INTERVIEW. “Advies GEMS weerspiegelt voorkeur van experten tussen 40 en 60 jaar”: Boechoutse epidemioloog sceptisch

Dokter Bonneux heeft zich heel deze crisis sceptisch getoond bij de vele maatregelen in de strijd tegen het coronavirus. Maar hij zegt er ook bij: “Ik sta aan de zijlijn en dan is het natuurlijk makkelijker om kritiek te uiten. Ik heb respect voor iemand als Marc Van Ranst, ik kan zonder problemen met hem door één deur.”

“Het huidige pakket maatregelen, tja… Het gekste is er gelukkig wel uit. Maar hoe de expertengroep GEMS werkt, dat vind ik niet correct”, zegt Bonneux. “Dat heeft niet met die experten zelf te maken, maar met het feit dat hun advies duidelijk de keuzes en voorkeuren weerspiegelt van academici tussen 40 en 60 jaar, en niet getoetst wordt bij het brede publiek en mensen met veel terreinervaring. Bijvoorbeeld mensen van Artsen zonder Grenzen, van het Tropisch Instituut, van armoedeorganisaties, huisartsen … Ze zijn ook te weinig transparant over de voor- en nadelen van bepaalde maatregelen.”

“Dat debat mis ik heel erg, waardoor je mensen ziet afhaken. Ik volg het ook allemaal niet meer zo nauw. Na het Overlegcomité woensdag wilde ik vooral weten of ik nog kan gaan volleyballen en of mijn kinderen en kleinkinderen nog mogen komen, en dat kan gelukkig nog.”

Weet u nog waar u was toen we de eerste signalen ontvingen over een nieuw virus in China?

Bonneux: “Ik heb het van bij het begin, in januari 2020, nauw opgevolgd. In dit verhaal zijn we door China voortdurend op het verkeerde been gezet. Ergens begrijpelijk dat kleine ambtenaren het virus eerst in de doofpot hebben willen steken. In zo’n communistisch systeem schiet men op de pianist. Op 14 januari zei men nog dat het virus niet van mens op mens kon overgaan, een paar dagen later ging Wuhan in lockdown.”

“Maar hier in Europa zag SARS-CoV-2 (het virus dat Covid-19 veroorzaakt, red.) er nog niet echt gevaarlijk uit. Men berekende dat er voor elke symptomatische patiënt vijf à tien asymptomatisch besmetten waren, wat het op een normale wintergriep deed lijken. Maar toen kwam de schok in Italië en bleek dat minder dan een op de twee asymptomatisch was, wat het virus veel dodelijker maakte dan men dacht. En toen kwam de paniek.”

Na de lockdowns kwamen de maatregelen. Men doet alsof men weet wat te doen, terwijl men eigenlijk nog niet zo veel zeker weet, zegt u.

“We zitten in een toestand van niet-wetenschap. Wat we wel weten, is dat het virus aanvankelijk niet zo besmettelijk was als nu. En dat het merkwaardig leeftijdsafhankelijk is, het volgt de natuurlijke sterftecurve. Die is exponentieel: hoe ouder hoe groter de kans op overlijden. ‘We moeten onze ouderen beschermen.’ Oké, ik wil de ouderen natuurlijk niet dood. In de verpleeghuizen in Nederland hebben ze trouwens veel beter dan in ons land de nodige voorzorgen genomen en hebben we in het begin van de crisis het virus veel meer buiten kunnen houden. Maar op een zekere leeftijd en met meerdere kwalen – als het niet het coronavirus was geweest, was het wel een ander verkoudheidsvirus geweest.”

In die toestand van niet-wetenschap heeft Zweden van bij het begin ervoor gekozen om mensen te informeren over hygiënemaatregelen om ziekte te voorkomen, zonder formele lockdown. U was van in het begin fan.

“Men heeft van in het begin de scholen opengehouden. Mijn hypothese is dat onder kinderen toen al het virus heeft kunnen circuleren, waardoor ze vandaag niet in onze situatie zitten. Nu, er zijn daar ook wel andere maatregelen geweest, hoor. En men heeft daar ook erkend dat het virus in de beginperiode een ravage heeft kunnen aanrichten in de ouderenzorg, in tegenstelling tot Noorwegen bijvoorbeeld. Maar men heeft er steeds de mensenrechten en de wetten gerespecteerd, iets wat we hier niet kunnen zeggen.”

Over de vaccins was u steeds lyrisch.

“Ik word nog net niet high bij de mRNA-vaccins (lacht). Die vaccins (Pfizer en Moderna, red.) zijn werkelijk een enorme sprong voorwaarts in de wetenschap. Ik ben ook vaccinator in het vaccinatiecentrum van Lint (waar Bonneux gisteren nog boosterprikken ging geven, red.).”

“Ik geloof steevast in vaccinatie vanaf 25 jaar, omdat de voordelen duidelijk de nadelen overklassen. Maar ik heb al gezegd: kinderen zal ik niet vaccineren zonder degelijke motivatie. Ze hebben zelf quasi geen last van Covid-19. En zij zouden hun ouders en grootouders moeten beschermen? Nee, ouderen horen kinderen te beschermen en niet andersom.”

“Ik ben ook tegen verplichte vaccinatie, omdat het simpelweg onethisch is om mensen medische handelingen op te dringen. Al vind ik het logisch dat mensen in de zorg zich laten inenten omdat ze met zwakkere patiënten werken.”

Wat zou u dan in deze tijd van woekerend virus doen?

“Je zou het virus kunnen laten rondgaan op de scholen, zodat steeds meer kinderen immuun zijn. Maar dan wel met de boodschap: als we dat doen, is het wel nuttig om in die tijd het contact tussen kinderen boven de 5 jaar met de grootouders van 65-plus te beperken. Toch tot ze hun booster allemaal hebben gekregen.”

“Op het niveau van de zorg kun je de instroom van patiënten op de intensieve zorg beperken door de oudste patiënten daar níét mee te belasten. Ik verzorg ze met morfine, zuurstof en dexamethason (remt ontstekingen, red.). Velen halen het daar tegenwoordig ook mee. De zorg meer rationaliseren en afwegen wanneer opname echt nodig is. Daar wringt allang het schoentje.”

“Mondmaskers: ze helpen een beetje, je kunt dat berekenen. Uit betrouwbare studies komt dat honderd mensen zes maanden een mondmasker moeten dragen om één infectie te voorkomen. Vandaag zijn ze veel meer symboliek. Klaslokalen verluchten: je kunt daar niet tegen zijn, maar ook dat zal een béétje helpen.”

“Het mag ook allemaal geen fetisj worden, want dan krijg je nog meer dan nu een polarisatie tussen zij die naar paranoia neigen en zij die anti alles zijn. Ik reken mezelf bij het radicale centrum: goed analyseren wat we weten en wat niet en daarnaar handelen.”