Sebastian Kurz, de wonderboy van de Oostenrijkse politiek, stopt ermee: "Begeestering is afgenomen"

Sebastian Kurz, de oud-kanselier van Oostenrijk, stopt met politiek. "De voorbije tien jaar heb ik altijd met 100 procent inzet voor de politiek geleefd, maar de voorbije weken en maanden is die begeestering afgenomen", gaf Kurz als verklaring tijdens een persconferentie, nadat verschillende media zijn vertrek hadden aangekondigd. Kurz trad begin oktober af, nadat hij -niet voor het eerst- was genoemd in een corruptieschandaal. Met zijn vertrek komt een einde aan een blitzcarrière: Kurz werd in 2017 op zijn 31e de jongste regeringsleider ooit in Europa. Hij leidde twee regeringen.

"De voorbije tien jaar heb ik altijd met 100 procent inzet voor de politiek geleefd, maar de laatste weken en maanden is die begeestering afgenomen", zei Kurz tijdens de persconferentie. Hij wijt dat enerzijds aan de geboorte van zijn eerste kind, een zoontje dat onlangs werd geboren. Kurz zegt meer tijd te willen maken voor zijn familie. 

Maar hij verwees ook naar de recente aantijgingen van corruptie, waardoor hij twee maanden geleden aftrad als bondskanselier. Kurz stopt nu dus ook als voorzitter en fractieleider van de conservatieve ÖVP.

Met de aankondiging komt een einde aan een blitzcarrière, die baadde in een zweem van corruptie en twee maanden geleden eindigde in een aftreden en het opheffen van zijn parlementaire onschendbaarheid. Tijdens de persconferentie zei Kurz ook dat hij "uitkijkt naar de dag waarop het gerecht hem volledig vrijspreekt."

BEKIJK: Sebastian Kurz kondigt aan dat hij de politiek verlaat en zich gaat concentreren op zijn eerste kind.

Videospeler inladen...

Nieuw schandaal

Begin oktober trad Sebastian Kurz af als kanselier van Oostenrijk. Het was onder druk van zijn coalitiepartner, de Groenen, die met een aangeschoten Kurz niet verder willen. Aanleiding was een nieuw schandaal - het zoveelste - waarbij de jonge kanselier betrokken zou zijn. 

De beschuldigingen luidden dat Sebastian Kurz een krant omgekocht had. We moeten eigenlijk terug naar 2016: toen was Kurz voor de ÖVP minister van Buitenlandse Zaken, maar hij had ook ambitie om de leider van de christendemocraten te worden, wat hem dus ook gelukt is. Met overheidsgeld liet hij peilingen uitvoeren die in het voordeel van hem en zijn partij zouden uitdraaien, maar hij liet die betalen door het ministerie als "onderzoek". De kernboodschap: het zal beter gaan met de ÖVP als ik de leider word. Daarnaast zou er ook geld gestort zijn aan medewerkers van de krant "Österreich" om positief over hem te berichten. Dat allemaal met belastinggeld. 

BEKIJK: Sebastian Kurz kondigt in oktober aan dat hij aftreedt als kanselier. Lees onder de video verder.

Videospeler inladen...

"House of Kurz"

De eerste schandalen kwamen aan het licht in de aanloop van de verkiezingen in 2019. De "shredder-affaire" en de "Spenden-affaire" brachten de ÖVP in verlegenheid. 

Het meest tot de verbeelding spreekt de "shredder-affaire", vrij vertaald als "het versnipperaarschandaal". We moeten terug naar net voor de val van de eerste regering Kurz, naar aanleiding van een schandaal bij coalitiepartner FPÖ, de uiterst-rechtse partij: het zogenoemde Ibizaschandaal. Een persoonlijk medewerker van Kurz trekt onder een valse naam naar een datavernietigingscentrum in Wenen met vijf harde schijven. Die moeten "goed vernietigd" worden. De eigenaar zal achteraf getuigen dat ze maar liefst drie keer door de shredder moesten, terwijl 1 keer volstaat en dat de man per se de restanten mee naar huis wou nemen.

Klus anoniem gelukt, ware het niet dat Kurz' medewerker de rekening van 75 euro vergeet te betalen. Dat dwingt de eigenaar van het datacentrum ertoe op zoek te gaan naar de man met de schijven. Zo wordt het duidelijk dat het om een persoonlijke medewerker van Kurz ging die materiaal van op de Kanselarij kwam vernietigen.

Volgens Kurz is er niets aan de hand en is dit niet meer dan een routineklus: "Het is niet ongebruikelijk dat aan het einde van een regeerperiode harde schijven vernietigd worden". Op zich een plausibele uitleg, al klopt die niet volledig: op het moment van de vernietiging is de regering nog niet gevallen. En bovendien: waarom moet het onder een valse naam, als het toch een routineklus is? Er hangt op die manier op zijn minst een verdacht sfeertje rond de hele handeling.

Alsof dat nog niet genoeg leek, kwam daar nog eens de "Spenden-affaire" bovenop, het "giftenschandaal". Uit onderzoek blijkt dat de ÖVP ruim 2 miljoen boven het toegelaten budget voor verkiezingsuitgaven gaat. Om dat niet te doen opvallen en de vele giften af te schermen, is dat alles netjes buiten de boekhouding gehouden en in een soort tweede boekhouding ingeschreven.

Het gleed van Kurz af zonder gevolgen. Integendeel: een paar weken later stond hij op het toppunt van zijn populariteit.

AFP or licensors

Maar tijdens zijn tweede ambtstermijn bleven de problemen aanhouden. Zo riskeert hij al een tijdje drie jaar cel voor meineed tijdens een onderzoekscommissie, in de nasleep van de Ibiza-affaire. Toen kwam aan het licht dat een goede vriend van Kurz een topjob gekregen had, waarvoor die man zelf de vacature geschreven had en de jury aangeworven. Kurz zei altijd dat hij niets met de zaak te maken had, maar uit sms'jes bleek achteraf dat hij er middenin zat en er wel van wist. Meineed, liegen, dus. 

En daar komt nu nog de laatste affaire bij. De affaire te veel voor de wonderboy van de Oostenrijkse politiek.

Een blitzcarrière, kort maar krachtig

Kurz, geboren en getogen in een Weense volkswijk, is al piepjong begeesterd door politiek. Op zijn 23e breekt hij zijn rechtenstudie af om de jongeren­afdeling van de conservatieve ÖVP te leiden. In die functie loopt hij zo in de kijker, dat de partij hem in 2011 vraagt om staatssecretaris van Integratie te worden. Van immigranten Oostenrijkers maken, dat is op dat moment zijn project. Immigratie ziet hij dan nog als een kans voor een sterk vergrijzend Oostenrijk. In 2015, in volle vluchtelingencrisis, kijkt hij er al heel anders tegenaan.

In de zomer van 2015, wanneer duizenden vluchtelingen en asielzoekers vanuit Hongarije en Slovenië Oostenrijk binnenwandelen, is Kurz al geen staatssecretaris van Integratie meer. Hij is dan reeds twee jaar minister van Buitenlandse Zaken in de SPÖ-ÖVP-regering.

Op zijn 27e is hij de jongste topdiplomaat van Europa. Dat de oude garde hem serieus moet nemen, maakt hij van meet af aan duidelijk. Op zijn eerste algemene vergadering van de VN dwingt hij meteen al spreektijd af in "prime time". Hij zit als gastheer mee aan tafel wanneer zijn ambtsgenoten uit Rusland en de VS, Sergej Lavrov en John Kerry, in Wenen het nucleaire akkoord met Iran sluiten.

Zijn carrière gaat nog steiler de hoogte in door zijn aanpak van de vluchtelingencrisis. Oostenrijk ligt in de zomer van 2015 plots vlak voor de eindstreep van de Balkanroute. De bewoners van grensplaatsjes in het Alpenland weten niet wat hen overkomt wanneer duizenden vluchtelingen binnenwandelen op weg naar Duitsland.

Terwijl Angela Merkel "Wir schaffen das" zegt, is Sebastian Kurz de eerste die kritiek uit op dat standpunt. Hij voelt snel aan dat een groeiende onderstroom van burgers bang is voor de gevolgen die een nieuwe immigratiestroom kan hebben op de verzorgingsstaat.

Zonder Merkel erbij te betrekken roept Kurz de vroegere Habsburgse landen op de Balkanroute samen voor een bijzondere top in Wenen. Even later is de grens dicht.  

Copyright 2020 The Associated Press. All rights reserved

Met zijn hardere immigratiestandpunt neemt Kurz de extreem-rechtse FPÖ de wind uit de zeilen. Twee jaar na de vluchtelingencrisis levert dat hem en zijn partij een duidelijke kiesoverwinning op.

De winst is helemaal op zijn conto te schrijven. Van de belegen ÖVP heeft hij een nieuwerwetse beweging gemaakt, "Liste Kurz", volledig opgehangen aan de figuur van Kurz zelf. Hijzelf profileert zich zowat als een anti-establishment-politicus, al staat hij dan aan het hoofd van dé oerklassieke partij van Oostenrijk. "Links en rechts zijn hokjes uit de vorige eeuw", vindt Kurz, die de eerste "millennial" is die aan het hoofd komt te staan van een Europese regering.

In 2019 valt zijn regering over het Ibizaschandaal. Maar zelf slaagt hij er in een paar maand later zijn stunt van 2017 nog eens over te doen. Zijn partij wordt veruit de grootste en gaat op zoek naar nieuwe regeringspartners: van uiterst-rechts gaat het de totale andere kant op: de Groenen. Maar als de schandalen blijven komen, wordt hij gedwongen om af te treden: in oktober van dit jaar volgt Alexander Schallenberg hem op. Wat oorspronkelijk gezien werd als een intermezzo in afwachting van Kurz' comeback, blijkt nu toch het einde van zijn carrière te zijn.

Meest gelezen