Wanneer krijg ik mijn derde vaccin? En wordt dat de laatste dosis? Dit moet u weten over de boosterprik

Wie krijgt een boosterprik?

Iedereen die dat wil, zal een extra prik kunnen krijgen. Tot nog toe kwamen enkel 65-plussers, mensen met een verlaagde immuniteit en zorgpersoneel daarvoor in aanmerking — 900.000 Belgen hebben zo al een derde prik gekregen. 

Na hen is het aan mensen die gevaccineerd zijn met één dosis van het Johnson & Johnson-vaccin, vanaf half december. Daarna volgt de brede bevolking. In welke volgorde dat zal zijn, is nog niet vastgelegd. De kans lijkt groot dat het van oud naar jong zal gebeuren, net als bij de eerste vaccinatieronde, met eventueel voorrang voor personen met een onderliggende aandoening. Tegen maart of april moet de extra vaccinatieronde klaar zijn.

Waarom is een extra prik nodig?

Een extra prik wordt niet voor niets een boosterprik genoemd: de extra vaccindosis moet de werkzaamheid van de vaccins een boost geven, nu blijkt dat de eerste dosissen van de vaccins minder bescherming bieden naarmate de tijd vordert. Bij Johnson & Johnson is die afname het sterkst. Daarom krijgen de mensen die dat vaccin ontvingen voorrang tijdens de nieuwe vaccinatieronde. 

Zes maanden na de toediening ervan beschermt het Johnson & Johnson-vaccin slechts voor 13,1 procent tegen besmetting met Covid-19. Bij het vaccin van Pfizer is dat 43,3 procent, bij Moderna 58 procent. De resultaten zijn afkomstig van onderzoek op 780.000 Amerikanen, dat op 4 november in Science werd gepubliceerd. Niemand van de Amerikanen kreeg trouwens AstraZeneca, waardoor dat vaccin niet besproken wordt in de studie.

De effectiviteit van de vaccins tegen sterfte als gevolg van een besmetting daalt ook, maar veel minder sterk. 65-plussers zijn zes maanden na hun Johnson & Johnson-prik voor 52,2 procent beschermd, bij twee Modernaprikken is dat 75,5 procent, bij twee Pfizerprikken 70,1 procent. Wie jonger is dan 65, kan bij Johnson & Johnson op 73 procent rekenen, bij Moderna op 81,5 procent, bij Pfizer op 84,3 procent.

Volgens een eerder Brits onderzoek zouden Pfizer en AstraZeneca ongeveer 10 procent van hun werkzaamheid tegen ziekenhuisopnames verliezen bij 65-plussers: bij Pfizer gaat het van 100 procent bescherming na week één naar 90,7 procent bescherming na twintig weken, bij AstraZeneca van 86,3 naar 76,3 procent.

Zijn er al resultaten bekend van de boosterprikken?

De boosterprik brengt de beschermingsgraad daarentegen weer op niveau. Meer zelfs: na een derde prik steeg de effectiviteit tegen symptomatische infectie tot een niveau dat na de tweede prik nooit werd waargenomen, bleek in een recente Britse studie. 

Wie eerder twee keer het AstraZeneca-vaccin had gekregen, was na vijf maanden nog maar voor 44 procent beschermd tegen symptomatische infectie, bij Pfizer was dat nog 63 procent. Maar een extra boosterprik met Pfizer verhoogde de effectiviteit opnieuw tot 93,1 procent bij de oorspronkelijke AstraZeneca-ontvangers, en tot 94 procent bij wie Pfizer had gekregen.

Wanneer krijg ik mijn boosterprik?

Als u één van de bijna 400.000 Belgen bent die met Johnson & Johnson werd gevaccineerd, zal u begin december een uitnodiging voor een extra prik ontvangen, zo zegt Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V). Half december zouden de eerste vaccins aan die groep worden toegediend. 

De brede bevolking zal tot volgend jaar moeten wachten. De bevoegde ministers vragen nu raad over de boosterprik aan de Hoge Gezondheidsraad. Op 27 november zou een plan van aanpak, met concretere timing, klaar moeten zijn. 

Waar krijg ik mijn boosterprik?

Ook die vraag maakt deel uit van het plan dat tegen eind november klaar moet zijn, maar minister Beke liet al verstaan dat de vaccinatiecentra opnieuw op volle kracht zullen moeten draaien. Nu zijn dat er nog 83, allicht komen er daar in het voorjaar nog enkele bij.

Welk vaccin krijg ik?

Moderna of Pfizer/BioNTech, ongeacht welk vaccin u voordien kreeg. De bestellingen van AstraZeneca en Johnson & Johnson zijn niet verlengd, en alle dosissen die er nu nog van geleverd worden, zijn bedoeld voor donatie naar het buitenland.

Zijn die vaccins intussen aangepast aan de nieuwe varianten van het virus?

Nee. Het gaat nog steeds om dezelfde vaccins die zijn ontworpen om de Wuhanstam van het coronavirus te bestrijden, al zijn die ook werkzaam tegen de dominante deltavariant. Producenten Moderna en Pfizer hebben altijd gezegd dat ze hun vaccin makkelijk zouden kunnen aanpassen aan nieuwe varianten, maar intussen blijft het daarover stil.

Ik ben gevaccineerd met Johnson & Johnson. Ben ik in afwachting van mijn boosterprik minder goed beschermd dan wie een ander vaccin kreeg?

De cijfers spreken voor zich (zie hierboven in het antwoord op de vraag ‘Waarom is een extra prik nodig?): ja, u bent minder goed beschermd tegen besmetting met het coronavirus en de gevolgen ervan. Belangrijk om daaraan toe te voegen is dat personen die gevaccineerd werden met Johnson & Johnson nog steeds een pak beter beschermd zijn tegen het virus en de gevolgen ervan dan personen die zich helemaal niet lieten vaccineren.

Heb ik nog een geldig Covid Safe Ticket als ik geen boosterprik heb gekregen?

Ja. Iedereen die één dosis Johnson & Johnson  of twee dosissen Moderna, Pfizer of AstraZeneca heeft gekregen, heeft momenteel een geldig CST. De kans is reëel dat dat volgend jaar verandert, eenmaal bepaalde groepen de kans hebben gekregen om zich extra te laten vaccineren. 

In Frankrijk heeft president Emmanuel Macron al aangekondigd dat 65-plussers vanaf 15 december alleen maar een geldig coronapaspoort ontvangen als ze een boosterprik hebben gekregen. In Oostenrijk vervalt de coronapas vanaf 3 januari 2022 voor wie slechts één Johnson & Johnson-prik kreeg.

Wordt deze derde (of tweede na Johnson & Johnson) prik meteen ook de laatste?

Niemand kan met zekerheid een antwoord op deze vraag geven, aangezien het simpelweg onmogelijk is de werkzaamheid op lange termijn nu al in te schatten. Dat zal pas later kunnen, wanneer we meer wetenschappelijke gegevens hebben naarmate de tijd verstrijkt. Vaccinoloog Pierre Van Damme legde eerder al uit dat een derde vaccindosis niet per se hetzelfde effect heeft als een eerste of tweede dosis.

“Het kan best zijn dat die derde dosis een vervollediging is, die ons jarenlange immuniteit biedt. Vergelijk het met het vaccin tegen hepatitis B: na de twee basisvaccins heb je iets later nog een derde vaccin nodig om de bescherming te vervolledigen.” 

Of dat met de vaccins tegen corona ook realiteit wordt, zal moeten blijken.