ASSISEN. Thuisverpleegster schuldig aan moord op haar zoontje Ryan (6): ‘een weloverwogen en geplande beslissing’

Na bijna vijf uur beraadslaging volgt de uitspraak. 

"Beschuldigde  handelde doelgericht en met de bedoeling om te doden," motiveerde de jury en het hof de schuldigverklaring aan de doodslag. "Temeer daar het geweld werd aangehouden tot aan de ademhalingsstilstand en het uiteindelijke overlijden. De beschuldigde dwong het slachtoffer daarbij in een positie waarin elke weerstand onmogelijk werd gemaakt. Ze betwist de doodslag zelf ook niet."

Ook de voorbedachtheid werd weerhouden. "Uit de verklaring van de beschuldigde blijkt dat er een voldoende tijdsverloop is geweest tussen haar beslissing om Ryan te doden en de concrete uitvoering daarvan. Binnen dit tijdsverloop had de beschuldigde voldoende tijd om zich te bedenken, maar volhardde zij in haar beslissing. Het is duidelijk dat Tamara Nuijts voorafgaand aan de daad op een weloverwogen en geplande wijze de beslissing had genomen om haar zoon Ryan te doden en dat deze beslissing, zelfs rekening houdend met de relationele en emotionele context in hoofde van de beschuldigde in een voldoende stabiele gemoedsgesteltenis werd genomen. "

De debatten over de strafmaat volgen morgen. 

Na de nodige instructies, gaat de jury nu in beraad.

De beschuldigde staat na het pleidooi van haar advocaat recht en richt zich rechtstreeks tot de familie van het slachtoffer in de zaal. 

"Ik wil mij eerst richten tot Stefan (vader van Ryan), Melissa en Alyssia (stiefzussen). Ik kan jullie uit de grond van mijn hart zeggen: het spijt me verschrikkelijk. Waarom ik nooit contact met jullie heb opgenomen vanuit de gevangenis? Dat was niet omdat ik geen spijt heb want dat heb ik, heel veel. Ik besef iedere dag hoe hard ik jullie leven en het leven van iedereen die Ryan gekend heeft, verwoest heb. (huilt)"

Beschuldigde kijkt tijdens haar spijtbetuiging herhaaldelijk op een papier in haar handen.  "Ik was bang en laf," gaat ze snikkend verder. "Ik dacht dat geen enkele uitleg van mij jullie pijn kon verzachten. Ik kan duizend keer sorry zeggen maar dat verandert de zaken niet meer. Niets kan verrechtvaardigen wat ik heb gedaan. Ik heb dit niet gewild. Als ik het kon terugdraaien, ik deed het direct. Maar het kan niet meer. Sorry, sorry, voor wat ik jullie heb aangedaan. "  

Daarna richt Tamara N. zich naar de jury. "Er is niets dat kan goedpraten wat ik gedaan heb. Probeer te zien hoe ik me voelde: uitzichtloos en gevangen op alle gebied. Ryan was het allermooiste in mijn leven. Ik wilde hem alles kunnen geven wat zijn hartje begeerde. Een stabiele thuis, een mama waar hij trots op kon zijn. Bescherming tegen de boze wereld. Ik ben in niets ervan geslaagd. Integendeel. We zijn Ryan allemaal kwijt en ik zal  voor de rest van mijn leven moeten leren leven met het gegeven dat dat door mijn toedoen is. Ik heb zoveel levens verwoest, zoveel verdriet veroorzaakt. Daarom nogmaals sorry aan iedereen."

De zitting wordt nu een twintigtal minuten geschorst. 

Er was volgens Clerinx ook geen sprake van voorbedachtheid. "De dood van Ryan is zo snel ingetreden na dat triggermoment dat ze zelfs geen tijd meer had om zich te bedenken. Dat ze de MUG-arts nadien niet belde? Dat heeft niets te maken met voorbedachtheid. Ze had voorafgaand aan de feiten geen plan om Ryan te doden."

Om te spreken van voorbedachtheid, moet het besluit om de misdaad te plegen ook in een voldoende stabiele gemoedsgesteltenis genomen worden. En dat was niet het geval, benadrukt Clerinx. "Er werd door de psychiatrisch ook vastgesteld dat ze leed aan een depressieve stoornis en dat er sprake was van een bewustzijnsvernauwing."

Schuldig aan doodslag dus, maar niet aan moord, pleit de advocate. "Tamara weet dat ze veel leed heeft berokkend aan veel mensen, maar ze is geen koelbloedige moordenares die op voorhand heeft gepland om haar zoontje te doden."

Dat beschuldigde net voor de feiten nog een bericht over haar werkplanning van de volgende dag stuurde naar haar collega, weegt volgens Clerinx ook door. "Als ze toen al gepland had om haar kind te vermoorden, zou ze dat toch niet gedaan hebben. Ze was toen nog niet van plan om zelfmoord te plegen of Ryan met haar mee te nemen. Bij de minste twijfel over de voorbedachtheid, moet u mijn cliënt daarvoor vrijspreken. Volgens mij is daar geen sprake van. "

Clerinx gaat daarna verder in op de geestestoestand van Tamara N.. "Het blijkt duidelijk dat mijn cliënte leed aan een geestesverstoring. Het spel met de blinddoek heeft zij zeker niet bewust opgestart om tot de daad te kunnen komen. Dat Ryan de blinddoek niet afkreeg toen hij zich tijdens het spel bezeerde, alles is in enkele seconden gebeurd. Daar was gewoon geen tijd meer voor."

Ze beschrijft de verwondingen die Tamara N. bij zichzelf aanbracht. "Het klopt dat deze op zich niet levensbedreigend waren. Het risico op het raken van vitale plaatsen was wel heel groot. Het wordt hier in twijfel getrokken of mijn cliënte wel echt zelfmoord wilde plegen. Maar ook de dagen voordien heeft ze al een aantal zelfmoordpogingen ondernomen en daar zijn de bewijzen ook effectief van terug gevonden tijdens de huiszoeking. Ze wilde wel degelijk weg uit het leven. Waarom zou ze Ryan anders wel hebben willen meenemen? Waarom zou ze zich zo verwond hebben in de hals en aan de pols, met blijvende littekens als gevolg, als ze dat niet echt van plan was? Dat zou toch echt onbegrijpelijk zijn."

Clerinx verwijst naar de slechte jeugd van beschuldigde en de relatie met haar moeder. "Ze heeft zich heel haar leven beter willen voordoen dan dat ze was. Ze had een masker op en toonde haar gevoelens niet. Daarom kon mijn cliënte vlak na de feiten haar emoties ook niet uiten. Er was sprake van emotionele verdringing." 

Clerinx zag dat ook zelf. "Een beeld dat ik nooit zal vergeten was toen ik mijn cliënte daags na de feiten zag op het politiebureau in Genk. Ze werd binnen gebracht en droeg alleen een ziekenhuisschort. Ze zag lijkbleek en kon amper op haar benen staan. Ze was emotioneel uitgeput maar kon dat niet tonen. Pas toen ze nadien de foto's bij de onderzoeksrechter zag, kwam het besef. Daarna heeft ze haar volledige medewerking verleend aan het onderzoek en heeft ze in detail uitgelegd wat ze gedaan heeft."

Clerinx benadrukt het kantelmoment dat beschuldigde beschrijft in haar verklaringen. "Dat moment dat Ryan pijn had en dat ze besliste dat ze hem wilde meenemen uit een wereld van verdriet en pijn, dat was bepalend. De deskundigen bevestigden dit triggermoment ook vanuit psychiatrisch standpunt."

Lynn Clerinx , advocaat van de beschuldigde, vat daarna haar pleidooi aan. "Uitzichtloze moederliefde, zo vat ik het samen. Kunnen wij ons dat voorstellen? Waarschijnlijk niet, maar wij hebben ook niet meegemaakt wat zij heeft meegemaakt. Hopelijk kunnen we ons wel inleven in haar situatie."

Na al die jaren heeft de advocate een hechte band opgebouwd met haar cliënte. "Ik krijg soms ook echt tranen in de ogen als ik hoor wat er hier over haar gezegd wordt. Het was zwaar voor haar en voor mij, maar het was ongetwijfeld nog voor zwaarder voor de familie van Ryan."

Tot gisteren overheerste er twijfel over haar pleidooi, geeft Clerinx toe. Ze schetst daarna 'de omstandigheden' waarin de feiten gepleegd werden. "De depressieve gevoelens van mijn cliënte, haar sociale isolatie voor de feiten, dat is hier allemaal vastgesteld. Hoe vreemd ook, in haar hoofd dacht ze echt dat ze haar zoontje beschermde door deze feiten te plegen. Zij is geen monster die iemand anders koelbloedig vermoord heeft. De bijkomende omstandigheden zijn belangrijk."

Er was een trigger voor de feiten, benadrukt Clerinx. "Ryan had zich bezeerd. Op dat moment was voor haar die bescherming voor Ryan dat vreselijke feit plegen. Hopelijk kunt u zich inleven in dat moment om tot die vaststelling te komen."

Over de toerekeningsvatbaarheid, pleit Clerinx het volgende. "Hier in België is er geen grijze zone wat de toerekeningsvatbaarheid betreft, een lacune in het Belgische strafwetboek. We zitten in het zwarte gedeelte en gaan dan ook geen onweerstaanbare dwang pleiten."

Maar er dient wel een nuancering aangebracht, vindt Clerinx. "Die verminderde toerekeningsvatbaarheid speelt misschien niet mee in de schuldmaat, maar het zal wel een rol spelen in de strafmaat. Wij betwisten de schuld van mijn cliënte aan de dood van Ryan niet. We betwisten wel de voorbedachtheid. Voor ons was er een echt triggermoment."

De aanklager legt dan de verschillende kwalificaties uit. "Heel belangrijk is dat ik u meegeef dat als u haar veroordeelt voor moord of doodslag, ze daarom niet de zwaarste straf moet krijgen. Er kan rekening gehouden worden met verzachtende omstandigheden. Goed gedrag of een moeilijke jeugd, een blanco strafregister, dat kan allemaal meespelen. Dit dossier is geen klassiek moordverhaal, geen afrekening in een bepaald milieu of een passionele moord. Qua strafbepaling zijn er nog veel mogelijkheden. De minimale gevangenisstraf die kan opgelegd worden voor moord is zelfs drie jaar."

In deze zaak zijn er voldoende bewijzen, benadrukt de aanklager. "Haar eigen verklaringen, hoe ze getoond heeft wat ze gedaan heeft, de bevindingen van de wetsarts, de gerechtsdeskundigen en de speurders. Er kan geen discussie zijn over de vraag of ze hem opzettelijk gedood heeft. Beschuldigde geeft dat zelf ook toe. Een altruïstische kindermoord met verschuiving van de partner naar de kind, noemen de gerechtsdeskundigen de zaak. Er was een bewustzijnsvernauwing meer geen geestesstoornis. Dat kan enkel een verzachtende omstandigheid zijn. De manier van wurgen kan ons enkel bewijzen dat ze minstens schuldig is aan doodslag. Antwoord dus ja op de eerste vraag, anders wandelt ze hier vrij buiten."

Daarna benadrukt Coppin ook de voorbedachtheid en vraagt om beschuldigde te veroordelen voor moord. "Die voorbedachtheid kan ook kort zijn. Op 26 december maakt ze eerst de bedenking: ik kan Ryan mij niet laten vinden als ik dood ben. Vervolgens gaat het naar het kantelmoment. Dat geïmproviseerd spelletje met de blinddoek. Ryan stootte zich, deed zich pijn, zegt dat hij zijn mama nodig heeft. En dan gebeurde het, volgens haar. Ze maakt nog de overweging dat ze hem niet kan achterlaten in een wereld van verdriet en begint met de uitvoering. De sjaal was als blinddoek goed vastgeknoopt. Ryan kreeg hem niet los. De wurging duurde minutenlang. Hij heeft zich nog verzet met de handen. Tamara N. gaf daar niet aan toe. Besluit van die chronologie. Ze heeft erover nagedacht. Ze had zich kunnen bedenken en heeft het niet gedaan. Ze heeft nadien ook de MUG-arts bewust niet gebeld. Ze had voldoende tijd om zich te bedenken. Het was een weloverwogen, voorbedachte daad die lang heeft geduurd "

Na het requisitoir wordt de zitting geschorst voor de middagpauze.

Aanklager Bruno Coppin start zijn requisitoir. Hij noemt deze zaak een van de meest gruwelijke zaken die hij in zijn loopbaan als parketmagistraat heeft behandeld. 

"Hoe je een kind van 6 opzettelijk kan doden, dat begrijpt niemand. Het belangrijkste signaal dat we vanuit de maatschappij moeten geven is dat een kind altijd voor honderd procent veilig moet zijn. Je kan altijd hulp zoeken voor problemen als je het moeilijk hebt."  

Marongiu sluit af en verwijst naar de spijtbrief die Tamara schreef aan haar moeder. "Onze cliënten zijn nog altijd aan het wachten op enig teken van spijt. Ze hebben geen brief gekregen van haar. Geen enkel teken, niets. Het leven van mijn cliënten is na de dood van Ryan ook voor een stuk gestopt. Ze dragen het verlies van Ryan elke dag mee."

De advocaat haalt het verblijf in de gevangenis van de beschuldigde aan. "Als ik het logboek van haar bezoeken in de gevangenis bekijk, is het leven van beschuldigde wel gewoon voortgegaan. Haar relatie met haar partner uit Luik liep door. Er werd ook een relatie met een cipier opgestart. Een nieuwe andere man. Het onderzoek daarover loopt nog. Ik nodig u uit om dat logboek van de gevangenis eens na te kijken. De impact van de feiten lijkt in elk geval veel groter te zijn voor onze cliënten dan voor de beschuldigde." 

Na het pleidooi van de burgerlijke partijen wordt de zitting een half uur geschorst. 

Kerstavond vierden Tamara en Stefan gezellig samen. Op kerstdag, een dag voor de feiten, kreeg papa Stefan nog een bericht met een foto van zijn zoontje Ryan, met de handjes omhoog. "Logisch dat hij bleef hopen dat het goed kwam," benadrukt Lenaerts.

Hij hamert verder op de toerekeningsvatbaarheid van Tamara N. "Ze was zich voldoende bewust van het hele verloop van de feiten, stellen de deskundigen. De verminderde toerekeningsvatbaarheid waarvan de deskundige van de verdediging spreekt, is geen juridisch begrip. Dat kan hoogstens een verzachtende omstandigheid zijn. Een secundaire, altruïstische kindermoord, noemen de deskundigen de zaak ook. Er is geen enkele discussie mogelijk wat betreft haar toerekeningsvatbaarheid."

Lenaerts haalt ook de voorbedachtheid nog aan. "Het idee voor de moord is stilaan gegroeid doorheen de dag. Als ze dan de beslissing zelf neemt, heeft ze ook nog vier reflecties. Die beschrijft ze zelf als volgt:  'wat als ik er niet meer ben',  'wat als Stefan hem niet wil',  'wie gaat er voor Ryan zorgen?' en  'wat als hij pijn heeft of verdrietig is'. Al die tijd is ze nog altijd in staat om niet meer te doen wat ze wilde doen. Ze kon toen nog stoppen. Die mogelijkheid had ze, want ze had daar voldoende wilsmogelijkheid voor. Maar ze heeft daar geen gebruik van gemaakt. Dat tekent de voorbedachtheid."

Marongiu: "De MUG-arts, een man met ervaring, verklaarde ook dat de beschuldigde bij bewustzijn was toen hij op de plaats van de feiten aankwam. Dat kan ook verklaren waarom ze in die vreemde positie lag,  evenwijdig met het bad en met een handdoek over haar intieme delen."

Jos Lenaerts leerde zijn cliënt Stefan C., de vader van Ryan, kort na de feiten kennen. "Hij was toen niet alleen Ryan verloren maar ook een van zijn beste vrienden, op een paar dagen tijd. Het is echt een fantastische man, zoals u in zijn moedige en eerlijke getuigenis hebt kunnen vaststellen. Tamara was lange tijd de vrouw van zijn leven. Na haar zelfmoordpoging, bleef hij meer thuis. Dat Stefan veel dronk klopt niet, maar voor Tamara was elk pintje er een teveel. Na de breuk die Tamara aankondigde in een brief, stortte Stefan volledig in elkaar. Tamara stond er kil en onbewogen bij."

Marongiu: "De dag nadien was ze al vertrokken met Ryan. Stefan heeft daarna altijd gedacht dat het nog zou goed komen. Dat voorstel om het co-ouderschap aan te passen kwam inderdaad van hem, maar dat was een vraag en helemaal geen drukkingsmiddel. Dat Ryan het daar moeilijk mee zou hebben, stelde Tamara. En wat dan met de beslissing die zij nam om van de ene dag op de andere de gezinswoning te verlaten? Er speelde voor haar iets heel anders: ze wilde haar herwonnen vrijheid niet afgeven. Net zoals na de breuk met haar hartsvriendin wil ze haar eigen aandeel in de zaak niet erkennen. En dan ontwikkelt ze depressieve gevoelens."

Medepleitster Tiziana Marongiu vult aan. "We gaan aantonen dat de beslissing die beschuldigde nam wel degelijk in de loop van de voormiddag is gegroeid. Uit de berichten die ze stuurde, blijkt dat ze in een tunnelvisie begon te denken."

Ze stelt zich vragen bij het spel met de blinddoek dat beschuldigde met Ryan speelde net voor de feiten. "Dat spel kende niemand. Vanwaar kwam dat spel plots? Vreemd ook als ze, zoals ze zelf verklaarde, heel goed wist dat Ryan bang was in het donker. Waarom zou een koppig jongetje met een sterke wil dan dat spel spelen? En dan hield de jongen die blinddoek volgens haar nog op nadat hij zich pijn gedaan had en luidop zei dat hij het niet meer leuk vond? Ook toen ze nadien minutenlang met Ryan op bed lag, maakte ze nog melding van heel wat gedachten in haar hoofd."

Lenaerts: "Op dat bed lag Ryan geblinddoekt voor haar en tegen haar aan gedrukt. 'Ik moet hem meenemen nu', dacht ze toen. Ze zegt dan letterlijk: 'Kom hier schatteke, kom maar bij mama'. Verschrikkelijk, ze geeft het kind eerst een gevoel van vertrouwen. En dan wordt dat op de meest gruwelijke manier beschaamd. Ze gaat dan op hem zitten. Wetsarts Vranken verklaarde wat nadien gebeurde. Eerst een strangulatie met de uiteinden van de sjaal, met een bewustzijnsverlies op zeer korte tijd, 6 tot 10 seconden, tot gevolg. Dat kon alleen maar omdat Ryan zich van geen kwaad bewust was. Dat verklaart ook waarom er quasi geen weerstand was. De moord is op een zeer efficiënte, korte wijze gebeurd. "

Ook de voorafgaande zelfmoordpogingen die beschuldigde zelf beschreef, worden in twijfel getrokken. "Het waren zes pogingen, oppervlakkig en redelijk stuntelig. En dat als verpleegkundige. Wilde ze dat dan wel echt? Ook bij haar laatste zelfmoordpoging na de moord op Ryan was het bloedverlies door de sneden die ze aanbracht miniem. Haar zelfmoordpogingen waren weinig overtuigend, maar de moord op Ryan was zeer efficiënt."

Jos Lenaerts, advocaat van onder meer de vader en de stiefzussen van slachtoffertje Ryan, start zijn pleidooi.

"We willen de waarheid achterhalen, maar eigenlijk bestaat dat niet. Want iedereen heeft zijn eigen waarheid. Over een ding zijn we het eens. Tamara en Stefan waren zeer goede ouders voor Ryan. Helaas is dat langzaamaan fout gelopen. Heeft het zin om uit te vergroten waarom het fout gelopen is? Om daar details over te geven met sms-berichten of wat dan ook? Ik denk het niet. Dat uitvergroten heeft weinig impact op de feiten. Wat er ook gebeurd is, het kan nooit een excuus geweest zijn om die gruwelijke feiten te plegen."

Het gaat niet om de centen, stelt Oosterbosch. "Deze schade is financieel niet te vergoeden. Wij willen wel dat beklaagde veroordeeld wordt voor de feiten die ze gepleegd heeft. Toen Tamara de feiten gepleegd heeft, heeft ze een weloverwogen beslissing genomen."

De zitting gaat met vijftig minuten vertraging van start.

Aanklager Bruno Coppin legt nog een aantal stukken neer. Een van de documenten is de brief die Tamara N. aan haar moeder schreef op 2 januari 2019, net voor de begrafenis van Ryan. De tante van de beschuldigde had die brief gisteren vermeld in haar getuigenis maar het stuk zat nog niet in het dossier.

Voorzitter Swennen leest de brief voor.  Samengevat: "Mama, ik weet niet hoe ik moet beginnen. Het enige wat ik wou, was weg uit dit pijnlijke leven en ik wilde Ryan niet achterlaten. Mijn straf is dat ik moet verder leven met het verdriet van wat ik hem heb aangedaan maar ik hoop, lieve mama, dat ik toch kan rekenen op je begrip. Als het kan, wil je me dan wat geld overschrijven op het rekeningnummer van de gevangenis? Neem in mijn naam afscheid van mijn lieve zoon op zijn begrafenis. Duizend maal sorry voor het verdriet en de schande die ik je aandoe."

Beschuldigde krijgt daarna het woord. "Ik heb nog dingen die ik wil zeggen. Maar misschien hou ik dat beter voor na het pleidooi van mijn advocaat." 

De laatste procesdag loopt bij de start heel wat vertraging op. 

Door de stiptheidsacties van de politie geraken enkele partijen niet tijdig op het hof van assisen in Tongeren.