Ruimtestation ISS bedreigd door brokstukken

Op de plek waar even daarvoor nog een ruim tweeduizend kilogram zware satelliet door de ruimte tuimelde, zagen ruimte-experts een moment later nog slechts brokstukken op hun volgapparatuur. Meer dan 1.500 grote stukken zijn er inmiddels gezien, en naar verwachting nog een grove honderdduizend kleine. De oorzaak: een wapentest door Rusland met een zogeheten anti-satellietwapen, zo meldt het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken maandag tijdens een persconferentie. 

“De brokstukken vormen een significant risico voor astronauten en kosmonauten op het internationaal ruimtestation ISS en voor overige bemande ruimtevaartactiviteiten”, zei de woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken Ned Price.

Het is overigens niet voor het eerst dat Rusland zo’n ruimtewapen test. Vorig jaar voerde het land ook twee tests uit, maar werd niet daadwerkelijk een satelliet vernietigd.

Schuilen op het ISS

De gevolgen van deze nieuwe test zorgden eerder op de dag al voor de hoogste staat van paraatheid op ruimtestation ISS. De zeven bewoners van het station – een bemanning die overigens bestaat uit zowel Amerikaanse astronauten als Russische kosmonauten – moesten schuilen in de ruimtevaartuigen waarmee ze van en naar het station reizen: de Crew Dragon van het Amerikaanse bedrijf SpaceX en de Russische Soyuz.

Het verzoek tot schuilen kwam nadat men bij zowel NASA als de Russische tegenhanger Roscosmos een wolk van brokstukken had waargenomen in de buurt van het station. Die brokstukwolk is sindsdien nog een aantal maal gepasseerd – wolk en station draaien beiden om de aarde – maar het acute gevaar is volgens betrokkenen nu geweken. De astronauten zijn inmiddels weer aan het werk. Wel zijn gedeelten van het ruimtestation uit voorzorg nog afgesloten.

‘Gevaarlijk en hypocriet’

De woordvoerder wond er tijdens de persconferentie geen doekjes om. “Dit gevaarlijke en onverantwoordelijke gedrag van Rusland brengt de menselijke aanwezigheid in de ruimte in gevaar en laat zien dat eerdere Russische uitspraken waarin ze zich tegen de verdere bewapening van de ruimte keerden oneerlijk en hypocriet waren”, zei Price onder meer.

De kapotgeschoten satelliet droeg de naam Cosmos-1408 en was al een oudje. Sinds 1982 draaide hij om de aarde en de satelliet werd inmiddels niet meer gebruikt. Cosmos-1408 werd voor het laatst waargenomen op een hoogte van zo’n 485 kilometer boven het aardoppervlak.

Het is overigens niet voor het eerst dat een land een geslaagde wapentest uitvoert op een satelliet. In 2007 deed China iets soortgelijks. De brokstukken die destijds vrijkwamen, vormen tot op de dag van vandaag een gevaar voor satellieten en het ISS. Met enige regelmaat moet het ruimtestation een manoeuvre uitvoeren om botsing met een brokstuk te voorkomen. Het meest recent gebeurde dat nog vorige week.

Oplopende spanningen

De nieuwe Russische test is ook een symptoom van de oplopende spanningen in de ruimte. Waar (onder meer) Rusland, Europa en de Verenigde Staten lange tijd vredevol samenwerkten aan boord van het ISS, beginnen die samenwerkingsverbanden al langer scheuren te vertonen.

Zo maakte de VS onder voormalig president Trump onder meer werk van de zogeheten Space Force, een kersverse ruimtetak van de Amerikaanse strijdmachten. 

En vorig jaar kondigde Rusland aan niet langer met de VS en Europa te willen samenwerken aan een terugkeer naar de maan. In plaats daarvan sloten ze zich juist aan bij de Chinese maanplannen, een staaltje kosmische blokvorming die deed denken aan de eerdere maanrace tussen de VS en de Sovjet-Unie. 

Voorlopig houdt de Amerikaanse Space Command, onderdeel van Defensie, de brokstukken in de gaten, zeiden ze tegen de Amerikaanse technologiewebsite The Verge. “We zorgen ervoor dat alle betrokken landen over de benodigde informatie beschikken om hun satellieten tijdig noodzakelijke ontwijkingsmanoeuvres te laten uitvoeren.”