Wordt brexitonderhandelaar Michel Barnier de man die Macron onttroont als Frans president?
In Frankrijk komt de herverkiezing van president Macron op losse schroeven te staan. Door de tweestrijd bij extreemrechts dreigt geen van beide kandidaten daar de beslissende ronde te bereiken. Tegenover een gematigder rivaal is Macron minder zeker van winst. En dan komt brexitonderhandelaar Michel Barnier in beeld.
Het zag er lang goed uit voor de Franse president Emmanuel Macron (43). Hij stevende af op een presidentsverkiezing tegen Marine Le Pen (53), het extreemrechtse boegbeeld dat niet meer zo genoemd wil worden. Maar hoe ze zich ook profileert, waarschijnlijk raakt ze nooit in het Elysée. In de peilingen staat Macron al maanden in de rode cijfers, maar toch is er de voorbije twee jaar geen enkele poll naar buiten gekomen die zijn verlies tegen de leidster van het Rassemblement National (het vroegere Front National) voorspelt.
De raket Zemmour
En toen kwam de raket Éric Zemmour (63), de van Algerijnse Joden afstammende schrijver en mediafiguur die voor racisme is veroordeeld en volgens sommige commentatoren rabiater rechts is dan Le Pen. Hij behoort niet tot een partij en is officieel ook nog geen kandidaat, maar in de polls schoot hij omhoog van 5,5 procent in juni tot bijna 20 procent vandaag. In veel peilingen staat Zemmour nu tweede, vóór Le Pen. Maar samengeteld behalen de twee hooguit 36 procent en in een rechtstreeks duel met Macron lijkt Zemmour kansloos.
Op zondag 10 april 2022 stemmen alle Fransen in de eerste ronde en twee weken later vechten de twee eersten het onderling uit. Er kan nog veel veranderen in vijf maanden. Maar er zijn toch tekenen dat de aanhang van Le Pen en Zemmour niet meer noemenswaardig groeit. Uit een jaarlijkse bevraging door het YouGov-Cambridge Globalism Project blijkt dat het populisme in de meeste Europese landen slinkt. Dat geldt ook voor Frankrijk, waar drie jaar geleden nog 61 procent verklaarde dat het land verdeeld is “tussen gewone mensen en een corrupte elite”, terwijl dat nu nog maar 49 procent is.
Presidentiële allures
Maar de kandidatuur van Zemmour zou er wel voor kunnen zorgen dat hij, noch Le Pen door de eerste ronde raakt - en dat de spreekwoordelijke derde hond gaat lopen met dat been. Die hond komt zo goed als zeker uit de centrumrechtse partij Les Républicains, want ook aan de linkerzijde heerst er grote verdeeldheid en behalen de socialist Jean-Luc Mélenchon, de groene Yannick Jadot en de sociaaldemocrate Anne Hidalgo elk slechts 5 tot 10 procent in de peilingen. Voor president Macron zou dat een rampscenario zijn, want Les Républicains zouden in een tweede ronde wel in staat zijn om hem te onttronen.
Wie hun kandidaat zal zijn, wordt op 4 december beslist. Oud-ministers Xavier Bertrand (56) en Valérie Pécresse (54) worden steeds meer overschaduwd door een man van wie de reputatie groter is geworden in Europa dan in Frankrijk zelf. Michel Barnier (70) was de onderhandelaar van de EU in de brexitgesprekken. Dat hij dat deed op een manier die nog meer Britten spijt deed krijgen van hun vertrek, gaf hem presidentiële allures.
Leeftijd als voordeel
Barnier is gematigd genoeg om in dezelfde vijver als Macron te vissen en rechts genoeg om in de tweede ronde kiezers van Le Pen en Zemmour voor zich te winnen. Hij heeft misschien minder charisma dan het huidige staatshoofd, maar pakken meer ervaring. Zo was hij al minister toen Macron nog meerderjarig moest worden. Zijn leeftijd heet een voordeel nu veel Fransen zijn gaan vinden dat hun president ook weer niet té jong moet zijn.
“Hij wordt de grootste bedreiging voor Macron”, voorspelt de gewezen Britse minister voor Europese Zaken Denis MacShane in de krant The Independent. Volgens hem zou het een mooie sneer naar alle brexitaanhangers zijn. “Die hopen nog altijd dat ook andere landen Europa de rug toekeren. Maar nu moeten ze vrezen dat zelfs als Macron wordt weggestemd, hij wordt vervangen door een man die al vier decennia lang tot de meest toegewijde Europeanen behoort.”