Kostbaar mozaïek uit tijd van Caligula weer thuis in Italië na 45 jaar dienst als salontafel in New Yorkse flat

Dario Del Bufalo is een Italiaanse kenner van oude gesteenten en marmer. In 2013 gaf hij een lezing in New York en signeerde hij er zijn boek ‘Porphyry’, waarin hij het heeft over het roodpaarse gesteente dat zo geliefd was bij Romeinse keizers. Het bewuste mozaïek stond ook afgebeeld in het boek.

De prachtige steen was oorspronkelijk een stuk vloer op een van de twee grote ‘feestschepen’ van keizer Caligula, die regeerde van 37 tot 41 na Christus. De boten lagen in een meer nabij Rome en werden tot zinken gebracht toen de keizer werd vermoord. In de jaren 30 van vorige eeuw konden het mozaïek en andere antiquiteiten opgevist worden uit het meer. Ze kwamen terecht in een museum bij het meer. Bij de terugtrekking van de nazi’s uit Italië op het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1944 werden de schepen en heel wat andere schatten verbrand.

Terug naar de signeersessie van Del Bufalo. Hij hoorde een gesprek tussen een jonge man en een vrouw aan zijn signeertafel. De man zei aan de vrouw: ‘Wat een mooi boek. Oh, Helen, kijk, dat is jouw mozaïek’. Zij beaamde. Del Bufalo ging er achteraan. Helen Fioratti bleek een kunsthandelaar die een galerij had. Samen met haar man, een Italiaanse journalist, had ze het mozaïek in de jaren 60 van vorige eeuw gekocht van een Italiaanse adellijke familie. In New York besloten ze er een salontafel van te maken. “Het was een onschuldige aankoop,” vertelde Fioratti in 2017 aan de ‘Times’. “Het was ons favoriete voorwerp, en we hadden het 45 jaar in ons bezit.”

Daar kwam dus een einde aan, door Del Bufalo. Volgens het gerecht in Manhattan wezen bewijsstukken erop dat het mozaïek gestolen was, mogelijk tijdens Wereldoorlog II. Het kostbare gesteente moest terugkeren naar Italië, waar het in maart werd tentoongesteld in het museum van de Romeinse schepen in Nemi.

“Ik vond het jammer voor haar”, zei Del Bufalo over Fioratti’s verlies. “Maar ik kon niet anders, met in het achterhoofd dat het museum in Nemi het beste stuk miste. Het stuk dat eeuwen, de oorlog en een brand doorstond, en dat via een Italiaanse kunsthandelaar uiteindelijk weer terug naar het museum zou kunnen keren.”

Uit schuldgevoel wil Del Bufalo aan Fioratti een kopie schenken voor haar appartement. “Dat zou goed zijn voor mijn gemoedsrust”, besluit hij.