Torenhoge huur te betalen: woon-zorgcentra zijn de geldkoe van grote vastgoedspelers

Een van de volgende weken neemt het Vlaams Parlement een cruciale beslissing. Dan wordt er gestemd over een decreet dat de publieke zorginstellingen – zoals OCMW-rusthuizen, geestelijke gezondheidszorg, jeugdhulp, openbare ziekenhuizen en kinderopvang – toelaat om privékapitaal binnen te halen. In de ouderenzorg is die privatisering al jaren bezig: een kwart van alle bedden is in handen van commerciële spelers. De Morgen neemt deze sector nu uitgebreid onder de loep om te zien wat zo’n privatisering inhoudt.

Al snel na de eeuwwisseling hebben grote zorggroepen – zoals Armonea, Senior Living Group en Orpea – de markt ingepalmd. Zij namen in sneltreinvaart heel wat kleine rusthuizen over en kregen duizenden rusthuisbedden in handen. Maar zij hadden onvoldoende kapitaal om aan de grote nood aan nieuwe wzc’s voor de babyboomers te voldoen. Daarom sloegen ze de handen in elkaar met grote vastgoedbevaks, beursgenoteerde vastgoedvennootschappen. Die kochten de gebouwen over van de zorggroepen en verhuurden die meteen opnieuw tegen hoge huurprijzen aan de wzc’s. Die huurprijzen leggen de betrokken rusthuizen aan een financiële strop.

‘Normale financiering’

Bij Vlozo, de federatie van private zorgondernemers, geven ze aan dat het hier om een “normale vorm van financiering” gaat. Al moeten die huurgelden voor de woon-zorgcentra volgens hen inderdaad wel betaalbaar blijven. “Er gelden een paar criteria, waaronder: de huur mag maximaal een derde bedragen van de dagprijs van de bewoner”, stelt gedelegeerd bestuurder Johan Staes.

Volgens onze analyse liggen die huurprijzen echter vaak een pak hoger. Er zijn drie grote vastgoedvennootschappen actief op de Vlaamse markt, die momenteel in totaal 107 wzc’s in bezit hebben: Aedifica (51), Cofinimmo (44) en Care Property Invest (12). Die 107 woon-zorgcentra, goed voor 11.453 bedden, betalen een gemiddelde jaarlijkse huurprijs van 872.000 euro aan de vastgoedfondsen. In totaal gaat het om 93,3 miljoen euro. Bij meer dan de helft van de onderzochte rusthuizen bedraagt de huurprijs meer dan een derde van de dagprijs, met uitschieters tot boven de 50 procent.

En het gaat bovendien over langlopende huurcontracten van 27 jaar. Voor de volledige duur gaat het over 2,5 miljard euro. Geld dat wegvloeit uit de zorg naar de vastgoedfondsen en hun aandeelhouders. Van de 250 miljoen euro belastinggeld die de overheid jaarlijks investeert in die 107 commerciële wzc’s, vloeit dus 40 procent weg naar vastgoedfondsen.

Volgens Margot Cloet, gedelegeerd bestuurder van Zorgnet-Icuro, die voornamelijk non-profit woon-zorgcentra groepeert, is er op zich niets mis met de inbreng van privékapitaal in de ouderenzorg. “Maar het wegsluizen van winsten en vooral de consolidatie die bezig is bij de grote beursgenoteerde zorgorganisaties die aangestuurd worden vanuit het buitenland, baren ons toch wel zorgen.”

Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) houdt zich liever op de vlakte. “Wie de zorg organiseert, is voor ons van ondergeschikt belang”, stelt de minister. “Zorg en welzijn van de bewoner moeten centraal staan. Wij hebben onze erkennings- en kwaliteitsnormen, waaraan alle initiatiefnemers moeten voldoen.”