Rijksarchief vindt in München middeleeuwse oorkonden die tijdens WOI uit West-Vlaanderen geroofd werden
In München zijn vier verloren gewaande middeleeuwse oorkonden opgedoken die afkomstig waren van de Abdij van Mesen in West-Vlaanderen. Die abdij is tijdens de Eerste Wereldoorlog verwoest. Militairen van een Duitse compagnie (waar ook ene Adolf Hitler toe behoorde) visten de unieke archiefstukken destijds uit het puin en namen ze mee naar huis als souvenir. De oorkonden zijn nu overhandigd aan het Belgisch Rijksarchief, dat ze in Brugge zal bewaren.
Vorige week woensdag 20 oktober vond in het Hauptstaatsarchiv in München de plechtige overhandiging plaats van vier oorkonden uit 1181, 1184 en 1475, die lang verloren werden gewaand. Ze waren afkomstig uit de Abdij van Mesen in West-Vlaanderen, die tijdens de Eerste Wereldoorlog verwoest werd.
Duitse militairen visten de archiefstukken destijds uit de ruïnes en namen ze als souvenir mee naar huis. De unieke stukken zijn nu teruggegeven aan het Belgische Rijksarchief. Het hele verhaal is te vinden op de website van het Belgisch Rijksarchief.
Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog werden in de voormalige abdij van het West-Vlaamse Mesen honderden archiefdocumenten bewaard, waarvan de oudste uit de 11de eeuw dateerden. Ze getuigden van het rijke middeleeuwse verleden van het kleine stadje als marktplaats en religieus centrum.
Lees verder onder de afbeelding:
Verloren gewaand
In november 1914 sloeg het noodlot echter toe: de stad werd met de grond gelijk gemaakt door het Franse leger, in een poging om de Duitsers te verjagen. Het abdijarchief leek verloren te zijn gegaan.
Maar al in 1915 kwamen vanuit Duitsland de eerste berichten over archiefstukken, die door soldaten uit het puin van de abdij opgevist en als souvenir mee naar huis genomen waren. Tijdens de eerste oorlogswinter was een compagnie soldaten uit Beieren in Mesen gelegerd.
In de crypte van de voormalige abdijkerk werd een commandopost ingericht. Ook een jonge oorlogsvrijwilliger, genaamd Adolf Hitler, maakte deel uit van die compagnie. Hij maakte tijdens zijn verblijf in Mesen diverse tekeningen en schilderijen van de verwoeste abdij.
Bewaard op zolder
Zowel gewone Duitse soldaten als officieren bemachtigden deeltjes van de oorkondenschat van de abdij van Mesen. Na de oorlog kwamen ze terecht op zolders in Beieren, maar ook op heel wat andere plaatsen in Duitsland en de wereld. Duitse emigranten namen de oorkonden mee naar Nederland, Zweden en de Verenigde Staten. Zo komt het dat ook het Metropolitan Museum in New York tot voor kort een 12de-eeuws charter van de abdij van Mesen in zijn collectie bewaarde.
In een klein huis vond ik tussen het puin verschillende oude documenten met gotische en romaanse zegels. Ik groef ze op en nam ze mee als souvenirs.
Eén van de stukken was in handen gekomen van de Ludwig-Maximilians-universiteit in München. De andere waren in het bezit van de familie Breitenbach. Bij de renovatie van een landhuis werden de oorkonden teruggevonden.
Voorvader baron Kress von Kreitenbach, officier in het Duitse leger, beschrijft in zijn dagboek de vondst van de middeleeuwse charters, op 11 november 1914: “In een klein huis vond ik tussen het puin verschillende oude documenten met gotische en romaanse zegels. Ik groef ze op en nam ze mee als souvenirs”. Hier moet het archief of de bibliotheek geweest zijn.
Lees verder onder de afbeelding:
De afgelopen 100 jaar slaagde het Rijksarchief erin om ongeveer een vijfde van het abdijarchief te recupereren. Alle documenten worden in het Rijksarchief Brugge bewaard. Het merendeel is ondertussen gerestaureerd en raadpleegbaar voor onderzoek. Het Rijksarchief hoopt dat er in de toekomst nog meer archiefstukken uit Mesen hun weg naar België zullen terugvinden.