De eerste dag is maandag om 10 uur ’s ochtends (middernacht bij ons) begonnen met een uitgebreide presentatie door advocate Kellie Edwards, die assistent bij de onderzoekszitting is. Ze toonde audiovisueel materiaal, zoals beelden van bewakingscamera’s en landkaarten om de verdwijning van Théo Hayez uiteen te zetten.

Wat gebeurde die avond?

Edwards vertelde dat Théo op 31 mei 2019 tijdens een barbecue in zijn hostel Antoine ontmoette, een andere jonge Belgische reiziger. Ze gingen samen in het centrum van Byron Bay een doos van 2 liter roséwijn kopen, die ze terug in het hostel deelden met enkele jongeren die Antoine eerder had leren kennen. Volgens de anderen was het slechte wijn waar ze amper iets van dronken, maar het is niet duidelijk hoeveel Théo ervan op had. De groep besloot later op de avond om samen uit te gaan, en trok met twee shuttlebusjes naar de populaire bar Cheeky Monkey’s.

Théo was volgens zijn banktransacties eerder die week minstens drie keer naar de Woolworths-supermarkt en één keer naar de cinema vlakbij Cheeky Monkey’s geweest, dus hij moet de buurt tegen de avond van zijn verdwijning redelijk goed gekend hebben. Edwards toonde niet eerder publiekelijk vertoonde bewakingsbeelden van in en rond Cheeky Monkey’s, waarop onder meer te zien is hoe Théo Hayez met mensen praat, twee biertjes drinkt, wat danst en naar het toilet gaat.

Volgens Edwards is het uit de beelden niet duidelijk dat hij dronken was. Hij vertoonde wel een paar keer onhandig gedrag, zoals lichtjes tegen de muur botsen toen hij rond de hoek van de toiletten stapte, maar het was dan ook donker in de bar. Toch oordeelde een bewakingsagent dat Théo Hayez “intoxicatie naderde” en zette hij hem buiten. Dat heeft te maken met de strenge wetten rond het verantwoordelijk serveren van alcohol in de staat New South Wales, waardoor bars hun vergunning kunnen verliezen. Er is ook geen bewijs dat er een incident was of dat iemand iets in zijn drankje deed, al kan dat laatste op basis van de soms onduidelijke beelden ook niet uitgesloten worden.

Dat Hayez op zijn eentje buitengezet werd, zonder dat hij de anderen in zijn groep kon inlichten, ontstelt de familie enorm, volgens Edwards. Zijn nieuwe vrienden waren ook verbaasd toen ze het later ontdekten, want volgens hen leek de jonge Belg die avond niet dronken. Een van zijn vrienden zei dat ze in de bar bijvoorbeeld een geanimeerd gesprek hadden over Europese politiek en dat dat onmogelijk zou zijn als hij dronken was. Het was ook niet gebruikelijk voor Théo om veel te drinken, noch is er bewijs dat hij geïnteresseerd was in drugs, roekeloos gedrag zou stellen of ongelukkig was en zichzelf iets zou aandoen, aldus Edwards.

De beelden waarop hij wegwandelt van Cheeky Monkey’s zijn de laatste waarop Théo Hayez is gezien. Uit zijn Google-data blijkt wel waar hij daarna heen ging, en Edwards benadrukte hoe vreemd die route naar het strand nabij de vuurtoren was. Hayez stopte onder meer een zevental minuten aan sportvelden, waar hij mogelijk iemand ontmoet kan hebben. Belgische speurders die ter plaatse kwamen, konden in tegenstelling tot hun Australische collega’s echter de techniek van geofencing gebruiken, waarbij ze geen andere gsm’s in die buurt lokaliseerden. Maar door internationale wettelijke barrières kunnen ze hun bevindingen, en de cruciale vraag of geofencing zeker werkt voor alle telefoontoestellen, niet komen uitleggen, klonk het. Edwards noemde dat een “onacceptabele situatie”.

Hoewel veel aspecten van zijn wandeling, zoals de richting en snelheid, suggereren dat hij misschien bij iemand was, was er volgens Edwards ook geen bewijs dat Théo’s gsm later nog connectie maakte met een ander toestel. Er moet wel iets gebeurd zijn rond 01.02 uur die nacht, want vanaf dan verloor de gsm netwerkverbinding. De data kwamen evenwel terug om 06.17 uur, en om 13.47 uur werd nog de laatste verbinding met een gsm-mast in de buurt gemaakt. Dat zou onmogelijk zijn als de gsm met Théo in de oceaan viel, aldus de uiteenzetting. Edwards suggereerde dat een bijna lege batterij de tijdelijke “black-out” zou kunnen verklaren. Experts zullen later tijdens de hoorzitting dieper ingaan op de technische aspecten.

Wat wel pleit voor de piste van de politie dat Théo van de kliffen viel, is dat het zou kunnen verklaren waarom zijn lichaam niet is gevonden, zei Edwards. Het is namelijk twee keer eerder gebeurd dat op die plaats iemand in de zee werd meegesleurd en nooit meer teruggevonden werd.

Familie aanwezig

Familieleden van Hayez wonen de procedure in de rechtbank van Byron Bay persoonlijk bij. Théo’s vader, moeder, broer en grootmoeder zijn vanuit België afgereisd, en ook zijn peter en nicht die in Australië wonen zijn erbij.

De familie had het moeilijk met de voorlopige conclusie van de politie dat Théo verdwaald zou zijn en dan een dodelijk ongeval had toen hij de kliffen rond de vuurtoren beklom. Ze vinden het onder meer verdacht dat de immer voorzichtige jongeman herhaaldelijk de weg naar zijn hostel opzocht, maar compleet de andere kant uit wandelde, door dicht bosland. Zijn familie hoopt dat het onderzoek van de coroner en de zitting antwoorden kunnen brengen.

Théo’s vader Laurent Hayez herhaalde maandag aan de verzamelde media dat zij sterk geloven dat de jonge Belg niet alleen was nadat hij Cheeky Monkey’s verliet, en dat iemand iets moet weten over zijn verdwijning. “We hopen dat de regering van New South Wales een beloning zal uitloven om mensen met nuttige informatie aan te moedigen om naar voren te komen.”

“Wij zijn naar hier gekomen om te ontdekken wat gebeurd is met Théo”, zei Laurent Hayez. “We willen er zeker van zijn dat zijn verdwijning volledig onderzocht is, om ons de beste kans te geven om erachter te komen wat hem overkomen is. Tegen het einde van deze hoorzitting hopen we dat het onderzoek voortgezet zal worden onder leiding van de coroner en dat alle details op een hoger niveau opnieuw onderzocht en geëvalueerd zullen worden.”

Getuigen

Het dossier over de verdwijning van de Belg werd in september 2019 door de Australische politie doorverwezen naar de “coroner” (letterlijk: ‘lijkschouwer’) van de deelstaat New South Wales, een soort onderzoeksrechter die belast is met het ophelderen van de oorzaken van bepaalde soorten sterfgevallen.

Zo’n doorverwijzing gebeurt als de politie het waarschijnlijk acht dat de vermiste persoon overleden is. Een coroner bestudeert vervolgens het onderzoek en kan bijkomende onderzoeksdaden laten uitvoeren om te kunnen besluiten of de persoon inderdaad overleden is, en wat de omstandigheden waren. Het onderzoek van de coroner wordt gewoonlijk afgesloten in een “coroner inquest” of zitting, die nu dus van start is gegaan in Byron Bay.

Lijkschouwer Teresa O’Sullivan voert haar onderzoekszitting van 29 november tot en met 10 december. Ze kan getuigen oproepen om informatie te verstrekken over de omstandigheden van de zaak tijdens openbare hoorzittingen, die live op het internet worden uitgezonden. De lijkschouwer en de naaste familie van het slachtoffer kunnen hen vragen stellen.

Gedurende de twee weken zullen ook rondleidingen op belangrijke plaatsen in de zaak worden gegeven, zoals het hostel waar Théo Hayez verbleef, de bar, en de route die hij wandelde tot zijn laatste gekende locatie nabij de vuurtoren. De jonge Belgische reiziger die de avond voor zijn verdwijning bij Hayez was en in hetzelfde hostel verbleef, zal volgens de Australische openbare omroep ABC naar verwachting een “belangrijke getuige” zijn tijdens de hoorzittingen, waarvan sommige vanop afstand zullen worden gehouden.

Volgens het Australische systeem moet bij het onderzoek van een “coroner” de identiteit van een slachtoffer worden vastgesteld, net als de datum, de plaats, de omstandigheden en de (medische) oorzaken van het overlijden.

Als de lijkschouwer concludeert dat een geïdentificeerde persoon strafrechtelijk verantwoordelijk is voor het overlijden, moet de openbaar aanklager het onderzoek beëindigen en de zaak voorleggen aan de rechter. De lijkschouwingsprocedures zijn onderzoeksdaden, geen aanklachten, dus het is niet de rol van de lijkschouwer om schuld vast te stellen.

Er kunnen wel aanbevelingen worden gegeven aan de autoriteiten om de veiligheid en de volksgezondheid te verbeteren. Zo gaf Edwards aan dat in deze zaak geadviseerd zal worden dat politie sneller toegang moet krijgen tot telefonie- en locatiegegevens, dat er betere internationale samenwerking mogelijk moet zijn, en dat er een nieuw protocol moet komen voor hostels om reizigers sneller als vermist op te geven.

Lichaam nooit gevonden

Théo Hayez, afkomstig uit Overijse en 18 jaar op het moment van de feiten, was sinds eind 2018 op reis in Australië. Hij werd voor het laatst gezien op de avond van 31 mei 2019 in het surfparadijs Byron Bay. Hij was van plan om begin juni naar België terug te keren, maar werd op 6 juni als vermist opgegeven.

Zijn telefoon werd op 1 juni voor het laatst gedetecteerd door een zendmast niet ver van de vuurtoren van Byron Bay. Ondanks maanden zoekwerk van de Australische en Belgische politie en plaatselijke vrijwilligers, werd zijn lichaam of gsm nooit gevonden. De zaak zette de deur open voor tal van speculaties over de verdwijning in een belangrijke toeristische trekpleister in Australië.