‘Dure horloges, een huis of nog meer tatoeages hielpen allemaal niet’: biografie beschrijft hoe dj Avicii ten onder ging
Pet achterstevoren, koptelefoon over zijn schouders en de handen gespreid richting een uitzinnige mensenzee. Dat beeld van de Zweedse superster Avicii blijft - ook drie jaar na zijn dood - hangen. Een biografie schetst hoe een onzekere jongeman ten onder ging aan zijn eigen succes, mentale problemen en een destructieve spiraal van drank en drugs.
21 juli 2018. Een kippenvelmoment aan de mainstage van Tomorrowland. Zo’n tweehonderd Zweden ontrollen een gigantische vlag voor hun overleden landgenoot Tim Bergling, bekend als Avicii. Collega’s Hardwell, Axwell ^ Ingrosso en Dimitri Vegas & Like Mike laten voor Bergling dat weekend zijn grootste hits uit de boxen knallen. Een emotioneel afscheid voor de man die maanden eerder - op 20 april - zelfmoord pleegt tijdens een vakantie in Oman.
De tol van de roem voor Bergling, die opgroeit als een ietwat verlegen en onzeker joch. Het staat dan ook allesbehalve in de sterren geschreven dat de Zweed, geboren in Stockholm op 8 september 1989, zich zou ontpoppen tot een van de populairste dj’s ter wereld. Bergling heeft een artistiek trekje - hij tekent portretten en schrijft gedichten -, maar is vooral geboeid door wetenschap. Onderzoeksjournalist Måns Mosesson schrijft in Tim - De officiële biografie van Avicii dat Bergling vooral interesse heeft in de ruimte.
Die fascinatie verdwijnt in 2006 naar het achterplan. Bergling downloadt ‘fl Studio’, een Belgisch programma waarmee je kan dj’en vanuit je slaapkamer. Niet veel later heeft hij z’n eerste platendeal beet, vier jaar later doet ‘Levels’ z’n carrière helemaal ontploffen. De 22-jarige Zweed is plots een mainstreamartiest, met een wereldhit onder de arm. Manager Arash Pournouri heeft Bergling ingeprent dat er keihard gewerkt moet worden, en de dj gaat dan ook in op iedere aanvraag. Niets lijkt te veel.
Ondanks z’n succes blijft de onzekerheid knagen. Over zijn muziek, maar ook over zijn looks. Zo heeft Bergling al sinds zijn tienerjaren behoorlijk last van acne. Zijn innerlijke hypochonder wakkert die twijfels alleen maar aan. “Hij vond zelf dat hij kinderachtig bezig was door zo de zenuwen te krijgen van zijn acne”, schrijft Mosesson. “Het was een trekje waar hij niet blij mee was: dat hij zich opfokte en allemaal rampzalige gedachten kreeg. Hij was zijn hele jeugd bang geweest om kanker te krijgen. Het kwam regelmatig voor dat hij tijdens game-avonden een vriend vroeg om te voelen of hij geen gevaarlijke knobbel in zijn borst had.”
Om zijn doemdenkerij te onderdrukken, zoekt Bergling z’n toevlucht tot pijnstillers en drank. In 2014 volgt een eerste wake-upcall, wanneer zijn galblaas - na overmatig drankgebruik - verwijderd wordt. Zijn toenmalige vriendin Emily smeekt hem om het kalmer aan te doen, maar krijgt geen vat op hem. Meer optredens volgen, en ook zijn drank- en drugsgebruik blijft stijgen. “De destructieve spiraal zou steeds duidelijker worden. Zijn alvleesklier raakte ontstoken: nog meer pillen. Zijn galblaas speelde op: nog meer pillen. Zijn blindedarm knapte: nog meer pillen. Dezelfde fout werd steeds weer herhaald”, schrijft Mosesson. “Hij probeerde zijn kwellingen af te kopen. Maar een nieuwe hond, dure horloges, een huis of nog meer tatoeages hielpen allemaal niet. Dat waren slechts overlevingsstrategieën.”
Geen blijdschap meer
Eind 2014 helpen die strategieën niet langer. Avicii cancelt enkele optredens en annuleert ook het daaropvolgende jaar alle concerten. “Ik moet eventjes op mezelf focussen, maar ik kom terug”, klinkt het nog hoopvol.
Niet dus. In maart 2016 beslist Avicii dat hij op deze manier niet voort wil. Hij schrijft een bericht op zijn website, om te zeggen dat hij geen liveshows meer zal spelen. “Ik weet dat ik gezegend ben de wereld over te reizen om op te treden”, luidt het. “Maar er blijft te weinig plek over voor het leven van een normaal persoon achter de artiest.” Voortaan richt hij zich enkel nog op het produceren van muziek. “Voorbij het hectische tourneeleven zag hij iets heel anders”, stelt Mosesson. “Thuis op de bank liggen gamen en in een joggingbroek pizza eten. Een bestaan waarin hij tijd had om een biertje te drinken met zijn broers en zus.”
Even lijkt het beter te gaan. Bergling wil nieuwe muziek uitbrengen, en droomt op termijn zelfs van een terugkeer naar het podium. Wanneer die plannen concreter worden, slaat de onzekerheid toe. Bergling begint opnieuw te piekeren, en raakt volgens Mosesson bezeten van het idee dat hij gezond moet blijven. Hij eet goed en mediteert, maar zijn lichaam wil niet meer mee. Waarop Bergling begint te panikeren en opnieuw z’n toevlucht zoekt tot roesmiddelen. Een razendsnelle, neerwaartse spiraal volgt. “Hij was niet alleen met zijn kop tegen de muur gelopen, hij was er dwars doorheen gegaan”, stelt Mosesson. “Meerdere keren zelfs.”
In 2018 wordt het de dj alsnog te veel. Avicii’s fortuin - dat op zo’n 74 miljoen euro wordt geschat - gaat naar zijn ouders. Zij zorgen in 2019 dat derde album TIM een release kent en waken over de nalatenschap van hun zoon. Dat doen ze onder andere via de ‘Tim Bergling Foundation’, die ijvert om het stigma rond psychische aandoeningen weg te nemen. “Er is een leven voor en na Tim”, aldus zijn vader Klas. “Maar door die stichting is zijn dood niet voor niets geweest.”
Måns Mosesson, ‘Tim - De officiële biografie van Avicii’, Kosmos Uitgevers, € 22,50.
Wie vragen heeft rond zelfdoding, kan terecht op de Zelfmoordlijn via het gratis nummer 1813 of op www.zelfmoord1813.be.