Het was rond 14 uur woensdagnamiddag dat de kapitein van een Franse vissersboot alarm sloeg. Voor de kust van het Noord-Franse Calais had hij plots verschillende lichamen opgemerkt in zee. Onmiddellijk werden reddingsboten en helikopters uitgestuurd, in de hoop dat er nog slachtoffers gered konden worden. Maar volgens informatie die Franse media kregen, werden maar twee mensen effectief uit zee gered. Minstens twee anderen bleven gisteravond nog vermist, 31 bootvluchtelingen overleefden de schipbreuk niet. Onder hen vijf vrouwen en een klein meisje.

Criminele smokkelaars

“Frankrijk zal het Kanaal geen begraafplaats laten worden”, reageerde de Franse president Emmanuel Macron. Hij beloofde woensdag alles in het werk te stellen “om de verantwoordelijken van deze tragedie op te sporen en te veroordelen”. Zijn premier Jean Castex was naar eigen diep geraakt. “Mijn gedachten zijn bij de vele vermisten en gewonden, slachtoffers van criminele smokkelaars die misbruik maken van hun ellende.” De Britse premier Boris Johnson voegde er even later aan toe dat hij samen met Frankrijk de mensensmokkel wil aanpakken en zal pogen om bootvluchtelingen te ontmoedigen om de overtocht te maken. “Ik ben geschokt en diep bedroefd.”

127 boten in één week

Deze week trok Frankrijk nog meer dan tien miljoen euro uit om zijn stranden in het noorden van het land beter te bewaken. Al geloven veel betrokkenen niet dat het probleem daarmee snel opgelost zal geraken. “Zolang Engeland tegenover ons ligt, zullen mensen blijven oversteken”, zei Pierre Roques van de hulporganisatie Auberge des Migrants aan het Franse persbureau AFP.

De cijfers liegen er ook niet om. Er zouden alleen al dit jaar bijna 8.000 bootvluchtelingen gered zijn op het Kanaal. Nog straffer: verschillende betrouwbare bronnen spreken ook van tussen de 21.000 tot 25.800 bootvluchtelingen die effectief het Verenigd Koninkrijk bereikten in het afgelopen jaar. Volgens de Internationale Organisatie voor Migratie stierven sinds 2018 21 mensen terwijl ze het VK probeerden te bereiken.

Officieus ligt het dodentol wellicht veel hoger. “Volgens de laatste Britse cijfers waarover ik beschik, vertrokken vorige week alleen al 127 boten met 3.800 man aan boord. Ik vrees dat er dagelijks mensen het leven laten op het Kanaal”, zegt West-Vlaams gouverneur Carl Decaluwé. “Het is een enorm drukke vaarroute. Het kan niet anders dan dat er al aanvaringen niet opgemerkt werden of bootjes midden op zee zonken. En van zo’n kleine boot die wordt overvaren, ga je heel vaak nooit meer iets terugvinden. Of het is wachten op een lichaam dat ergens op een strand aanspoelt.”

Netwerk ontmantelen

Intussen leidt de problematiek ook al tot de eerste discussies. De Britse premier Boris Johnson liet zich ontvallen dat Frankrijk niet genoeg heeft gedaan om de tragedie te vermijden. “We ondervinden problemen om sommige van onze partners, en heel specifiek de Fransen, te overtuigen om de zaken aan te pakken zoals wij denken dat de situatie hoort te worden aangepakt.” Johnson wil met Frankrijk samenwerken op de stranden waar de bootvluchtelingen vertrekken. “Want het lijdt geen enkele twijfel dat de bendes, tenzij hen wordt getoond dat hun verdienmodel niet meer werkt, zullen doorgaan met het leven van mensen in gevaar te brengen en weg te komen met moord.”

De Franse president Macron vroeg woensdag alleszins een Europese spoedvergadering over de migratie-uitdaging. “We moeten de ontmanteling van criminele netwerken tussen het Verenigd Koninkrijk, België, Nederland en Duitsland versnellen”, zei hij. Er werd alvast een eerste stap gezet richting die ontmanteling. Volgens de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin, werden dicht bij de Frans-Belgische grens vier verdachten opgepakt die betrokken zouden zijn geweest bij de fatale overtocht.

Zowat 50 mensen verzamelden woensdagavond in de buurt van de haven van Calais om hulde te brengen aan de migranten die om het leven zijn gekomen. Er waren onder meer plakkaten te zien met slogans als “Darmanin, moordenaar, je hebt bloed aan je handen”.