Waarom ‘eens diep in en uit ademen’ niet altijd een oplossing is voor stress, integendeel

De Amerikaanse psychologe Julia Englund Strait, die van omgaan met paniekaanvallen haar specialisatie heeft gemaakt, schreef onlangs een opvallend artikel voor Psychology Today. Diep ademhalen is slecht advies bij stress, kopte ze. Meer zelfs: “Het kan leiden tot een paniekaanval.” Een straffe uitspraak.

Volgens Strait zijn hier twee redenen voor. De eerste schuldigen zijn onze onze gedachten. Op zich kan focussen op je ademhaling heilzaam zijn: het leidt je af van je negatieve gedachten. Maar als je je op je ademhaling focust, kan je dat ook ervaren als extra druk. Bovenop de stress voor dat cruciale sollicitatiegesprek of die eerste date moeten je hersenen zich ook nog eens focussen op je ademhaling. Als het niet meteen lukt en je je afvraagt waarom en of je misschien iets verkeerds doet, krijg je op die manier nog eens extra angsttriggers op je bord. 

Volgens de psycholoog is de context hier wel belangrijk. Ben je thuis aan het mediteren, dan kan je uiteraard rustig de tijd nemen om stil te staan bij je ademhaling. Maar die zee aan tijd heb je in een stresssituatie vaak niet. En dan neemt het risico toe dat paniek de overhand neemt. 

Ten tweede is ons zenuwstelsel de boosdoener. Angst- en paniekaanvallen worden vaak geassocieerd met hyperventileren, wat te snel of te diep ademhalen betekent. Als je hyperventileert, wordt het zuurstofgehalte in je bloed hoger terwijl het koolstofdioxidegehalte afneemt. Je bent met andere woorden in disbalans. Dat maakt je duizelig, licht in je hoofd en leidt ertoe dat je het gevoel hebt dat je gaat flauwvallen. Als je dan nog eens de focus gaat leggen op diep ademhalen, krijg je nog meer zuurstof binnen. En dat verergert dat onevenwicht en de klachten dus alleen maar. 

Gelukkig geeft Julia Englund Straith ook tips over hoe we onze ademhaling wél nuttig kunnen gebruiken in een panieksituatie. Zo kunnen aardingstechnieken soelaas bieden. Dit zijn technieken waardoor je jouw gedachten kan loslaten en zo terug in de werkelijkheid komt. Denk maar aan een korte wandeling, terugtellen van honderd naar één of knuffelen met je huisdier. 

Vervolgens kunnen de juiste ademhalingsoefeningen je weer tot rust brengen. Het gaat niet om diep, maar om regelmatig en langzaam ademen, vat de psycholoog kort samen. Zo vermijd je dat je gaat hyperventileren. Volgens Straith is het nuttig om geleidelijk aan je ademhaling te rekken. “Probeer het telkens langzamer te doen. Adem 3 seconden in en 4 seconden uit, daarna 3 tellen in en 5 tellen uit, en trek de lijn zo door.” 

Tot slot kan het ook helpen om te oefenen op een rustige ademhaling op momenten dat je je goed in je vel voelt. “Zo kan je je lichaam en geest laten wennen aan het onderscheid tussen ‘ik adem langzaam en regelmatig’ en ‘ik adem snel en diep’.”

Van yoga tot rugschool: 7 ‘zensporten’ die in de lift zitten. “Ze kosten je minder energie en laten je dieper ontspannen” (+)

Wat is hangxiety, oftewel een angst-kater? “Verlegen mensen zijn vatbaarder”