Bloedonderzoek bij omwonenden 3M-fabriek: 6 op 10 riskeren gezondheidseffecten, stillegging dreigt als 3M niet met sluitende info komt

59 procent van de deelnemers heeft een PFOS-waarde in het bloed waarbij er een verhoogd risico op gezondheidseffecten op langere termijn is. Bij 32 procent zit de waarde ergens tussenin en zijn volgens het Agentschap Zorg en Gezondheid gezondheidsrisico’s “niet uit te sluiten”. Slechts 1 op de 11 deelnemers ( 9 procent) heeft een waarde waarbij geen gezondheidseffecten verwacht worden. 

Dit resultaat is volgens de onderzoekers een belangrijk signaal om actie te ondernemen om de blootstelling te beperken of te stoppen. “Het betekent echter niet dat er bij individuele deelnemers onmiddellijk gezondheidsschade zal optreden”, klinkt het. 

Er is volgens het onderzoek een duidelijk verband met de 3M-fabriek. Bewoners die dichter bij de fabriek wonen of al langer in het gebied, hebben hogere PFAS-gehaltes in het bloed. Het verband met het eten van lokaal geteelde voeding is minder duidelijk. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat mensen die groenten en fruit uit de eigen tuin eten, ook vaak kippen hebben. “De resultaten van de eieren zijn zodanig sterk dat de impact van de andere producten daardoor mogelijk gemaskeerd wordt.”

Bekijk ook: Helft van omwonenden 3M-fabriek heeft te hoog PFOS-gehalte

3M krijgt nu twee dagen om te bewijzen dat het de omwonenden niet verder in gevaar brengt met zijn emissies. Anders moet het de productieprocessen stilleggen waarbij PFAS vrijkomen, zegt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir in reactie op de resultaten van het bloedonderzoek.

Het is bekend dat 3M de voorbije maanden erg stroef communiceerde met de Omgevingsinspectie. Bovendien ging het bedrijf in beroep tegen de strengere uitstootnormen die het kreeg opgelegd.

“Omdat 3M niet kan of wil aantonen dat het op dit moment niets uitstoot wat leidt tot bijkomende blootstelling aan PFAS, worden geen risico’s genomen”, laat Demir weten. Het bedrijf moet binnen de twee dagen zwart-op-wit bewijzen dat het de omgeving niet extra blootstelt aan risico’s. Kan het dat niet bewijzen, dan moet het alle productieprocessen stopzetten die in de omgeving leiden tot blootstelling aan PFAS.

“De voorbije twee maanden werden grote inspanningen geleverd om het bedrijf 3M tot de orde te roepen”, stelt Demir. “Toch blijft essentiële informatie nog steeds uit, ondanks herhaaldelijke eisen gedurende twee maanden. Ondanks een ingebrekestelling. Daarbovenop komen nu de bijzonder slechte resultaten van het bloedonderzoek. Het geduld is op.”

Het rapport geeft ook aan dat er maatregelen nodig zijn om de blootstelling bij de bevolking in de buurt van 3M te verminderen. “In de eerste plaats moet de bron worden aangepakt”, klinkt het. “Hierin ligt vooral een rol voor de industrie. Verder is ook de aanpak van de historische vervuiling in de omgeving een prioriteit. Tot die tijd kunnen inwoners zelf de blootstelling beperken.” 

De deelnemers aan het onderzoek zijn dinsdagochtend individueel op de hoogte gebracht van hun resultaat per brief. Bij hoge waarden worden ze geadviseerd om via een checklist op zoek te gaan naar blootstellingsbronnen  in hun omgeving en vervolgens de tips op te volgen. Dinsdagavond is er een online infomoment voor omwonenden en vrijdag wordt een infomarkt georganiseerd in Zwijndrecht. In de loop van november kunnen deelnemers hun resultaat persoonlijk bespreken met een arts of milieudeskundige.

Het gemeentebestuur van Zwijndrecht noemt de resultaten van het bloedonderzoek “zorgwekkend” en vindt dat het bedrijf “zijn verantwoordelijkheid niet langer mag ontlopen”. 

Er komt ook uitgebreider onderzoek naar PFOS-waarden. Opmerkelijk is immers dat er ook hogere waarden te vinden zijn bij personen die via hun beroep, hobby of opleiding in contact komen met bodemdeeltjes. Dat element gaat men nog meer in detail onderzoeken. Het Agentschap Zorg en Gezondheid wil het onderzoek ook verder uitbreiden naar een straal van 5 km rond de 3M-fabriek en dan vooral richting zuidwesten, de overheersende windrichting.

Vlaams welzijnsminister Wouter Beke gaat zo’n uitgebreider bloedonderzoek ook op de regeringstafel leggen. Om elke inwoner van Zwijndrecht te onderzoeken, is er te weinig capaciteit in België, is te horen bij het kabinet. In dat geval zou er dus beroep moeten worden gedaan op het buitenland. Het onderzoek komt ook met een prijskaartje.

LEES OOK:

INTERVIEW. Voorzitter van de PFOS-onderzoekscommissie: “De politiek heeft een belabberd figuur geslagen”

3M in beroep tegen strengere milieuvoorwaarden provincie Antwerpen

Bodem en riet van natuurreservaat naast 3M-fabriek ernstig vervuild met PFOS: “We kunnen gecomposteerd maaisel toch niet in de voedselketen laten belanden?”