De nieuwe Japanse premier Fumio Kishida staat voor zijn eerste test: hoe sterk wordt zijn positie?
Vandaag kiezen de Japanners een nieuw Lagerhuis. Voor de kersverse liberaal-democratische premier Fumio Kishida is dat meteen een eerste grote test. In de aanloop naar de verkiezingen schoof de traditionele machtspartij in Japan, de LDP, Kishida als nieuwe voorman naar voor. Kishida lijkt de man van het status quo, maar kan op termijn na het tijdperk-Abe misschien nieuwe accenten leggen.
Sinds 2012 wordt Japan -net zoals voordien meestal het geval was- geleid door een coalitie tussen de Liberaal-Democratische Partij (LDP) en de kleinere boeddistische regeringspartij Komeito. Die tandem draaide vrij goed onder de opeenvolgende premiers Shinzo Abe (2012-2020), Yoshihide Suga (2020-2021) en sinds kort onder de 64-jarige Fumio Kishida.
De oude machtspoliticus Abe moest vorig jaar om gezondheidsredenen ontslag nemen en zijn opvolger en medestander Suga bleek het vacüum niet te kunnen opvullen. Eind vorige maand gooide Suga dan de handdoek -en het premierschap- in de ring en kozen de leden van de LDP Kishida als nieuwe topman en dus premier. Nu komt de echte test: de eerste parlementsverkiezingen.
Een machtswissel zit er niet aan te komen volgens de peilingen. Kishida zou zijn meerderheid behouden, maar zijn LDP zou wel zetels kunnen verliezen. De partij lijdt onder regeringsmoeheid en ongenoegen over de coronacrisis en de economische gevolgen daarvan. Dankzij de coalitie met de kleinere partij Komeito blijft Kishida wellicht hoe dan ook aan de macht. Mocht de LDP echter fors zetels verliezen, dan zou dat de positie van Kishida binnen de partij en binnen Japan kunnen verzwakken. Na zijn voorganger Suga kan de partij zich niet opnieuw een zwakke leider veroorloven.
Fumio Kishida komt -zoals veel Japanse politici- uit een familie met "roots" in het parlement. Zijn grootvader en vader waren ook lid van het Lagerhuis en Kishida zit sinds 1993 ook in die kamer. Hij behoort tot de Kochikai of "linkse vleugel" voor zover die term van toepassing is op de LDP. In de loop der jaren is Kishida wel opgeschoven in rechtse richting, ook al om de steun van de machtige partijbonzen te verwerven voor zijn opgang naar het hoogste ambt.
Onder Shinzo Abe was Kishida tussen 2012 en 2017 minister van Buitenlandse Zaken. Hij organiseerde het beroemde bezoek van VS-president Barack Obama aan zijn geboortestad Hiroshima, die in augustus 1945 door de eerste atoombom verwoest werd. Kishida is dan ook tegenstander van kernwapens, maar neemt een harde houding aan tegenover China als rivaal in het Verre Oosten. In die zin zal hij het buitenlands beleid van samenwerking met de VS, Australië en India tegen China verder zetten.
Sinds de Tweede Wereldoorlog is Japan een democratie. Dat werd zo beslist door de toenmalige Amerikaanse bezettingsautoriteit en het model geniet brede steun onder de bevolking. Sinds 1955 wordt het land bijna onafgebroken bestuurd door de conservatieve LDP van Kishida. Het economische succes van Japan betonneerde tegelijk de machtspositie van de LDP die slechts een keer doorbroken werd.
De LDP staat dan voor stabiliteit en voorspelbaarheid, iets waar Japanners erg aan verknocht zijn. Toch is die partij geen monoliet, maar een complex kluwen van clans en fracties die elkaar in een wurggreep houden. De verschillen zijn soms ideologisch, maar vaak ook persoonlijk. Veel fracties worden over generaties heen geleid door "dynastieën", een beetje zoals de "daimyo" of edelen uit het feodale tijdperk. Kishida werd door die fractieleiders naar voor geschoven, maar is dus voor steun van hen afhankelijk. Verwacht dus geen grote omwentelingen in Japan.