"Mogelijk een van de meest besmettelijke virussen ooit” en “andere symptomen”: dit is wat we al weten over de nieuwe coronavariant omikron
UpdateExperts zijn bezorgd over een nieuwe variant van het coronavirus die is opgedoken in het zuiden van Afrika. Hoewel er nog niet genoeg gegevens beschikbaar zijn om met zekerheid te zeggen of de omikronvariant - variant B.1.1.529 - besmettelijker, ziekmakender en/of resistenter is tegen de vaccins, gaan er toch heel wat rode vlaggen omhoog. Dit is wat we nu al weten.
Waar komt B.1.1.529 vandaan?
De nieuwe variant is voor het eerst opgemerkt in Zuid-Afrika en daar lijkt hij als een gek om zich heen te grijpen. In minder dan twee weken tijd heeft B.1.1.529 of omikron er de dominante positie van de erg besmettelijke deltavariant overgenomen. Daarbij moet wel vermeld worden dat delta er na een zware golf op zijn retour was. Momenteel wordt B.1.1.529 er gevonden in ongeveer 75 procent van van de onderzochte stalen, maar experts vrezen dat het niet lang zal duren eer hij in 100 procent van de stalen terug te vinden is.
Dat betekent echter niet dat de nieuwe variant ook in het zuiden van Afrika ontstaan is. Volgens de Nederlandse viroloog Marion Koopmans stamt de omikronvariant niet uit de deltafamilie, maar lijkt hij eerder een nakomeling van een van de allereerste virusvarianten, die begin vorig jaar rondgingen. Dat vertelt ze in de Nederlandse Volkskrant. “Dat zou kunnen betekenen dat hij al die tijd ergens heeft zitten pruttelen, in een land waar we het virus niet goed volgen. Ik houd er rekening mee dat hij niet in Zuid-Afrika, maar ergens anders is ontstaan.”
Andere mogelijkheden zijn dat de nieuwe variant zich ontwikkeld heeft in het lichaam van een chronisch ziek patiënt. Of dat hij in een dierenpopulatie is rondgegaan en opnieuw op de mens is overgesprongen. Dat laatste zou een nog onrustwekkendere evolutie zijn.
Lees alles over het coronavirus in ons dossier.
Wat is er anders aan de omikronvariant?
Directeur Tulio de Oliveira van het Centre for Epidemic Response and Innovation (CERI) aan de universiteit van Stellenbosch noemt B.1.1.529 op Twitter “erg zorgwekkend” op het vlak van “de mutaties die hij vertoont.”
Het gaat niet alleen om een “ongewone constellatie” die erg verschillend is van de varianten die we al kennen, het zijn er ook alarmerend veel: maar liefst 50, waarvan er 32 op het spike-eiwit zitten waarmee het virus onze cellen binnendringt. Dat is reden voor ongerustheid, omdat de meeste vaccins focussen op dat spike-eiwit om ons bescherming te bieden. Enkele van de mutaties die ook in andere varianten voorkomen, worden bovendien geassocieerd met een hogere overdraagbaarheid van het virus en een ontwijking van ons immuunsysteem.
Het goede nieuws is dat de nieuwe variant makkelijk op te sporen lijkt met een PCR-test.
Is de omikronvariant besmettelijker en/of ziekmakender?
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft de nieuwe coronavariant B.1.1.529 afgelopen vrijdag de naam ‘omikron’ gegeven en die ingeschaald als een “variant of concern”, een verontrustende coronavariant. “Deze variant heeft een groot aantal mutaties, waarvan enkele verontrustende”, klonk het. Volgens de experten suggereren eerste bewijzen dat er een hoger risico bestaat op herbesmetting, vergeleken met andere zorgwekkende varianten.
Volgens viroloog Marc Van Ranst is de nieuwe coronavariant “waarschijnlijk nog besmettelijker dan de delta-variant”. Dat is af te leiden uit het feit dat hij in Zuid-Afrika de deltavariant verdringt. “In Zuid-Afrika is hij de laatste dagen en weken aan het opkomen met een snelheid die iedereen verbaast”, vertelt hij bij HLN LIVE. “Als hij de deltavariant kan verdringen, moet hij superbesmettelijk zijn en zal hij tot de meest besmettelijke virussen ooit behoren.”
De patiënten klagen het meest over een pijnlijk lichaam en vermoeidheid, extreme vermoeidheid.
Over het ziekmakend vermogen is nog geen enkele duidelijkheid, maar volgens Angélique Coetzee, voorzitter van de Zuid-Afrikaanse doktersvereniging, zijn patiënten die besmet zijn met de omikronvariant voorlopig niet zwaar ziek. “De patiënten klagen het meest over een pijnlijk lichaam en vermoeidheid, extreme vermoeidheid”, zei ze. “We zien het bij de jongere generatie, niet bij oudere mensen.” Het zou niet gaan om patiënten die onmiddellijk in het ziekenhuis worden opgenomen.
Ze laat ook weten dat ze meteen dacht aan een variant van het coronavirus, omdat de eerste symptomen anders waren. De patiënten waren erg vermoeid, maar niemand had klachten over smaak- of reukverlies. “Hun symptomen waren zo anders en milder dan bij die mensen die ik eerder had behandeld.”
Het is te vroeg om ook echt te concluderen dat de omikronvariant ook echt minder ziekmakend is, nuanceert Van Ranst: “We moeten er bij denken dat de bevolking (in Zuid-Afrika, red.) relatief jonger is, dat er minder ouderen zijn proportioneel gezien dan in ons vrij verouderend Europa. We moeten ook wel toegeven dat op dit moment de infectie nog vooral bij de jongere bevolking zit, en de ouderen nog niet bereikt heeft. Binnen een paar weken, als het virus doorzet in Europa, gaan we meer weten.”
Zullen de vaccins werken tegen de nieuwe variant omikron?
Wat ook volop onderzocht wordt, is of de nieuwe variant onze vaccins (deels) te slim af kan zijn. “We maken ons zorgen over de werking van de vaccins tegen deze variant, omdat deze variant heel wat mutaties heeft”, aldus Van Ranst op Twitter. “Uiterste voorzichtigheid is nodig.”
“Het is ook essentieel dat de vaccins over de hele wereld beschikbaar zijn. In Afrika is op dit moment maar vijf tot zes procent van de bevolking gevaccineerd. Daar zijn nog meer mutaties te verwachten”, aldus Van Ranst.
Pfizer en BioNTech hebben zich maanden geleden al voorbereid om het vaccin aan te passen op minder dan zes weken tijd.
Moderna liet vrijdag al weten een boostervaccin te ontwikkelen dat specifiek gericht is op de omikronvariant. Ook het Duitse biotechbedrijf BioNTech, dat samen met de Amerikaanse farmareus Pfizer een coronavaccin ontwikkelde, zegt dat het omikron momenteel bestudeert. Het verwacht “ten laatste over twee weken” de eerste studieresultaten, die zouden moeten uitwijzen of de huidige vaccins voldoende bescherming bieden.
“Pfizer en BioNTech hebben zich maanden geleden al voorbereid om het vaccin aan te passen op minder dan zes weken tijd en de eerste dosissen te leveren binnen de honderd dagen indien een variant opduikt die resistent zou zijn", aldus een woordvoerder.
Waar is de omikronvariant al opgedoken?
Naast Zuid-Afrika is B.1.1.529 ook al opgedoken in Botswana en Hongkong, volgens Tulio de Oliveira van het CERI. De Israëlische minister van Volksgezondheid meldde vrijdagochtend dat er ook al zeker één geval ontdekt is in zijn land, bij een reiziger die terugkeerde uit Malawi. In Australië testten zondag twee reizigers positief op de nieuwe variant.
Ons land meldde vrijdag het eerste gekende geval in Europa. De omikronvariant is in de loop van het weekend ook in Engeland, Duitsland, Italië, Tsjechië en waarschijnlijk in Nederland vastgesteld.
Welke maatregelen worden er al genomen tegen de omikronvariant?
Deskundigen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn bijeengeroepen om de beschikbare data over B.1.1.529 te bespreken. Heel wat landen voerden al reisbeperkingen in voor een aantal Afrikaanse landen.
In ons land geldt een inreisverbod voor reizigers die de afgelopen twee weken in een van deze Afrikaanse landen waren: Botswana, Swaziland (eSwatini), Lesotho, Mozambique, Namibië, Zuid-Afrika en Zimbabwe. Een belangrijke uitzondering is er wel voor Belgen en mensen met hun hoofdverblijfplaats in België. Die moeten bij hun terugkeer verplicht tien dagen in quarantaine.
Honderden mensen die onlangs zijn teruggekeerd uit Afrikaanse landen waar de B.1.1.529-variant werd gedetecteerd, zullen worden opgespoord en moeten een test laten afnemen om te voorkomen dat de variant zich verder zal verspreiden.
LEES OOK:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Unieke kans voor sterrenkijkers: “Deze superheldere ster zie je maar één keer in je leven en is zo weer weg”
-
Livios
“Mollen verstoren, kan een averechts effect hebben”: zo bind je de strijd wél aan met de diertjes in je tuin
Molshopen ontsieren het gazon en vormen een doorn in het oog voor menig hobbytuinier. De mol doden is echter geen goed idee, zo vertelt Dirk Criel van Natuurpunt aan Bouwsite Livios. Wat je dan beter doet? Je tuin minder aantrekkelijk maken voor mollenpootjes. -
Hij loeit als een rund en schrokt zelfs kuikentjes op: als u deze enorme kikker tegenkomt, laat het dan zeker weten
Maak kennis met de Amerikaanse stierkikker, een vraatzuchtige kolos die zelfs kuikentjes naar binnen speelt en kan loeien als een rund. En vooral: een kolos die niét gewenst is in onze streken. Aan al wie een Amerikaanse stierkikker gehoord of gezien heeft, vraagt het Agentschap Natuur & Bos die waarneming te melden. Om de kikker doeltreffend te kunnen bestrijden, moet de verspreiding van de invasieve exoot immers in kaart gebracht worden. -
-
Wordt het fokken van teckels in Duitsland verboden? “Zo'n vaart zal het niet lopen”
-
41
Van pretpark tot sportterrein: rookverbod op komst op plaatsen in open lucht waar veel kinderen komen
Vanaf volgend jaar geldt in ons land een rookverbod in open lucht in attractieparken, dierentuinen, kinderboerderijen, speeltuinen en aan sportterreinen. Dat staat in een wetsontwerp van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) dat donderdag groen licht heeft gekregen in de Kamer. Roken aan de ingang van scholen of ziekenhuizen mag binnenkort ook niet meer. -
Amerikanen betalen er bijna 1.000 euro per maand voor, maar afvalmiddel Ozempic kan “voor nog geen 5 dollar” gemaakt worden
De Deense farmagigant Novo Nordisk zou zijn razend populaire afslankmiddel Ozempic kunnen produceren voor minder dan 5 dollar per maand. Dat blijkt uit een nieuwe studie. Een opvallend bedrag als je weet dat een maandkuur in de Verenigde Staten bijna 1.000 dollar kost. -
HLN Shop
Smakelijk eten voor een (h)eerlijke prijs: deze vier scherp geprijsde kookboeken tik je nu op de kop
-
Independer
Dit zijn de 5 populairste autokleuren en zo beïnvloedt de kleur van je wagen de prijs
-
PREMIUM
Onderzoek ontdekt plastic deeltjes in verstopte slagaders: Belgische professor licht gevaar van micro- en nanoplastics toe
Een Italiaanse onderzoeker vond plastic deeltjes in de verstopte slagaders van meer dan de helft van zijn patiënten. Professor ecotoxilogie Jana Asselman (UGent) is niet meteen verrast. “De opname van plastic gebeurt onder meer via onze voeding en water.” Ze waarschuwt voor meerdere potentiële gevolgen, zoals (chronische) ziektes. “Nanoplastics zijn het gevaarlijkst.” -
PREMIUMEXCLUSIEF
Hoe ziet een dag van een ruimtevaarder in opleiding eruit? Onze journalist bezoekt de enige Belg op de astronautenacademie
Met de voorstelling van de nieuwe lichting beroepsastronauten in 2022 schreef het Europees Ruimteagentschap (ESA) meteen ook een stukje Belgische ruimtevaartgeschiedenis. Na Dirk Frimout en Frank De Winne kreeg ons land er een derde astronaut bij: Raphaël Liégeois (36). Nu zijn basisopleiding op haar einde loopt, blikt onze wetenschapsjournalist Martijn Peters samen met hem terug op zijn eerste jaar aan de astronautenacademie van ESA. -
PREMIUM
“De lente is niet vandaag maar gisteren al van start gegaan”: waarom seizoenen niet altijd op de 21ste beginnen