Lekker, immens populair en een ramp voor het milieu: moet u de avocado links laten liggen?
Geliefd door gezondheidsgoeroes, bourgondiërs en hipsters met een Instagram-account. De populariteit van de avocado bereikt ongekende hoogtes. Experts trekken echter aan de alarmbel omdat de teelt van de vrucht een hoge ecologische prijs met zich meebrengt. Kan de avocado ooit groen worden?
“Lekker eten serveren staat centraal in alles wat we doen, maar tegelijkertijd willen we de planeet met zorg behandelen.” De Britse restaurantketen Wahaca, gespecialiseerd in Mexicaans voedsel, verraste haar cliënteel onlangs met een aangepast recept voor guacamole. In de vernieuwde versie van de bekende dipsaus worden avocado’s als hoofdbestanddeel vervangen door lokaal gekweekte tuinbonen. Het bedrijf neemt de stap om tegemoet te komen aan de kritiek op de ecologische voetafdruk van de avocadoteelt die steeds luider klinkt. Voor de productie van een kilo avocado’s is tot zo’n 2.000 liter water nodig en het vervoer vanaf de grote plantages in Centraal- en Zuid-Amerika naar Europa zorgt voor een aanzienlijke uitstoot van broeikasgassen.
De export van exotische vruchten zorgt vaker voor uitdagingen op ecologisch vlak, maar bij avocado’s krijgen ze meer aandacht omdat het om een industrie gaat die erg snel groeit. De markt is vandaag goed voor een jaarlijkse omzet van 4,8 miljard euro, 56 procent meer dan vijf jaar geleden. Om dat economische succes te bereiken vond in verschillende landen illegale ontbossing plaats en zorgde het gebruik van meststoffen en pesticiden voor aanzienlijke milieuschade.
“We mogen ook de schade op menselijk vlak niet uit het oog verliezen”, zegt Frank Nevens, docent duurzame ontwikkeling aan de UGent. Hij verwijst naar Mexico, een land dat de helft van de globale productie aan avocado’s voor zijn rekening neemt en waar de georganiseerde misdaad de afgelopen jaren probeerde de controle over plantages in handen te krijgen. Handelaars en telers werden er afgeperst, ontvoerd of vermoord. In andere landen sloegen telers drinkwatervoorraden aan om akkers te besproeien, wat negatieve gevolgen had voor de lokale bevolking. Ruimte om zelf van de gekweekte vruchten te genieten is er steeds minder. Een kilo avocado’s kost in Mexico vandaag de helft van het dagelijkse minimumloon.
Eco-Score
De prijs voor avocado’s op ecologisch en menselijk vlak ligt hoog, maar is dat een reden om de vruchten voortaan links te laten liggen? Nevens denkt van niet. Hij vindt het vooral belangrijk dat consumenten zich bewust worden van de schaduwzijde die soms bij de import van exotische vruchten hoort. Zo gelooft hij sterk in de Eco-Score, een systeem dat supermarktketen Colruyt onlangs invoerde om aan te tonen hoe milieuvriendelijk bepaalde producten zijn. Elk voedingsmiddel krijgt daarbij een concrete score toegewezen op basis van een berekening van zijn volledige levenscyclus. “Als zulke scores goed onderbouwd worden, kunnen ze wel degelijk een meerwaarde betekenen.”
Daarnaast is de markt zelf op zoek naar manieren om de handel van avocado’s duurzamer te maken. Vooral het nauwere contact tussen producenten en retailers kan daarbij soelaas bieden. Het Belgische bedrijf Special Fruit wil bijvoorbeeld honderd procent duurzaam importeren uit risicogebieden en enkel met telers samenwerken die rivieren of regenputten aanspreken. Op die manier blijft het drinkwater van de bevolking onaangeroerd.
De verdere evolutie van de avocadoteelt is ook afhankelijk van het consumentengedrag. Ondanks de intentie om correctere productieakkoorden af te sluiten en avocadovrije recepten te ontwikkelen, kunnen de huidige problemen op ecologisch en sociaal vlak niet volledig opgelost worden zonder dat de vraag naar de vrucht daalt. “Daarom is het belangrijk om avocado’s bewuster en meer met mate te consumeren dan we vandaag doen”, zegt Nevens. Al doet de grote hoeveelheid foto’s van gerechten met avocado op Instagram niet vermoeden dat dat snel zal gebeuren.