Is verse gemberthee gezond?
Verse gemberthee drinken is hip, maar is het ook gezond? Op blogs wemelt het van claims, de wortel zou ontstekingsremmend werken, het afweersysteem een boost geven en helpen bij afvallen. Alsof dat nog niet genoeg is, zou hij ook nog effectief zijn tegen alzheimer en het risico op darmkanker verkleinen.
Eén specerij met zoveel krachten, dat klinkt te mooi om waar te zijn. En inderdaad, de meeste gezondheidsclaims zijn niet wetenschappelijk bewezen, stelt het Voedingscentrum. Dat betekent niet dat ze niet zijn onderzocht, integendeel.
Gemberwortel bevat interessante stoffen waarnaar behoorlijk wat onderzoek is gedaan, volgens voedingswetenschapper Renger Witkamp (Wageningen Universiteit). Daarbij zijn vaak kanttekeningen te plaatsen. Zo is de kwaliteit van sommige studies ondermaats of is het resultaat niet relevant genoeg voor mensen, omdat alleen is getest op cellen of proefdieren. Gemberpoeder reageert dan in een reageerbuisje met cellen die in het lichaam een rol lijken te spelen bij alzheimer, waarna we in nieuwsberichten lezen dat gember het verlies van hersencellen bij alzheimerpatiënten tegengaat. “Dat soort beweringen zijn op zijn minst voorbarig en niet onderbouwd, daarvoor zou meer onderzoek nodig zijn”, zegt Witkamp.
Kwaliteitseisen
Onderzoekers van de Universiteit van Seoul vergeleken onlangs 109 studies die keken naar diverse gezondheidseffecten van gember bij proefpersonen. Ze kwamen veel positieve resultaten tegen, maar concludeerden ook dat 60 procent van de studies niet voldeed aan de kwaliteitseisen voor onbevooroordeeld wetenschappelijk onderzoek. Consistent waren de resultaten ook lang niet altijd. Zo vond één studie dat gember net zo effectief is in het verminderen van symptomen van reuma als ibuprofen, terwijl een tweede studie geen effect rapporteerde.
Er is ook onvoldoende bewijs dat gember de kans op darmkanker verlaagt, benadrukt Merel van Veen, coördinator voeding en kanker van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds. Afgelopen jaren zijn slechts enkele experimenten met hooguit twintig tot dertig proefpersonen gedaan, zonder eenduidige resultaten.
Het rapport Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: A Global Perspective rept met geen woord over gember, en dat document is voor Van Veen en haar collega’s leidend in het formuleren van adviezen over voeding en kanker.
Positieve werking op maag-darmkanaal
Er is één effect van gember dat in wetenschappelijke studies aardig overeind blijft: de positieve werking op het maag-darmkanaal. Het lijkt erop dat gember een ‘anti-emetisch’ effect heeft, wat betekent dat het helpt tegen braken. In 2012 bracht het European Medicine Agency een positief advies uit over het gebruik van gembersupplementen tegen wagenziekte.
Een kopje thee drinken tegen misselijkheid kan dus geen kwaad, al moet je veel gemberthee drinken om zo’n sterk effect te krijgen als in studies, waarin ze meestal supplementen van gemberpoeder of -extract gebruiken. Van Veen: “Supplementen bevatten veel meer gember, simpelweg omdat het geconcentreerd is en thee juist verdund.”
En hoe zit het met dat gevoel dat gemberthee de keel zo heerlijk smeert bij keelpijn? Dat heeft waarschijnlijk meer te maken met het algemene doktersadvies bij keelpijn: drink. Vocht werkt pijnverzachtend, of dat nu een glas water of thee is.
Een wondermiddel is gember dus niet, maar het past volgens het Voedingscentrum wel binnen een gezond dieet. Dat heeft dan weer een vrij simpele reden, die niets met thee te maken heeft: gember is als smaakmaker in gerechten een mooi alternatief voor zout.