Gesloten wegens psychische problemen
Steeds meer zelfstandigen vallen langdurig uit op hun werk. Dat is ook steeds vaker te wijten aan psychische problemen. In 2015 waren er 5.035 zelfstandige invaliden met psychische stoornissen.
Een zelfstandige heeft een kleiner sociaal vangnet dan een gewone werknemer. Artsen, advocaten, loodgieters of elektriciens zijn daarom extra kwetsbaar als zij door ziekte of andere problemen niet langer kunnen werken. Er bestaat bijvoorbeeld geen reïntegratietraject om hen stelselmatig weer aan het werk te laten gaan.
Toch blijken steeds meer zelfstandigen langdurig uit te vallen. Dat komt voor een stuk door de veroudering en de vervrouwelijking van de groep zelfstandigen. Maar wat vooral opvalt, is de sterke stijging van het aantal zelfstandigen dat uitvalt door psychische problemen. Hun aantal is toegenomen van 3.980 in 2011 tot 5.035 in 2015. Vorig jaar ging het om een toename van ruim 8 procent. Lees hier de getuigenis van Nele Vervloesem, een jonge kinesitherapeute die aan den lijve ondervond hoe zwaar het is om als zelfstandige ziek te worden.
Dat zijn er veel te veel, zegt Kamerlid Griet Smaers (CD&V). "Als we alles inzetten op jobs en economische groei, dan hebben we onze zelfstandigen massaal nodig. De regering moet dus dringend investeren in preventie en reïntegratie", vindt Smaers, die de cijfers opvroeg bij federaal minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld).
Investeren in welzijn
De CD&V'ster stelt voor een stuk van het budget van de sociale zekerheid te investeren in het welzijn van zelfstandigen. Enerzijds om te vermijden dat ze uitvallen, anderzijds om hen opnieuw aan het werk te krijgen. De overheid zou die investering op termijn terugverdienen. "De uitgaven van de sociale zekerheid zijn in twee jaar tijd met 4 procent gestegen. Als we niets ondernemen, dan zal die evolutie zich doorzetten."
De regering-Michel nam de voorbije jaren al een aantal maatregelen om zelfstandigen te helpen. Zo kwam er onlangs een overbruggingsverzekering. Dat is een maandelijkse uitkering die zelfstandigen kunnen krijgen tijdens de eerste twaalf maanden nadat hun zaak failliet is gegaan. Ook kwam er al een uitbreiding en een flexibilisering van de moederschapsrust.
Niettemin is er nog veel werk aan de winkel. Minister De Block werkt aan een reïntegratietraject voor zelfstandigen, maar dat kan pas worden uitgevoerd nadat de regeling voor gewone werknemers is afgerond. Smaers vindt dat jammer: "Waarom moeten we daarop wachten? Als je de situatie van zelfstandigen bekijkt, besef je hoe kwetsbaar ze zijn. Dat moet sneller."
De Block vindt het vreemd dat net CD&V kritiek heeft op haar aanpak. "We kunnen niet alles tegelijk. Het reïntegratietraject van gewone werknemers zit al lang vast op het niveau van de sociale partners. Misschien moeten ze daar maar eerst een akkoord over sluiten", klinkt het op haar kabinet. De Block heeft een werkgroep aangesteld binnen het RIZIV die zich buigt over bijkomende welzijnsmaatregelen voor zelfstandigen.