daarbij het doelwit. “Iedereen heeft toch een hekel aan hem.”

Het Nederlandse Openbaar Ministerie ziet een hele reeks berichten van de Amsterdammer, geplaatst over een periode van een half jaar, als opruiing tot een terroristisch misdrijf en voorbereidingshandelingen voor een moordaanslag op de minister-president. Ook omdat de jongeman op zoek was naar wapens en met anderen offline afsprak om de plannen te bespreken.

In een verhoor, na zijn arrestatie in juli, zei O. tegen de politie: “Als ik een wapen had gehad, had ik het gedaan.” Vandaag sloeg hij tijdens een eerste tussentijdse zitting in de rechtbank een heel andere toon aan:  “Ik weet niet wat me bezielde. Het is nooit mijn bedoeling geweest om iets te doen”, zei hij via een videoverbinding aan de rechters. De Amsterdammer werd in juli opgepakt en zit sindsdien vast, hij heeft verder geen strafblad. “Ik zit de laatste tijd nogal in de knoop met mezelf. Ik heb spijt van wat ik heb gedaan”, klonk het verder. “Ik had hulp moeten zoeken.”

Volgens zijn advocaat was hij online “vooral op zoek naar vriendschappen”. O. is een mbo-scholier (middelbaar beroepsonderwijs, red.) die het Amsterdamse uitgaansleven wilde gaan verkennen. “Maar dat ging lastig door zijn strenge opvoeding, zijn sociale onhandigheid en de lockdown.” Daarop ging O., die verschillende complottheorieën aanhangt, online op zoek naar vrienden. 

Ook het Openbaar Ministerie ziet “psychosociale problemen” bij O. en wil verder onderzoek naar zijn psyche. Justitie ziet de Amsterdammer daarom nog zeker drie maanden vastzitten. 

De jongeman, over wie verder nog weinig bekend is, lijkt daarmee een voorbeeld uit de “radicale onderstroom” van het corona-protest waarvoor Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten al enkele maanden waarschuwen. Die diensten vrezen daarbij vooral “onvoorspelbare, gevaarlijke eenlingen.” Al is het begrip ‘eenling’ aan inflatie onderhevig; onder invloed van talloze online chatdiensten zoals Whatsapp, Telegram of 4Chan radicaliseert zelden iemand meer echt alleen. Meestal leiden de digitale sporen terug naar lange online discussies, vaak tot diep in de nacht.

In het geval van O. was die discussie, voor wie goed zocht,  maandenlang openbaar mee te lezen in de Telegram-groep ‘Vrijheid zonder Uniform’. Een chatgroep waarin mensen samenkwamen die een grote afkeer hebben van de Nederlandse overheid en de coronamaatregelen van het kabinet in het bijzonder. Ook kwamen er complottheorieën langs: het coronavaccin zou gebruikt worden om microchips bij mensen in te brengen die later door de aanleg van het 5G-netwerk worden geactiveerd. 

In de groep was O., die de alias Liber8 gebruikte, een van de oprichters en leiders. Ook kwamen de meest radicale teksten van hem.  “Zou je het in je hebben om ze allemaal te shooten? Gewoon vanuit een auto. Raam open, gun naar buiten en knallen maar”, plaatste hij in december vorig jaar. In mei praat hij daar nog steeds over: “We moeten echt een keer dat parlement keer bestormen en met dodelijk geweld die zooi opruimen.” Een dag later: “Ik zoek geen demonstranten, ik zoek revolutionaren. Shooters/hitters/gewapend/geweld. Alles toegestaan.” En: “Ook de hele koninklijke familie mogen (sic) kogels vreten.”

Daarnaast was te lezen hoe enkele leden van de groep bespraken hoe ze zich het best konden organiseren. In cellen die niet te veel van elkaar wisten, voor het geval de politie hen op het spoor zou komen.  

De politie hoefde alleen nog maar op print te drukken voor een belastend dossier. Aanvullend onderzoek wees uit dat O. ook in de offline wereld met mensen had afgesproken om over zijn ideeën te praten. En dat hij op zoek zou zijn geweest naar een pistool. Hij was daarnaast ook nog actief in een andere Telegramgroep met de naam ‘Bataafse Republiek’. Die groep is een van de beruchtste verzamelplaatsen van complotdenkers in Nederland. Meerdere leden zijn al veroordeeld tot maandenlange celstraffen vanwege het bedreigen van (onder meer) Jaap van Dissel, directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding van het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.

O. blijft voorlopig vastzitten, de eerstvolgende zitting in zijn zaak is in januari.