Ook bij de vierde coronagolf betaalt het onderwijs de rekening: ‘Het valt steeds moeilijker uit te leggen, het draagvlak brokkelt af’

Geen beleidsambitie die het voorbije anderhalf jaar vaker is uitgesproken dan ‘de scholen openhouden’. ministers repten zich telkens weer om als eerste die gezegende woorden uit te spreken. En toch: bij het begin van de vierde coronagolf lijkt het onderwijs weer als eerste de rekening te betalen. Onder meer in Gullegem, Brugge, Roeselare, Tervuren, Lanaken, Oudsbergen en Hoeselt zijn scholen de voorbije week dichtgegaan wegens een groot aantal besmettingen.

Het foeteren bij ouders en kinderen is voelbaar. “Het valt steeds moeilijker uit te leggen, het draagvlak brokkelt af”, zegt Kevin Eggermont, directeur basisonderwijs van de Gentse GO!-scholengroep. Grote uitbraken zijn er daar nog niet geweest, klassen die te pas en te onpas in quarantaine moeten des te meer. “Kinderen vloeien vaak stapsgewijs terug naar de klas, dan sta je soms voor een halve klas les te geven. Of de juf ontbreekt. Organisatorisch is het allesbehalve evident.”

Onhoudbaar, klinkt het almaar feller vanuit het onderwijsveld. Het staat in schril contrast met een maatschappij die gulzig de vrijheid viert en waar de brede contactopsporing in de soep draait. “Mensen kennen hun contacten niet meer”, klinkt het bij de contacttracers. Hoogrisicocontacten krijgen vanaf nu zelfs enkel een sms, door gebrek aan capaciteit in de callcenters.

Bij scholen stelt dat probleem zich niet, de context is controleerbaar. Is een tweede kind in de klas positief, dan kan de hele klas na een ‘geslaagde’ testronde in quarantaine geplaatst worden. Genoeg clusterbesmettingen op een school of te veel afwezigheden bij het personeel kan tot een sluiting leiden.

‘Slachtoffer van eigen testbeleid’

“Dat is het wrange. De scholen zijn het slachtoffer van hun eigen doorgedreven testbeleid”, zegt Michaël Devoldere, woordvoerder van onderwijsminiser Ben Weyts (N-VA). Voortgaan op het huidige elan zal wellicht tot nog veel meer gesloten scholen leiden, vooral in het lager onderwijs. Daar stegen de cijfers de voorbije week met ruim 50 procent, bij zowel leerlingen als personeel.

De CLB’s stellen echter dat het testbeleid achter de feiten aanholt “omdat de meeste kinderen asymptomatisch blijven”, waardoor clusterbesmettingen moeilijk te vermijden zijn. De vraag die daaraan vasthangt: is het nog zinvol om klassen en scholen in quarantaine te blijven duwen, wetende dat het weinig opbrengt?

Tyl Jonckheer, coördinator van de Pediatric Taskforce Covid-19, vraagt zich af of we het testen en tracen niet moeten loslaten in de lagere scholen. Volgens Jonckheer is het nuttiger een arts te laten bepalen of het aangewezen is om een kind te testen en eventueel in quarantaine te plaatsen. “Dit ingrijpende protocol dient enkel om mensen te beschermen die zich niet laten vaccineren. Scholen blijven sluiten is ethisch niet te verantwoorden.”

Daartegenover staat een situatie waarbij enkel de leerlingen thuisblijven die zich ziek voelen, zoals bij de griep. Eigenlijk betekent dat, gezien de hoge incidentie waar we nu mee geconfronteerd worden, dat we in een endemische fase belanden: let the beast - het virus dus - go.

Maar dat lijkt het ideale recept voor een knoert van een vierde golf en een nieuwe veldslag in de ziekenhuizen. Want de gaten in de afweer - in Brussel blijft de vaccinatiegraad laag - zijn er natuurlijk wel. “We moeten dus blijven testen en tracen, want kinderen kunnen op hun beurt in contact komen met kwetsbare mensen”, zegt Jan Eyckmans, woordvoerder van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit).

Mondmaskers

Voor het volledig loslaten van de teststrategie lijkt op het politieke niveau alvast weinig appetijt. Ook de virologen staan stevig op de rem. “Er zijn nochtans andere maatregelen die deze vierde golf kunnen helpen in te dammen”, zegt Stefan Grielens, algemeen directeur van het Vrij CLB Netwerk. Hij wijst onder meer naar de terugkeer van mondmaskers voor binnenruimtes. 

“Zoiets moet je natuurlijk wel breed invoeren, je kunt niet enkel de scholen viseren als een gevaarlijke plek”, zegt Grielens. Dan blijf je de huidige voedingsbodem voor frustratie vergroten: dat een kwetsbare doelgroep - jonge kinderen - moet boeten voor de vrijheden van de massa. “Voor het leerpotentieel en de mentale gezondheid is dit heel ingrijpend”, zegt Jonckheere.

Het blijft in grote mate een balansoefening. Het basisidee is simpel: willen we het onderwijs ontzien, dan moet de rest van de maatschappij opnieuw een stukje inboeten. Die boodschap aanbrengen bij de bevolking lijkt dan weer een aartsmoeilijke opdracht.

En vaccinatie?

Wat met de derde weg: lagereschoolkinderen vaccineren? In middelbare scholen lijkt de vaccinatiegraad een explosieve stijging van de besmettingscijfers tegen te gaan.

De Verenigde Staten zijn er alvast voor gewonnen, nu het Pfizer-vaccin goede resultaten bij kinderen laat zien. Virologisch is er een punt voor te maken. Maar volgens kinderarts Marc Raes (Jessa Ziekenhuis), lid van de Pediatric Covid-19 Taskforce, weegt dat niet op tegen ethische bezwaren. “Het vaccineren van kinderen mag niet enkel en alleen bedoeld zijn om de gaten in te vullen die wij als volwassenen laten.”

Volgens Grielens moet het wel grondig overwogen worden. “We zullen sowieso ergens een keuze moeten maken. Anders kun je niet beweren dat je prioriteit geeft aan het leerrecht van kinderen.”