‘Grote stap voorwaarts’ of ‘Blah, blah, blah’? Klimaatakkoord COP26 verdeelt tot op het bot

Voorzitter klimaattop: ‘Fragiele overwinning’

Alok Sharma, die als voorzitter van de klimaattop twee weken lang alle openbare sessies leidde, zei dat in Glasgow “geschiedenis is geschreven”. Later sprak hij tegenover verslaggevers van een “fragiele overwinning”. Hij had onder meer gehoopt dat de formulering over steenkool in het slotakkoord niet op het laatste moment aangepast had hoeven te worden.

Na afloop van de klimaattop feliciteerde Sharma de aanwezige delegaties met de overwinning. “Dit is echte vooruitgang om 1,5 graad binnen bereik te houden”, stelde Sharma. Even later zei de zichtbaar geëmotioneerde voorzitter echter dat de wijze waarop de top verlopen was hem “diep speet”.

Klimaatactiviste Greta Thunberg: ‘Hier is een korte samenvatting: Blah, blah, blah.’

Voor de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg is de klimaattop eenvoudig samen te vatten als “Blah, blah, blah”. Dat tweette ze vlak nadat de top een akkoord bereikte over verdere klimaatinspanningen. Het is niet de eerste keer dat Thunberg met die woorden uithaalt naar de politieke leiders. “Het echte werk gaat voort buiten deze zalen. En we zullen nooit opgeven, nooit”, voegde Thunberg nog toe.

Britse premier Boris Johnson: ‘Grote stap voorwaarts’

Boris Johnson noemt het klimaatpact “een grote stap voorwaarts”, maar zegt ook dat er “nog enorm veel te doen in de komende jaren”.

“Het akkoord van vandaag is een grote stap voorwaarts. En wat cruciaal is: we hebben het eerste internationale akkoord ooit dat steenkool afbouwt en een stappenplan om de klimaatopwarming te beperken tot 1,5 graden”.

De Schotse premier Nicola Sturgeon noemde de uitkomst van de klimaattop dan weer “verre van wat het zou moeten zijn”. In een reeks tweets stelt ze onder meer dat de bewoording over het gebruik van fossiele brandstoffen in het slotakkoord “veel te zwak” is.

Groen-voorzitster Almaci: ‘Onvoldoende stappen vooruit gezet’

Voor Meyrem Almaci, de voorzitster van de partij Groen, is het akkoord teleurstellend. “Geen ‘Parijs-moment’ in Glasgow. Er zijn stappen vooruit gezet, maar onvoldoende”, schrijft ze op Twitter. 

Almaci betreurt dat de tekst van het akkoord in de laatste minuten nog werd afgezwakt inzake steenkool. Zo is er niet langer sprake van een uitfasering (phase-out), maar wel van een afbouw (phase-down). “De tekst verwijst naar de ambitie om onder de 1,5 graad opwarming te blijven, maar maakt die niet waar. Het resultaat is daardoor imperfect, helaas?”, klinkt het nog. Daardoor verhoogt volgens Almaci de druk voor de volgende klimaattop (COP27), in Egypte. 

Klimaatminister Zakia Khattabi: ‘Akkoord is onvolmaakt, maar bevat fundamenten voor ambitieuzer beleid’

Federaal minister van Klimaat Zakia Khattabi (Ecolo) ziet teleurstellingen in de tekst, maar ook punten van tevredenheid. “Het is nu aan ons om de verschillende elementen van de overeenkomst optimaal te benutten”, klinkt het.

Khattabi is onder meer tevreden dat het streefdoel van een maximale klimaatopwarming van 1,5 graden Celsius behouden blijft. “De bevestiging dat de temperatuurstijging onder 1,5 graden moet blijven, is van vitaal belang voor de toekomst van onze samenlevingen”, stelt ze. “Om dit te bereiken worden de staten opgeroepen hun klimaatdoelstellingen voor 2030 te versterken, en elk jaar zal tijdens een ministeriële bijeenkomst de voortgang worden geëvalueerd.”

“Deze overeenkomst is onvolmaakt. Ze is een compromis tussen 197 staten. Maar ze bevat de fundamenten voor ambitieuzer beleid. Het is nu aan alle regio’s en staten om hun verantwoordelijkheid te nemen”, aldus nog de federale minister. “Van mijn kant kies ik ervoor om naar de toekomst te kijken en het akkoord te benutten voor meer ambitie en concrete actie, in het belang van iedereen, vandaag en morgen, hier en elders.”

VN-chef: ‘Onze kwetsbare planeet hangt aan een zijden draadje’

Onze kwetsbare planeet hangt aan een zijden draadje en we staan aan de vooravond van een klimaatramp, stelde secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres na afloop van de klimaattop. Hij zei dat er weliswaar vooruitgang was geboekt op de COP26, maar benadrukte dat dit “niet genoeg” was.

Dat het akkoord op het laatste moment werd aangepast, waardoor het “uitfaseren” van steenkool veranderde in het “afbouwen”, sluit niet aan bij de overtuiging van Guterres. “Ik bevestig opnieuw mijn overtuiging dat we moeten stoppen met subsidies voor fossiele brandstoffen. Steenkool uitfaseren”, stelt hij.

De VN-chef noemt het tijd voor de “noodmodus”, willen landen er nog in slagen de CO2-uitstoot drastisch terug te brengen. Net zoals tijdens zijn openingsspeech op de klimaattop, benadrukt Guterres het belang van de ambitie om de aarde niet verder te laten opwarmen dan met maximaal 1,5 graden.

Guterres sloot af met een boodschap van “hoop en vastberadenheid” voor jonge mensen, inheemse gemeenschappen, vrouwelijke leiders en allen die strijden voor klimaatactie. “Ik weet dat velen van jullie teleurgesteld zijn, maar de weg van vooruitgang is niet altijd een rechte lijn. Soms zijn er omleidingen. Soms zijn er greppels.”

Oxfam: ‘Leiders zijn nog steeds niet wakker’

“Het is duidelijk dat sommige wereldleiders denken dat ze niet op dezelfde planeet leven als ons”, zegt Gabriela Bucher, uitvoerend directeur van Oxfam International. “Geen droogte, branden en stijgende zeespiegel kunnen hen doordringen van de noodzaak om te stoppen met CO2- en methaanuitstoot.”

Oxfam noemt de oproep om tegen eind volgend jaar de reductiedoelstellingen voor 2030 te versterken wel “een belangrijke stap”. Vooral de rijke landen zullen gehoor moeten geven aan die oproep en hun doelstellingen op elkaar moeten afstemmen, luidt het. “Ondanks jaren van overleg blijven de emissies stijgen en zijn we gevaarlijk dicht bij het verliezen van deze race tegen de klok.”

“Bespottelijk” vindt Oxfam dan weer het feit dat rijke landen slechts akkoord gingen met “beperkte” financiering voor bijstand aan economisch kwetsbare landen die na klimaatrampen moeten heropbouwen.

Oxfam België vindt het tot slot betreurenswaardig dat de regio’s en de federale regering in België het niet eens zijn geraakt over duidelijke doelstellingen. De organisatie neemt daarbij Vlaanderen onder vuur.

Greenpeace: ‘Zwak akkoord dat doelstelling van 1,5 graden in gevaar brengt’

Het slotakkoord is zwak en biedt geen antwoord op de klimaatcrisis die ons nu al bedreigt. Grote beslissingen worden doorgeschoven naar volgend jaar. Dat zegt milieuorganisatie Greenpeace in een eerste reactie.

Volgens Greenpeace hangt de doelstelling om de klimaatopwarming te beperken tot 1,5 graden Celsius aan een zijden draadje, onder meer omdat er in Glasgow nieuwe achterpoortjes werden gecreëerd voor grote vervuilers. Anderzijds bevat het akkoord wel “een belangrijk signaal dat het tijdperk van steenkool en fossiele subsidies ten einde loopt en legt het de focus op een rechtvaardige transitie”, aldus Jennifer Morgan, directeur van Greenpeace International. Morgan vindt voorts dat de beloftes voor solidariteit met de kwetsbare landen die nu al verlies en schade lijden door de klimaatcrisis, tekortschieten. 

Vanuit Greenpeace België komt er ook kritiek op de “belabberde beurt” die België maakte. “Vooral Vlaanderen zet de hakken in het zand”, zegt Joeri Thijs, de woordvoerder van Greenpeace België. “De Vlaamse regering kwam met een haastig en ondermaats klimaatkladje en Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir had zelfs het lef om tijdens de top een lagere klimaatdoelstelling voor ons land te eisen. Dit is ronduit beschamend.”