Hoofddoekenverbod op de schop om lerarentekort op te lossen? "Zoveel moslima's willen lesgeven, maar mogen niet"
Moet het hoofddoekenverbod op de schop om het nijpende lerarentekort aan te pakken? Die vraag rijst nu onderwijskoepels voorstellen om mensen zonder diploma aan te werven om voor de klas te staan, terwijl veel moslima's mét lerarendiploma, maar ook mét een hoofddoek, geen werk vinden. "Ik vind het enorm ironisch en bijna hilarisch dat er nu een zwaar lerarentekort is", zegt Sarah Ouaamari, die zelf haar droom om leerkracht te worden opborg omwille van haar hoofddoek.
Aan de start van de herfstvakantie is het lerarentekort niet te overzien. Op de website van de VDAB vind je dan 3.000 vacatures onder het trefwoord "leerkracht", 300 van die vacatures zijn in de afgelopen 24 uur online gezet.
Om het nijpend tekort aan te pakken, wordt het ene na het andere idee naar voren geschoven. Donderdag stelden de onderwijskoepels nog voor om dan maar mensen zónder lerarendiploma aan te werven om te helpen in de klas. De koepel van steden en gemeenten (OVSG) suggereerde zelfs om die mensen ook te laten lesgeven, uit pure noodzaak.
Onderwijstalent verloren
Tegelijk zijn er een heleboel vrouwen met een hoofddoek, maar ook mét een lerarendiploma, die staan te popelen om les te geven. In het gemeenschapsonderwijs komen ze sowieso niet aan de bak, tenzij in een beperkt aantal scholen die de hoofddoek toch tolereren. In het katholiek onderwijs mogen scholen zelf bepalen of ze een hoofddoek al dan niet toelaten, maar in veel scholen is het verboden.
Wat is het standpunt van het katholiek onderwijs en het gemeenschapsonderwijs over leerkrachten met een hoofddoek? Ontdek het hier:
Het is moeilijk te zeggen om hoeveel potentiële leerkrachten met een hoofddoek het precies gaat, want cijfers zijn er niet. "Maar als we kijken naar de AP hogeschool in Antwerpen zijn er de afgelopen vijf jaar zeker al tientallen afgestudeerd. En dat is maar één hogeschool", zegt Yasmina Akhandaf. Ze is zelf leerkracht chemie met een hoofddoek in Antwerpen, op een van de uitzonderingsscholen waar de hoofddoek toch getolereerd wordt.
"Het grootste probleem met het hoofddoekenverbod vandaag is dat je een vrij sterk signaal geeft aan heel veel potentiële onderwijstalenten die rondlopen", gaat Akhandaf verder. Veel vrouwen beginnen namelijk al niet aan de opleiding omwille van dat verbod.
Hoeveel potentiële leerkrachten lopen we mis door het hoofddoekenverbod?
50 sollicitaties geweigerd
Sarah Ouaamari is een van de vrouwen die haar droomjob aan haar voorbij liet gaan omwille van het hoofddoekenverbod. "Ik heb eigenlijk altijd al heel graag leerkracht willen worden. Dat ligt mij heel erg, op verschillende manieren en op verschillende vlakken", vertelt ze. "Maar door het feit dat er een aantal jaar geleden een hoofddoekverbod is ingelast, heb ik de beslissing genomen om niet in het onderwijs te stappen."
Drie vrouwen met een hoofddoek getuigen over hun droom om leerkracht te worden:
"Ik vind het enorm ironisch en bijna hilarisch dat er nu een zwaar lerarentekort is, zowel in het middelbaar als lager onderwijs", gaat Ouaamari verder. "Er zijn zoveel moslima's die les willen geven, die les kunnen geven. Ze zouden er heel goed in zijn, en het met heel veel passie doen. Maar ze mogen het niet omwille van hun hoofddoek."
Nigun Kalin waagde zich als vrouw met een hoofddoek wel aan solliciteren in het onderwijs. "Ik heb meer dan 50 sollicitaties verstuurd, ik denk zelfs meer. Allemaal geweigerd. Daarom heb ik ervoor gekozen om de opleiding leerkracht islam te volgen."
Lesgeven als leerkracht islam kan inderdaad een oplossing zijn voor wie toch leerkracht wil worden, maar haar hoofddoek niet wil afzetten. Wie in het gemeenschapsonderwijs het levensbeschouwelijke keuzevak islam geeft, mag namelijk wel een hoofddoek dragen. Al die moet die weer af als diezelfde leerkracht een uurtje later Frans zou willen geven. Leerkracht chemie Akhandaf noemt dat "een schizofrene situatie", omdat de leerlingen de leerkracht dan toch al met hoofddoek gezien hebben.
Als je ook Frans geeft, moet je je hoofddoek wel uitdoen, maar je leerlingen hebben je al gezien met een hoofddoek, het is een vrij schizofrene situatie
Neutraal?
Als de passie voor het lesgeven zo groot is, kan de hoofddoek dan niet gewoon af op school? "Dat is een moeilijke kwestie", vindt Akhandaf. "De neutraliteit wordt gewaarborgd omdat ze vastligt in de grondwet, maar wat ook vastligt in de grondwet is het recht op godsdienstvrijheid."
"Men doet heel vaak alsof dat enkel en alleen wil zeggen dat je mag denken wat je wil denken, maar dat is eigenlijk niet waar" gaat ze verder. "Zowel in de Grondwet als in het Verdrag van de Rechten van de Mens staat heel duidelijk dat je het recht hebt om te denken wat je wil, maar ook om te praktiseren. Een hoofddoek dragen is een vorm van praktiseren, dus je mag tonen dat je moslim bent."
Wanneer is een leerkracht neutraal? Volgens Yasmina Akhandaf gaat het meer om gedrag dan om uiterlijke kenmerken:
Toch zullen leerkrachten zich voorlopig gewoon moeten neerleggen bij het hoofddoekenverbod. Een arrest van de Raad van State bepaalt namelijk dat leerkrachten in de algemene vakken geen levensbeschouwelijke kentekens mogen dragen. "Dura lex, sed lex", zou de leerkracht Latijn misschien zeggen. Oftewel: de wet is hard, maar het is de wet. Hoe groot dat lerarentekort ook is.