Burgemeesters kampen met nepnieuws over asielcentra: ‘Ik kreeg de vraag: durft u uw zoon hier nog te laten fietsen?’

‘Asielzoekers gaan onze dochters komen verkrachten’ of ‘Er worden drugs gedeald in het opvangcentrum’. Boudewijn Herbots, de burgemeester van Zoutleeuw (CD&V), kent de vooroordelen waartegen lokale besturen moeten opboksen als er in hun gemeente een opvangcentrum komt. Twee jaar geleden ging er in Zoutleeuw een opvangcentrum open. “Op de eerste buurtvergadering kreeg ik de vraag: durft u uw zoon nog alleen door het centrum te laten fietsen?”, herinnert de burgemeester zich. 

Een enquête van Fedasil bevestigt dat veel van zijn collega’s geconfronteerd worden met onwaarheden en nepnieuws op sociale media als er in hun gemeente een asielcentrum staat of komt. Bijna vier op de tien burgemeesters ziet het fenomeen de kop opsteken. 

Lastig parket

Als de keuze op een gemeente valt, komt de burgemeester in een bijzonder lastig parket te zitten, getuigt Herbots. Er is maar weinig communicatie vanuit Fedasil naar de lokale besturen toe. Daardoor beschikken de burgemeesters niet over voldoende antwoorden om alle vragen bij de buurtbewoners weg te nemen. Dat versterkt dan weer de onzekerheid. “Ik liep zelf heel de tijd achter de feiten aan”, zegt de burgemeester. “Terwijl het protest duidelijk vanuit een bepaalde hoek werd georkestreerd.”

De enquête gebeurde op vraag van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V). Hij wilde blootleggen waar de pijnpunten zitten in de procedure als een beslissing valt om een nieuw asielcentrum te openen. Het opvangnetwerk zit momenteel vol en Mahdi is op zoek naar nieuwe plaatsen.

Communicatie is een werkpunt, zo stipt het rapport aan: 30 procent van de burgemeesters vindt dat er te weinig overleg is rond de opening van een asielcentrum. Mahdi wil dat verhelpen en ontwikkelt naar eigen zeggen een draaiboek. Daarin staat welke stappen burgemeesters kunnen zetten wanneer de beslissing over de opening van een nieuw centrum is genomen. “We moeten burgemeesters zelf de juiste instrumenten geven zodat zij goed kunnen antwoorden op de vragen waar buurtbewoners mee zitten”, zegt Mahdi. “Dan kun je al een aantal zorgen wegnemen.”

Goed nieuws 

Overigens zit er ook heel wat goed nieuws in de enquête. Zeven op de tien burgemeesters geven aan dat ze een goed tot uitstekend contact hebben met de bewoners van hun opvangcentrum. Als een centrum er al langer is, zijn de relaties met de buurtbewoners merkelijk beter.

“Onze stad is door de overstromingen van deze zomer zwaar getroffen”, zegt Herbots. “Toen zijn asielzoekers ons komen helpen. Wekelijks gaan ze ook rond om zwerfvuil op te rapen, dat wordt door de buurtbewoners erg geapprecieerd. Het eerste jaar moet je tegen wat shit opboksen, maar dan gaat het effectief veel beter.”