Op de speelplaats van de toekomst wijken tegels voor gras en modder: ‘Het is nog een beetje wennen, ja’

“We zitten momenteel met vreselijk vuile klassen. Het is nog een beetje wennen”, vertelt Dominique Pincket, directeur van basisschool Pius X in Destelbergen. Via de centrale speelplaats - het vertrouwde tegeltjeslandschap dat nog steeds heel wat scholen domineert - brengt ze ons naar de nieuwe speelweide waar klassen afwisselend in hun pauzes naartoe gaan sinds dit schooljaar. Ze wijst naar het schoeisel van een van de rondrennende kinderen. “Kijk, ze beginnen al hun laarzen mee te nemen.”

Op de verroeste doelpalen na - een streepje nostalgie - moet dit het voorstellen: de speelplaats van de toekomst. Geen afgelijnd beton, wel een groene ruimte vol hoekjes en kantjes die kinderen mogen invullen naar eigen believen. We zien een bomenparcours, een klein amfitheater voor een buitenklas, een brakke zone waar ‘gebouwd’ wordt met takken en ander natuurmateriaal. “Ik speel hier veel liever, het is groter en veel minder druk”, zegt Ayaz (9), die energiek ronddraaft. Hij kijkt ons vragend aan: “Kan je hier ook komen naast de schooluren? Dat wist ik niet.”

Het is nochtans het meest opvallende aan dit stukje speelplaats. De hele buurt kan er terecht, van oudjes die willen petanquen tot scouts die komen ravotten in het weekend. “Vier jaar geleden was dit nog een vuil stukje grond dat altijd vol lag met glas, zetels en matrassen”, vertelt Pincket. Nu heeft de school er extra speelruimte bij - “echt een welgekomen ontlasting van de drukte” - en de buurt een proper, groen plekje.

Bewakingscamera’s

“Ik ben hier ook al eens in het weekend komen spelen met een vriend”, vertelt Achiel (7), die net als zijn broer Maurice (8) niks liever zou willen dan dat alle speelruimte op school vol grassprieten staat. Het is die richting die heel wat scholen de voorbije jaren ook effectief zijn opgegaan. Na een Vlaamse projectoproep kregen 114 scholen de voorbije jaren tot 15.000 euro subsidies om hun speelplaats groener, bewegingsvriendelijker en gedeeld te maken. Ook provinciaal en lokaal zijn middelen vrijgemaakt.

Bij de Ambrassade, dat samen met MOEV de Vlaamse trajecten ondersteunde, willen ze vooral het ‘gedeelde’ aspect nog verder in de verf zetten. Uit de corona-enquête van het Kinderrechtencommissariaat in 2020 bleek namelijk dat een kwart van de kinderen geen goede plek in de buurt heeft om naar buiten te gaan.“Ik herinner me dat ik zelf als kind nog heel wat braakliggende terreinen had om op ontdekkingstocht te gaan, maar Vlaanderen is intussen sterk volgebouwd”, zegt Peter Bosschaert, beleidsmedewerker bij de Ambrassade. “Wat er nog overschiet, is vaak sterk beregeld.”

Met een inspiratiegids probeert de organisatie scholen op de goede weg te zetten. De interesse is er - zo’n 200 scholen gaan er mee aan de slag, zo’n 50 staan al in de wachtrij - maar weerstand is er zeker ook. In Destelbergen zijn de sporen daarvan aanwezig in de vorm van bewakingscamera’s en bufferzones tussen speelplaats en buren, die overlast tot een minimum moeten beperken. Financieel komen er ook onderhoudskosten kijken bij het delen van ruimte.

Bosschaert benadrukt dat je “niet sowieso meteen je schoolpoorten helemaal open hoeft te gooien”. Hij geeft het voorbeeld van een Kortrijkse school waar buurtbewoners of verenigingen op aanvraag toegang kunnen krijgen, bijvoorbeeld voor een verjaardagsfeest, en dan via een QR-code de schoolpoort opendoen.

Volgens Pincket is de speelweide in een paar weken tijd alvast heel wat levendiger geworden. “Sommige gezinnen vinden bijna dagelijks hun weg naar deze plek, zelfs mensen die hier bij schoon weer zijn komen aperitieven. Het stimuleert dus echt ontmoetingen, dat is fijn om te zien. Al gaan we misschien wel nog een poort installeren die ’s avonds vanaf een bepaald uur sluit.”