De CRIP-beweging wil komaf maken met vooroordelen over mensen met beperking. “Zolang er discriminatie bestaat, moet er ook activisme zijn”
“Als we lang genoeg leven – en we leven steeds langer – is de kans reëel dat we allemaal ooit iets tegenkomen op fysiek of mentaal vlak.” Cultuurwetenschapper Leni Van Goidsenhoven focust al tien jaar op 'disability studies’: ze pleit ervoor dat we beperkingen niet zien als iets individualistisch maar als iets wat iedereen kan overkomen. “We moeten mensen in al hun vormen en soorten normaliseren.”
Astrid Van der SchuerenLaatste update:03-12-21, 10:17
“We kijken vaak met een individualistische en essentialistische blik naar het concept ‘handicap’”, vertelt onderzoeker Leni Van Goidsenhoven, die verbonden in aan de Universiteit Antwerpen (wijsbegeerte) en KU Leuven (culturele studies). “We zien het doorgaans als een probleem, eigen aan een persoon. Het is als het ware iets wat die persoon definieert en waar de rest van de maatschappij an sich niets mee te maken heeft. Terwijl we ook op een sociaal-culturele manier naar beperkingen kunnen kijken, als iets dat ontstaat in interactie met de samenleving en niet alleen eigen is aan één individu. Een handicap is eigen aan het leven.”
We mogen mensen niet uitsluiten omdat ze niet meekunnen. We moeten ons net afvragen hoe we het voor hen makkelijker kunnen maken.
Leni Van Goidsenhoven, Cultuurwetenschapper
“Als we lang genoeg leven – en we leven steeds langer – is de kans overigens reëel dat we allemaal ooit iets tegenkomen op fysiek of mentaal vlak. Door op die manier naar beperkingen te kijken, wordt er een maatschappelijke verantwoordelijkheid gelegd: we moeten hier als samenleving mee omgaan, want het hoort nu eenmaal bij ons. We mogen mensen niet uitsluiten omdat ze niet meekunnen. We moeten ons net afvragen hoe we het voor hen makkelijker kunnen maken.”
In andere rollen
“Het is belangrijk om mensen met een handicap niet alleen te bevestigen in hun rol van persoon met handicap, maar hen eveneens te erkennen in al hun andere rollen, los van die beperking. We moeten hun representatie herdenken. In de media moeten we hen bijvoorbeeld ook aan bod laten komen in reportages, tv-programma’s en films die niets met het thema ‘beperking’ te maken hebben. Op die manier gaan we mensen in al hun vormen en soorten normaliseren.”
Zo kan er inclusiviteit ontstaan, zegt de onderzoeker. “De PIXAR-film ‘Luca’ is daar een fantastisch voorbeeld van. Personage Massimo is een alleenstaande vader en een visser. Hij is geboren zonder arm, dat is gewoon zo. Dat wordt niet ontkend, maar er wordt ook niet over uitgeweid. Je kan parallellen trekken met de strijd van mensen van kleur. Zij willen niet dat je doet alsof hun kleur er niet is, maar ze willen niet verengd worden tot die kleur alleen. Dat is ook hier de boodschap: vereng mensen niet tot hun beperking, maar negeer evenmin hun handicap."
To crip or not to crip
“CRIP is een activistische beweging die eigenlijk het omgekeerde doet van wat er nu gebeurt en de handicap wel voorop plaatst”, geeft Leni Van Goidsenhoven nog mee. “Deze groepering neemt een kritische positie in tegenover de dominante manier waarop we in onze samenleving kijken naar en omgaan met mensen met een handicap.”
Zolang er discriminatie bestaat, moet er ook activisme zijn.
Leni Van Goidsenhoven, cultuurwetenschapper
“Zo stellen ze bijvoorbeeld in vraag of gebouwen wel een trap nodig hebben of speeltuinen een klimparcours. Ze sporen ook verdoken en ingebakken discriminatie op en hekelen de negatieve connotatie van uitdrukkingen zoals een ‘blinde vlek’ of ‘achterophinken’. Deze beweging heeft absoluut een bestaansrecht. Zolang er discriminatie bestaat, moet er namelijk ook activisme zijn.”
Voor haar project ‘Ongehoord’ luistert Leni Van Goidsenhoven naar verhalen van mensen voor wie spreken via taal niet vanzelfsprekend is. Dat doet ze door anders te leren luisteren en kleine interacties naar waarde te schatten. Je leest er alles over in haar boek.
