President Biden op bezoek bij paus Franciscus, Rik Torfs: "Gevoel dat paus wel degelijk sympathie voor Biden heeft"

De Amerikaanse president Joe Biden en zijn vrouw Jill zijn in Europa voor een vijfdaags bezoek. Ze gaan ook nog naar de klimaattop in Glasgow en dit weekend is er in Rome al de G20. 

Maar de -voor Biden misschien zelfs wel belangrijkste- ontmoeting vond vanmiddag al plaats. Hij mocht op audiëntie bij de paus. De audiëntie heeft 75 minuten geduurd, wat uitzonderlijk lang is. Ze zouden onder meer grappen gemaakt hebben over ouder worden, maar ook gepraat hebben over persoonlijke en gevoelige onderwerpen zoals de dood van Beau, de zoon van Joe Biden. 

Volgens het Witte Huis zelf dankte Biden de paus voor zijn inzet voor de arme mensen en mensen die door conflicten getroffen worden. Hij loofde de inzet van de paus in de strijd tegen de klimaatverandering en tegen de coronapandemie. Het gesprek verliep achter gesloten deuren. Of het omstreden thema abortus ter sprake kwam, bleef onduidelijk. De regering van Biden steunt het recht op zwangerschapsafbreking, wat in tegenspraak is met het standpunt van de katholieke kerk. 

"Biden is al de 14e president die bij de paus op bezoek gaat, maar hij is, na John Kennedy, nog maar de tweede katholieke president", legt Rik Torfs, professor Kerkelijk Recht aan de KU Leuven, uit. "En Biden is ook openlijk katholiek, hij is dat met plezier, iets wat bij ons steeds minder voorkomt, maar in de Verenigde Staten vaak het geval is."

"Tegelijk heeft hij ook heel wat moeilijkheden als katholieke president met bisschoppen in de VS, die hem op de korrel nemen omdat zijn houding tegenover abortus niet strikt genoeg zou zijn. Hij is -wettelijk dan- voor vrije keuze.  En er zijn zelfs bisschoppen die vinden dat iemand zoals Biden de communie moet worden geweigerd om die reden, omdat hij een zondig mens zou zijn. Maar ik heb het gevoel dat deze paus daar anders tegenaan kijkt en dat hij wel degelijk sympathie heeft voor Biden en niet zozeer voor de conservatievere bisschoppen die het op hem gemunt hebben." 

Toch denkt Rik Torfs niet dat er de komende jaren een rechtstreekse lijn zal zijn tussen de paus en Joe Biden. "Er zijn wellicht toch te weinig prangende internationale problemen die dat echt noodzakelijk maken. Als het over het klimaat gaat, hebben deze paus en Biden een redelijk gelijkaardig standpunt. Maar je hebt niet zo'n echt direct onmiddellijk politiek probleem, zoals bijvoorbeeld ten tijde van paus Johannes Paulus II en Ronald Reagan."

"Toen was het de tijd van de laatste jaren van het communisme in Oost-Europa, de paus was zelf Pools, en hij heeft enorm samengewerkt met Reagan om dat communistische regime ten val te brengen. Daarna zijn er voor het eerst in de Amerikaanse geschiedenis diplomatieke betrekkingen aangeknoopt tussen de VS en de heilige stoel, wat helemaal indruist tegen de Amerikaanse traditie, waarin godsdienstvrijheid wel hoog in aanzien staat, maar structurele relaties met religieuze groepen doorgaans erg beperkt blijven."

Eerdere ontmoetingen tussen de paus en Amerikaanse presidenten leverden soms straffe verhalen en bijhorende beelden. "Er waren mensen die bijna in slaap vielen, zoals bijvoorbeeld Ronald Reagan, misschien te wijten aan zijn hoge leeftijd, toen toch voor een Amerikaanse president. "

"Ook een bekend verhaal is de poging van George Bush Sr. om paus Johannes Paulus II te overtuigen van de noodzaak van zijn inval in Irak en hij heeft de paus niet kunnen overtuigen. Die vond dat toen een slecht idee en achteraf heeft hij natuurlijk, geopolitiek gezien, gelijk gehad, want die inval is het begin geweest van een totale destabilisering van die regio." 

Het eerste bezoek van een Amerikaanse president aan een paus is er trouwens pas gekomen in 1919. Dat was de toenmalige president Woodrow Wilson. "In heel de 19e eeuw, toen was reizen natuurlijk minder makkelijk, was er toch een soort terughoudendheid tegenover de katholieken in de VS", besluit Torfs.