Hoezo, de gevaarlijkste hiphopstijl van het moment?

“Nieuw fenomeen!”, zo lazen we twee weken geleden in tal van kranten en op nieuwswebsites. “Drillrappers uit Antwerpen pronken met geweld in hun video’s.” Minderjarige jongeren zouden met hun criminele activiteiten pochen in clips en zouden er oproepen om winkels te overvallen en tegenstanders neer te steken. De soundtrack bij die fratsen? Drill.

Nieuw is het fenomeen allerminst. Wie de geschiedenis van de hiphop induikt, ziet telkens weer hetzelfde fenomeen: een zwart muziekgenre wordt bezoedeld omdat criminele sujetten zich eraan liëren. Het gebeurde tien jaar geleden met de trap-hiphop uit Atlanta, waarvan de artiesten niet zelden voor drugsdealers werden versleten. Twintig jaar geleden kregen in Engeland grime-rappers en ‘UK garage’-artiesten de wind van voor in de mainstreammedia na een aantal steekpartijen in de entourage van bands zoals So Solid Crew. Hetzelfde gebeurde met de gangsterrap in L.A. aan het einde van de jaren 80. 

Zondebok

Wat is de kip en wat is het ei? Bieden subgenres zoals drill een voedingsbodem voor ontspoorde jongeren die zich via het muziekgenre kunnen organiseren en profileren? Moeten we de gewelduitbarstingen van sommige drillrappers in Londen, Amsterdam en Antwerpen beschouwen als verontrustende signalen dat een cultuuruiting straks de onschuldigste der zieltjes zal besmeuren met anarchie, moordlust en verderf? Of halen we nog maar eens het versleten adagium van Chuck D. boven, frontman van het legendarische Public Enemy, die hiphop ooit “het CNN voor zwarte mensen” noemde? Is drill een uiting van de gefrustreerde minderbedeelden wier wanhoopskreet wordt genegeerd? “De woedende reactie van de jonge generatie tegen de slinkende overheidssteun voor de meest kwetsbare gemeenschappen waarmee een conservatieve regering zijn politieke agenda strak houdt”, aldus de Britse jeugdwerker Ciaran Tapar in FACT-magazine.

“De paniek rond drill is simpelweg een typisch voorbeeld van hoe muziek als zondebok wordt gebruikt voor criminaliteit, terwijl de complexe sociale factoren die leiden tot een stijging van het geweld in steden worden genegeerd”, aldus journalist Ben Beaumont-Thomas in The Guardian. “De muziek viseren is natuurlijk een afleiding”, zo zegt de Londense rapper Abra Cadabra in dezelfde krant. “De echte boosdoeners zijn de besparingen die scholen, jeugdhuizen, sociale huisvesting en uitkeringen treffen. Waardoor mensen onder de armoedegrens wanhoopsdaden gaan plegen.”

Tragikomisch genoeg is pure drill al lang niet meer hét ultieme hiphopgenre waar de underground en zijn trendspotters op kicken. Drill is mainstream geworden. De bastaardvorm die zich anno 2021 tot diep in de hitparades wurmt, heeft dan wel de meest catchy vormelementen van het genre overgenomen - de logge bassen, het ultratrage ritme, de minimalistische textuur - maar ligt mijlenver van de oorspronkelijke drill. Die oerstijl stak meer dan tien jaar geleden de kop op in Chicago en had met Chief Keef meteen een drill-superster. Met zijn dreigende basgeluid en stugge robotische groove appeleerde drill aan het machismo en het anti-autoritaire karakter van de hiphopgemeenschap. Niet verwonderlijk kwamen daar ook ongure types met minder katholieke bedoelingen op af. What else is new?

Hits!

Drill vertakte zich tot over heel de VS, kreeg bijval van supersterren zoals Drake, Kanye West en Cardi B. en maakte al snel de oversteek naar Europa, met Engeland als voornaamste afnemer. ‘UK drill’ ontpopte zich de voorbije jaren tot een van de meest tot de verbeelding sprekende hiphopgenres. Met zijn invloeden uit grime en dancehall voegt die Britse variant een unieke couleur locale toe. In tegenstelling tot zijn Amerikaanse neefje beperkt UK drill het gepoch met criminaliteit tot een minimum. De rappers hangen er verhalen op over opgroeien in armoede, over overleven in harde achterbuurten of simpelweg over hoe ze een uitweg zoeken door de beste rapper van de buurt te worden.

Met die aanpak scoor je hits. Russ Millions & Tion Wayne schoten de Europese hitparades in met ‘Body’. ‘Commitment Issues’ van Central Cee werd vorig jaar een van de grootste hits in Engeland. De Brits-Gambiaanse rapper Pa Salieu won dankzij zijn unieke mix van drill en Afrikaanse vibes de BBC Sound Of 2021, de invloedrijke muziekpoll die in het verleden artiesten zoals Adele, Sam Smith en Michael Kiwanuka een eerste zetje richting sterrendom gaf. Er is Afro Drill, met de Gambiaanse Yaw Tog als voornaamste exponent. En er is een enorme Franse drillscene die vandaag ook artiesten van bij ons aantrekt, zoals de talentvolle Brusselaar Frenetik. In Vlaanderen zijn Freddie Konings, Cedje, Duggy D. en zelfs Zwangere Guy niet vies van wat drill.

Zoals eerder reggaeton en afrobeats de hedendaagse hitparadepop tekenden, zal ook drill nog een hele poos de grootste hits kleuren. Niet noodzakelijk met oproepen tot messengevechten of overvallen, dan wel puur stilistisch: met kolossale mastodontbassen en tergend trage beats. Schrik niet wanneer straks de zoveelste beige popzanger zich ongevraagd aan een mopje drill waagt. Néé, Ed Sheeran, áf! 

15 Years All Eyes On Hip Hop met oa. Central Cee, Pa Salieu en Frenetik, vanavond in De Vooruit in Gent