Na maandenlang onderzoek brengen De Standaard en zijn internationale partners vandaag uit hoe de clan van de gewezen Congolese president Joseph Kabila zichzelf heeft verrijkt via een filiaal van de Afrikaanse bank BGFI. Via die bank en een postbusfirma vloeiden tientallen miljoenen naar de Kabila’s. De komende weken volgen nog onderzoeksartikels die breder gaan dan enkel de clan-Kabila.

‘Het is een goede zaak dat dit wordt blootgelegd’, vindt premier Alexander De Croo in een reactie. ‘Iedere vorm van corruptie is totaal onaanvaardbaar. Daar komt nog eens bovenop dat dit ten koste gaat van de meest kwetsbaren.’

‘Het is in het belang van DRC en de Congolezen zelf dat dit (de onthullingen van Congo hold-up, red.) nu naar boven komt. Dit moet de huidige president en zijn regering helpen om vooruitgang te boeken in de strijd tegen corruptie. Ons land steunt die strijd.’

Tussen 2014 en oktober 2020 was De Croo minister van Ontwikkelingssamenwerking. In die periode, en zeker toen Kabila nog regeerde over Congo, liet De Croo zich al meermaals kritisch uit over het toenmalige regime. Bij een bezoek in februari 2015 zei De Croo dat de Congolees-Belgische vriendschap ‘geen vrijblijvende’ was en hekelde hij het platleggen van sms- en internetverkeer na demonstraties tegen Kabila. In een interview met MO* Magazine in 2017 verklaarde De Croo dat Congo ‘geen staat, maar een systeem voor persoonlijke verrijking’ was.

In 2017 en 2018 ging er telkens zo’n honderd miljoen euro Belgische ontwikkelingshulp naar Congo. De voormalige kolonie is de belangrijkste partner in de ontwikkelingssamenwerking. Vorig jaar ging het om 87,1 miljoen euro, waarvan een derde naar projecten die België uitvoert met de Congolese overheid. Het overige gedeelte gaat voornamelijk naar ngo’s en humanitaire noodhulp.

‘Naar aanleiding van de verontrustende signalen die we steeds meer van het Kabila-regime kregen, nam ons land in januari 2018 overigens al de beslissing om, mede gelet op de verslechterde politieke context en de vertrouwensbreuk tussen de autoriteiten en de bevolking, een belangrijk gedeelte van ons ontwikkelingshulpprogramma in Congo te heroriënteren ten gunste van humanitaire hulp en initiatieven die een rechtstreeks antwoord gaven aan de meest dringende behoeften van de Congolese bevolking’, reageert De Croo nog op ‘Congo hold-up’. ‘Pas na de presidentsverkiezingen (van eind 2018, red.) werd een nieuw, voorlopig samenwerkingsprogramma opgestart.

‘Bewust van corruptieproblemen’

Ook minister van Ontwikkelingssamenwerking Meryame Kitir (Vooruit), die volgende week Congo bezoekt, laakt de praktijken die vandaag worden onthuld.

‘Wat De Standaard aan het licht brengt toont een onaanvaardbare vorm van corruptie in de Democratische Republiek Congo (DRC)’, vindt Kitir. ‘Stelen van de bevolking is het ergste wat een overheid kan doen. We zijn ons bewust van de corruptieproblemen in het land en moedigen de nieuwe Congolese regering aan om hun inspanningen ter bestrijding van de corruptie verder te zetten. Er werden al enkele belangrijke stappen gezet, maar er is nog een lange weg af te leggen.’

‘Er is momenteel geen enkele indicatie dat er Belgisch geld dat bestemd was voor ontwikkelingssamenwerking zou ontvreemd zijn in dit kader. Zelf sta ik erop dat onze middelen zo veel mogelijk naar de mensen zelf gaan. We geven binnen onze bilaterale samenwerking geen rechtstreekse budgetsteun aan de overheid en een groot stuk van onze activiteiten in de DRC verloopt bovendien via ngo’s die dicht bij de bevolking staan. Hoe we de bevolking kunnen versterken zal ook centraal staan tijdens mijn bezoek aan het land volgende week. Zo zullen we een bezoek brengen aan een project dat voorziet in de uitrol van een systeem van kindergeld aan kwetsbare gezinnen in de DRC via onze lokale en internationale partners in de DRC.’

Op 19 november om 18u werd dit artikel aangepast om de ontwikkelingshulp die naar Congo vloeit te updaten en te verduidelijken.

Lees ook

19/11/2021

 Hoe de clan-Kabila 122 miljoen stal van de staat