‘Deze jonge vrouw pakte ons bij de hand om haar laatste wens te vervullen’: een geriater over de patiënt die hij nooit zal vergeten

“Ik kreeg haar onder mijn hoede toen ik als arts-assistent stage liep op de afdeling interne geneeskunde. Een vrouw van begin veertig met twee jonge dochters. Ze had kanker en er bestond een reële kans op genezing, maar de behandeling sloeg niet aan. Haar tumor bleek genetisch te veranderen, we moesten steeds op zoek naar nieuwe chemokuren. Ze had veel zorg nodig, vaak was ik wat langer bij haar en zo raakten we in gesprek. Ze had een grote groep vrienden die elkaar aflosten en van alles voor haar deden. Haar kamer was een zoete inval, dat was mooi om te zien.

“Langzaam ging ze steeds meer achteruit en ik herinner me mijn ongeloof. Dit gaat toch niet gebeuren, dacht ik. Ze gaat hier toch niet aan overlijden? Uiteindelijk had ze ook zelf in de gaten dat ze het niet zou redden en toen begon ze zich zorgen te maken. Hoe moest dat dan met haar dochters? Ze was gescheiden, haar ex-man woonde een eind verder weg, de meisjes woonden bij haar. Ze had een huurhuis, als zij zou overlijden konden zij daar niet blijven wonen. Dan moesten ze weg uit hun vertrouwde omgeving, weg bij hun vriendinnetjes.

“En toen bedacht ze een oplossing. Ze zou opnieuw met haar ex-man trouwen, dan kon hij na haar dood in haar huurhuis komen wonen en bij zijn dochters intrekken. Ze had goed contact met haar ex, hij stemde toe. Er was alleen een probleem. Hij was in de tussentijd in een ander ziekenhuis opgenomen voor een zware operatie aan een gewricht. Hij lag daar in een soort stellage. De chirurg in ons ziekenhuis aarzelde niet en liet de man met de ambulance ophalen. Er was geen medische indicatie, hij moest een patiënt gaan behandelen die hij helemaal niet had geopereerd, maar het gebeurde gewoon.

“De ambtenaar van de burgerlijke stand kwam naar het ziekenhuis en trouwde de twee in haar kamer, bed aan bed. Kort daarop overleed ze. Haar man was erbij, in zijn bed naast haar.

“Ik heb dat zo bijzonder gevonden. In de laatste twee weken van haar leven is dit gewoon allemaal geregeld en iedereen hielp mee. Ik kreeg een aan mij persoonlijk geadresseerde rouwkaart en dat ontroerde me. Ondanks het verdriet om haar overlijden kreeg ik toch het gevoel dat ik het goed had gedaan. Het systeem van de zorg is ingewikkeld en bureaucratisch, maar hier werd het aangepast aan de patiënt. Dat kan, als je maar wilt, en daar ben ik me nog steeds van bewust.

“Nu werk ik als geriater met oudere patiënten en ook die zorg staat bol van de regels. Maar altijd denk ik aan toen en probeer ik de zorg om de patiënt heen te regelen. Dat lukt meestal, maar je moet wel een beetje inventief zijn. Veel oudere patiënten hebben chronische ziektes en zullen niet meer genezen. Dan is het zaak om te bekijken hoe we ze zo kunnen helpen dat ze zo goed mogelijk hun leven kunnen blijven leiden. Dan moet je alleen wel inzien wat voor leven dat is. Dat betekent oog hebben voor andere zaken dan alleen de ziekte: wat voor werk hebben de patiënten vroeger gedaan? Wat hebben ze meegemaakt? Ik vraag me nu ook af: wat voor effect heeft ons handelen op de familie? Daar informeer ik altijd naar.

“Deze jonge vrouw pakte ons bij de hand om haar laatste wens te vervullen. De oudere patiënten die ik zie nemen minder snel de regie, maar met wat hulp lukt het vaak toch. Ze weten zelf heel goed wat ze wel en niet willen in het leven.”

De getuigenissen in deze reeks komen uit het boek Die ene patiënt van journaliste Ellen de Visser.