Rusland ondervindt moeilijkheden om voldoende arbeidskrachten te vinden om zijn economisch herstel te ondersteunen. Een gebrek aan migranten en een hoge mortaliteit als gevolg van de coronapandemie zorgen ervoor dat Russische bedrijven zware problemen ervaren om nieuwe werknemers aan te trekken. Dat heeft de Russische krant Moscow Times gezegd.

“Toen de coronacrisis vorig jaar uitbrak en Rusland zijn grenzen sloot, beslisten miljoenen migranten om naar huis terug te keren”, benadrukt de Moscow Times. “Het blijkt nu bijzonder moeilijk om die arbeidskrachten terug te halen.”

“Anderzijds heeft het coronavirus bij de Russische bevolking een groot aantal slachtoffers gemaakt. Daardoor moet het land nu afrekenen met een groot tekort aan arbeidskrachten, waardoor het economisch herstel wordt afgeremd.”

Loonsverhoging

“Om de openstaande vacatures te kunnen invullen, moet er ofwel een nieuwe toestroom van immigranten op gang komen of moet het personeelsbestand over de verschillende regio’s, industrieën en ondernemingen worden herverdeeld”, waarschuwde Elvira Nabiullina, gouverneur van de Bank of Russia, vorige maand.

Sommige Russische bedrijven hebben de lonen met maar liefst 10 procent moeten verhogen om personeel te kunnen aantrekken, terwijl geïnvesteerd wordt in machines om de manuele arbeid te vervangen.

Twee jaar geleden stond Rusland op de ranglijst met bestemmingen voor internationale migranten op een vierde plaats. Voor het uitbreken van de pandemie waren er ongeveer 4,5 miljoen migranten – vooral uit Centraal-Azië – op de Russische arbeidsmarkt actief. Dat aantal is inmiddels echter tot ongeveer 3 miljoen mensen gedaald.

Hoewel de grensbeperkingen zijn versoepeld, blijken velen zich tegenover een terugkeer naar Rusland – vaak uit angst om in een nieuwe ronde van lockdowns geblokkeerd te raken – terughoudend op te stellen.

Ook de coronacrisis weegt zwaar op de Russische arbeidsmarkt. “Slechts ongeveer 40 procent van de Russische bevolking is volledig gevaccineerd”, meldt de Moscow Times. “Sinds de uitbraak van de coronapandemie heeft het virus Covid-19 in Rusland bijna een half miljoen mensen het leven gekost. Daarmee beleefde het land zijn grootste mortaliteit sinds de Tweede Wereldoorlog.”

“Wanneer met historische trends rekening wordt gehouden, laten alleen de Verenigde Staten en Brazilië slechtere resultaten optekenen. Ambtenaren voeren weliswaar aan dat de meeste slachtoffers tot de oudere bevolkingsgroepen behoren, maar anderzijds betogen veel werkgevers onder het tekort aan arbeidskrachten te lijden.”

Werkloosheid

De uitbraak van het coronavirus betekent een belangrijke tegenslag voor de initiatieven die de Russische president Vladimir Poetin onderneemt om de snelle bevolkingsafname van zijn land tegen te gaan. Rusland wordt immers al geruime tijd met een sterke inkrimping van zijn bevolking geconfronteerd.

Dat is een erfenis van de economische onrust tijdens de jaren negentig van de voorbije eeuw, die nog door een gebrekkige gezondheidszorg en een ongunstige levensstijl – overmatig drinken en roken in combinatie met een gebrek aan lichaamsbeweging – wordt versterkt.

De Russische werkloosheid is teruggezakt tot een historisch laagterecord van 4,3 procent. De gemiddelde Russische lonen zijn sinds de uitbraak van de coronacrisis met 9 procent toegenomen. In activiteiten zoals de informatica, financiën, handel, horeca en de bouw zou er zelfs sprake zijn van een gemiddelde loonsverhoging van 13 procent.

Dat fenomeen voedt echter ook de inflatie, die in oktober een niveau van 8,1 procent – het hoogste peil in meer dan vijf jaar – bereikte.

Alexei Zakharov, topman van de Russische vacatureplatform SuperJob, wijst erop dat de coronacrisis tevens de vraag naar ongeschoolde arbeid sterk heeft aangewakkerd, waardoor de lonen in sommige delen van de Russische deeleconomie zijn gestegen.

“Er is een echte strijd gaande voor taxichauffeurs”, benadrukte hij. “Bij koeriersdiensten is de vraag naar medewerkers dit jaar met bijna 900 procent opgelopen.”

Gevangenen

De Russische autoriteiten hebben diverse pogingen ondernomen om migranten terug te lokken. Onder meer werd amnestie aangeboden aan werknemers zonder geldige arbeidsvergunningen. Ook werd vaak reisassistentie aangeboden. “Aan de bedrijven werd echter tevens gevraagd de inzet van immigranten te beperken”, merkt de Moscow Times nog op. “Buitenlanders krijgen in Rusland immers vaak de schuld van de toenemende criminaliteit.”

Om de krapte op de arbeidsmarkt te verlichten, werden vorig jaar studenten en soldaten ingeschakeld om bij de oogst te helpen en meer recent zou voor onderhoudswerkzaamheden aan de spoorwegen op gevangenen een beroep zijn gedaan.

“De uitdagingen op de Russische arbeidsmarkt zullen in de toekomst nog groter worden”, waarschuwt Madina Khrustaleva, analist bij de Britse consultant TS Lombard. “Daarbij is er sprake van twee verschillende problemen. Enerzijds moet worden afgerekend met een teruglopende beroepsbevolking, maar daarnaast moet ook met een daling van de productiviteit rekening worden gehouden.”

“De leeftijdsgroep tussen dertig en veertig jaar bereikt de hoogste arbeidsproductiviteit, maar die categorie wordt met een zware inkrimping geconfronteerd. Daardoor zal de productiviteit van de gemiddelde Russische arbeidskracht tegen eind dit decennium met 25 procent inkrimpen.”

(NS)