Direct naar artikelinhoud
AchtergrondPatiëntenrecht

Wordt ‘recht om vergeten te worden’ uitgebreid naar chronische ziektes?

Joop Wauters had er vertrouwen in dat zijn ziekte van Crohn, die al jaren onder ­controle is, geen rol zou spelen bij zijn verzekering. Het liep ­anders.Beeld Roxi Pop

Mensen die een chronische aandoening onder controle hebben of hersteld zijn gelijke kansen geven op een schuldsaldoverzekering. Dat is het doel van de nieuwe resolutie van CD&V, waarover de Kamer vandaag zijn oordeel velt. Toch dreigen ook met de nieuwe resolutie nog heel wat patiënten uit de boot te vallen. 

Wilt u een huis op de kop tikken? Dan is de kans groot dat de bank u naast een hypothecaire lening ook een schuldsaldoverzekering voorstelt. Dat is een levensverzekering die ervoor zorgt dat bij vroegtijdig overlijden uw  lening verder wordt afbetaald aan de bank. Toch heeft niet iedereen gelijke toegang tot zo’n verzekering. Mensen die langdurig ziek geweest zijn moeten vaak een extra verzekeringspremie betalen of krijgen zelfs geen schuldsaldoverzekering aangeboden. 

Het overkwam Joop Wauters (40), bij wie op twaalfjarige leeftijd de ziekte van Crohn werd vastgesteld. Toen hij recentelijk een huis wilde kopen, vulde hij op de medische vragenlijst voor de schuldsaldoverzekering in dat hij Crohn heeft, ook al is de ziekte al jaren onder controle. “Ik had al tien jaar geen opstoot meer gehad. Ook mijn dokter gaf aan dat mijn aandoening stabiel was. Ik eet gezond en sport veel. Ik ben gezonder dan veel mensen van mijn leeftijd. Ik had er dus veel vertrouwen in dat Crohn geen rol zou spelen bij mijn verzekering.” 

Het liep anders. Wauters kreeg het bericht dat hij jaarlijks 400 euro moest opleggen wegens zijn medische toestand. “Ik was echt verbaasd. Maar op dat moment had ik niet de energie om dat aan te vechten, dus heb ik het aanvaard. In totaal heeft me dat meer dan 3.000 euro extra gekost.  Dat voelt toch discriminerend.” 

Herevaluatie 

Vandaag buigt de kamer zich over een resolutie van CD&V-Kamerlid Leen Dierick om ‘het recht om vergeten te worden’ uit te breiden. Dat recht bepaalt sinds februari 2020 dat verzekeraars tien jaar na een succesvolle kankerbehandeling geen rekening met die kanker mogen houden bij het bepalen van de schuldsaldoverzekering. Ook mensen met de chronische aandoeningen hiv, virale hepatitis C of mucoviscidose kunnen nu al van dat recht gebruikmaken. 

Dierick pleit ervoor om dat recht nu uit te breiden voor mensen met andere (chronische) aandoeningen die onder controle zijn. Het is een nieuwe uitbreiding die voortbouwt op de wet-Partyka, waarmee volksvertegenwoordigster Katrien Partyka (CD&V) in 2015 schuldsaldoverzekeringen toegankelijker wilde maken voor mensen met een zware aandoening.

De wet-Partyka bepaalt onder andere dat mensen die een te hoge bijpremie moeten betalen wegens hun ziekte recht hebben op een op een herevaluatie door een herverzekeraar. Als de verzekeraar weigert een schuldsaldoverzekering af te sluiten of 75 procent meer aanrekent vanwege de medische geschiedenis van de patiënt, kan een patiënt dankzij de wet-Partyka aankloppen bij het Opvolgingsbureau voor de tarifering. Dat expertenpanel kijkt vervolgens of het oordeel van de verzekeraar gerechtvaardigd is. 

De wet was een grote doorbraak voor patiënten van chronische aandoeningen. Toch betreuren velen van hen dat een lang en vaak confronterend proces nodig is om gelijke toegang tot een schuldsaldoverzekering te krijgen. “Het is je reinste discriminatie”, zegt Gert* (42), bij wie dertien jaar geleden hiv werd vastgesteld. Hij sloot samen met zijn partner een schuldsaldoverzekering af, aangezien hij er zelf geen kon krijgen. “Ik was niet bereid om door de vernedering via het Opvolgingsbureau te gaan. Beeld je eens in: je dokters beschouwen je toestand al jaren als stabiel, je bent de ziekte al bijna vergeten. En dan moet je voor een commissie nog eens alles oprakelen om toch maar een verzekering te kunnen bemachtigen. Psychologische terreur vind ik dat.” 

Nu hiv onder het recht om vergeten te worden valt, kan Gert proberen om zijn eigen schuldsaldoverzekering af te sluiten. Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg bekijkt nu welke andere aandoeningen in aanmerking zouden komen voor het recht om vergeten te worden. Zo zouden vanaf het voorjaar van 2022 ook patiënten met diabetes type 1 kunnen gebruikmaken van de wet. 

Diabetes 

“Dat is een grote stap vooruit”, zegt Inge Everaert van de Diabetes Liga. “Honderd jaar geleden was diabetes een doodvonnis. Door grote verbeteringen op vlak van technologie en medicatie is de overlijdenskans bij mensen met diabetes vandaag echter nauwelijks hoger in die levensfase. Het is dus onrechtvaardig dat zij anders behandeld worden.” 

Diabetes type 1 wordt vaak vastgesteld voor de leeftijd van dertig jaar, dezelfde leeftijdsgroep als mensen die een (eerste) schuldsaldoverzekering afsluiten. “Maar we zien ook dat de leeftijd bij personen met diabetes type 2 steeds lager wordt. Wij pleiten er dus voor dat het recht om vergeten te worden naar alle types diabetes uitgebreid wordt.”

Die mening wordt gedeeld door het Vlaams Patiëntenplatform. “In theorie is dit een grote vooruitgang", zegt woordvoerder Lise Dehouwer. “Maar helaas is er te weinig tijd en middelen om van elke aandoening op korte termijn uitgebreide data te leveren. In de praktijk zullen dus vooral de aandoeningen waarover veel harde data bestaan op de lijst komen. Ziektes waarover nog minder gegevens zijn, hebben minder kans om in aanmerking te komen.” Voor mensen die bijvoorbeeld vanwege een psychisch probleem een hogere premie betalen of geen verzekering krijgen, lijkt er ondanks de nieuwe resolutie niet meteen beterschap op komst. 

*Gert is een pseudoniem.