Deze man moet het ethische gezicht van Facebook verkopen. Maar is hij wel betrouwbaar?

Wat is het toch met Britse politici die jong en fris de politieke bühne bestormen om jaren later diep te zakken in de achting van de kiezers? Neem Tony Blair, die heel sociaaldemocratisch Europa in vervoering bracht, maar zijn erfenis te grabbel gooide met Irak en financieel gewin. Of zijn ‘erfgenaam’ David Cameron, de moderne conservatief die de deur openzette voor de brexiteers en zich tegenwoordig onbeschaamd aan het verrijken is.

En dan is er Sir Nick Clegg. In de aanloop naar de verkiezingen van 2010 zorgde de liberaal-democraat voor een Cleggmania. De kiezers, vooral de jongeren, raakten gecharmeerd van die knappe, idealistische en helder formulerende politicus met zijn wat hese rokersstem. Elf jaar later zien de Britten een andere Clegg, de man die als spindoctor van Mark Zuckerberg drie jaar lang heeft geprobeerd het imago van Facebook op te poetsen.

Een onmogelijke taak, zo heeft inmiddels ook Zuckerberg geconcludeerd. De Amerikaan doopte Facebook afgelopen week om in Meta, wat gepaard ging met een ietwat tenenkrommende videopresentatie. Na een seconde of tien verschijnt opeens Clegg in beeld. “Hé Nick”, zegt Mark. “Hé Mark”, zegt Nick. “Ik hoop dat ik je niet onderbreek”, vervolgt de Brit, die voor de boekenkasten zit van zijn bijna acht miljoen euro kostende villa nabij San Francisco.

Nadat hij heeft gezegd te genieten van de presentatie en ‘the visionary stuff’, vraagt Clegg zijn baas om even te benadrukken dat de opvolger van Facebook wel ethisch en verantwoord is, dat de privacy van de gebruikers dit keer wel wordt gewaarborgd. Politici en beleidsmakers kunnen, zo waarschuwde Clegg, de snelheid van de techreuzen vaak niet bijbenen. Hier sprak de man die de democratie moet verdedigen tegen het Wilde Westen van big tech.

Sorryvideo uit 2012

Het optreden van Sir Nick deed denken aan de ‘sorryvideo’ uit 2012, waarin hij zijn excuses aanbood voor het feit dat de liberalen akkoord waren gegaan met de door de conservatieve regeringspartner verlangde verhoging van de studiegelden. Dat was een flagrante breuk met de verkiezingsbelofte. De video miste het beoogde effect. Hij had het verkorven bij de studenten en, zo bleek drie jaar later bij de verkiezingen, ook bij de meeste andere kiezers.

Na de desastreuze verkiezingsnederlaag ging het van kwaad tot erger voor Clegg. Een jaar later koos een meerderheid van de Britse kiezers voor de brexit, een drama voor de zeer eurogezinde Clegg, die met een Spaanse getrouwd is, een Nederlandse moeder heeft en zes Europese talen spreekt. Weer een jaar later verloor hij zijn kamerzetel in Sheffield Hallam aan een socialist die binnenkort wegens oplichting voor de rechter moet verschijnen.

De knuffelliberaal Clegg, vijftig jaar jong pas, was toe aan een nieuwe uitdaging.

Aan de Amerikaanse westkust, ondertussen, was Facebook in de problemen geraakt. In de aanloop naar Donald Trumps verkiezingen zou het te weinig hebben gedaan om de verspreiding van nepnieuws tegen te gaan. Bovendien bleek het gegevens van 87 miljoen gebruikers te hebben verkocht aan het databedrijf Cambridge Analytica dat een belangrijke rol speelde bij zowel het brexitreferendum als de Amerikaanse verkiezingen.

Lord Allan of Hallam

Bij Facebook werkte Lord Allan of Hallam als directeur Europees beleid. His lordship was toevallig ook de mentor en voorganger van Clegg als afgevaardigde van Sheffield Hallam. Voordat hij het wist, was een weifelende Clegg drie jaar geleden te gast bij Mark Zuckerberg. “Jouw fundamentele probleem is dat mensen denken dat je te veel macht hebt en dat je dat niets kan schelen”, zou Clegg volgens gastvrouw Priscilla Chan hebben gezegd.

Als hoofd Global Affairs and Communications heeft Clegg drie jaar lang benadrukt dat er bij Facebook een cultuurverandering gaande is. De onthullingen van oud-medewerker Frances Haugen schetsen een ander beeld. Facebook zou te weinig hebben gedaan om haatmisdaden tegen te gaan en heeft een intern onderzoek genegeerd waaruit bleek dat een derde van de meisjes met een slecht zelfbeeld zich door Instagram nog slechter gaat voelen.

Het was aan Clegg om publiekelijk weerwoord te bieden.

Hij benadrukte dat het platform simpelweg de mooie en lelijke kanten van de maatschappij weerspiegelt. Aan het verbeteren van die lelijke kanten wordt gewerkt, verzekerde hij. Als een volleerd politicus versterkte hij zijn verdedigingslinie met cijfers. Er zijn 40.000 medewerkers die de inhoud bewaken, er is meer dan 15 miljard euro besteed om verspreiding van nepnieuws tegen te gaan en maar 5 van elke 10.000 pagina’s bevat misinformatie.

Achter het fataal gebleken besluit om na de verkiezingen van 2010 met de conservatieven een coalitie aan te gaan, zat destijds de intentie om het eiland te vrijwaren van een hard rechts beleid. Een soortgelijke logica zal, naast een jaarsalaris van omgerekend meer dan drie miljoen euro, hebben meegespeeld bij zijn donquichotteske poging om van Facebook een ethisch bedrijf te maken.

Moed kan Nick Clegg in elk geval niet worden ontzegd.