Nederland koerst af op korte, milde lockdown. Ook een idee voor hier? Geert Molenberghs pleit vooral voor schrappen van grote events (zoals kerstmarkten)

De korte, milde lockdown in Nederland zou betekenen dat winkels, restaurants, cafés en kroegen drie weken lang hun deuren om 19.00 uur moeten sluiten. Daarnaast mogen gedurende die periode mogelijk maximaal vier mensen thuis op bezoek komen. Iedereen in Nederland wordt ook weer opgeroepen om thuis te gaan werken. Bronnen bij onze noorderburen bevestigen dat hierover vrijdag de officiële besluiten vallen. Zaterdag om 19.00 uur gaan ze dan in.

De Nederlandse regering is tot de maatregelen gekomen na urenlang overleg op het Catshuis. Het hoge aantal positieve tests in het land is daarbij een grote bron van zorg, maar het kabinet is wel zeer verdeeld over de manier waarop het aantal besmettingen omlaag moet worden gebracht. Officieel zijn de besluiten dan ook nog niet genomen. De details worden tijdens ministersoverleggen vrijdag nog vastgelegd. Maar over de grote lijnen kwam het kabinet donderdagavond laat toch tot overeenstemming, klinkt het.

Na de drie weken hoopt de Nederlandse regering de maatregelen te kunnen inruilen voor een strenger toegangssysteem. Nagedacht wordt over het zogenaamde “2G-systeem”, waarbij alleen maar mensen worden toegelaten die volledig gevaccineerd zijn of een coronabesmetting hebben doorgemaakt (genezen). Binnen het nu bestaande systeem van 3G (gevaccineerd, genezen óf getest) probeert men besmettingen in de samenleving tegen te gaan, binnen het systeem van 2G worden ongevaccineerden thuis gehouden en wordt alleen die groep beschermd. Een controversieel gegeven, dat in Nederland bij sommige partijen op veel weerstand stuit. 

Dat er maatregelen komen, lijkt vrijwel zeker. Donderdag bereikte het aantal besmettingen in Nederland een nieuw dagrecord. Het RIVM - de Nederlandse tegenhanger van Sciensano - meldde meer dan 16.000 besmettingen. Vrijdagavond volgt een nieuwe persconferentie van ontslagnemend premier Mark Rutte en coronaminister Hugo de Jonge. 

Als we de vergelijking maken met België zijn de cijfers in Nederland eigenlijk nationaal nog ietsje beter dan bij ons. Moet er hier dan ook zo’n korte lockdown light komen? “In Nederland lopen de cijfers op, bij ons lopen de cijfers op. Het is belangrijk dat we die trend stoppen en de curve ombuigen want we zijn sowieso op een heel hoog niveau geraakt”, laat biostatisticus Geert Molenberghs vrijdag verstaan in een gesprek met HLN LIVE.  Ingrijpen zal hoe dan ook nodig zijn volgens hem. “Er moet iets gebeuren. Volgende week vrijdag is er een Overlegcomité, we zullen zien wat daar uitkomt.”

Of het net die strategie van in Nederland moet zijn, is “een goede vraag”. Een korte ingreep gaat natuurlijk effect hebben, maar wat nadien? “Het risico bestaat dat je drie weken ingrijpt en dan alles weer loslaat en dat er een soort van jojo ontstaat”, stelt Molenberghs. “Er is iets voor te zeggen om het iets rustiger, iets stabieler aan te pakken.”

Zelf vindt de biostatisticus het nog te vroeg om in te gaan op concrete maatregelen, zeker met het zicht op het komende Overlegcomité. “Maar het hangt natuurlijk af van het contact van mensen”, zegt hij. “Contacten waar heel veel mensen samenkomen in niet altijd heel veilige omstandigheden - daar moeten we vraagtekens bij plaatsen met de huidige cijfers.” Hij noemt daarbij specifiek events als dansfeesten. 

“Waar contacten wel plaatsvinden, moeten we ze met verschillende defensielijnen tegelijk beschermen (mondmaskers, ventilatie, het Covid Safe Ticket)”, voegt hij toe. Op dat vlak kan de horeca volgens hem ook “in principe behoorlijk veilig”. “Als we naar de cijfers van RSZ kijken, blijkt die sector niet de grootste bron van zorg. We spreken dan eerder over andere sectoren als de zorg, het onderwijs, de ordediensten, ...” 

Wat het thuis ontvangen van mensen betreft, moet er volgens de expert vooral “goed gesensibiliseerd” worden. “Dat is een belangrijke plaats van overdracht waar we soms niet genoeg denken aan zaken als ventilatie.”

Molenberghs legt nog uit dat de besmettingscijfers momenteel het hoogst zijn in Vlaanderen. Binnen Vlaanderen zijn de cijfers vooral hoog in West-Vlaanderen (de streek van Anzegem, Ardooie en grote omgeving) en in zekere mate in de Kempen. “Het gaat niet om één gemeente, maar om clusters van gemeenten. Je ziet dat het aantal besmettingen zich als een olievlek verspreidt.” Ten zuiden van de taalgrens zijn de cijfers vooral in Luik hoog.

Hij wijst er nog op dat er vorige week sprake was van “een vertraging in de groei van de besmettingscijfers”, met maandag dan een klepper van 15.000 besmettingen, “een ruk naar boven”. Dat heeft te maken met het maandageffect (er zijn standaard hogere cijfers op maandag en dinsdag) en het feit dat we uit een vakantieweek komen. “Als de cijfers hierna doorstijgen, dan moeten we ons echt zorgen maken. Als het tijdelijk is en de cijfers gaan naar een plateau, dan blijft het natuurlijk hoog - want het aantal opnames in het ziekenhuis en op intensieve zorgen zal nog even blijven stijgen. We gaan wellicht de 600 gevulde bedden op intensieve zorgen niet kunnen vermijden.”

Molenberghs ziet zelf vooral problemen bij massale gebeurtenissen waar veel mensen samenkomen, zoals festivals - denk ook aan het Lichtfestival in Gent en de overrompeling daar - en kerstmarkten. “Daar moeten we goed over nadenken”, zegt hij. Dat steden als Leuven nu al beslist hebben om de kerstmarkt te schrappen, begrijpt hij. “Dat is heel jammer, maar ik denk dat dat in de huidige omstandigheden niet anders kan.” 

“Die zijn in de huidige fase nog moeilijk te verantwoorden”, voegt hij toe in ‘De Ochtend’ op Radio 1. “Het virus profiteert van samenscholingen, zoals kerstmarkten. Ik denk dat het een verstandige maatregel is om die nu niet te laten doorgaan.”

Bekijk ook: Nederland maakt zich klaar voor beperkte lockdown