Een gynaecologe over de patiënt die haar leven veranderde: ‘Ik weet nu hoe kwetsbaar je bent als arts’

“Toen ze pas was bevallen, ging ik bij haar langs om haar te feliciteren. Dat doe ik bij alle jonge moeders, maar dat wist zij niet. Ze vond het zo bijzonder. En ik had niks in de gaten. Op een dag gaf ze mij het fotoboek van haar kind. Hou het maar een maand, zei ze, blader het maar eens door en schrijf er iets leuks in. Ik had moeten zien hoe overdreven dat was, maar ik vond dat ik niet kon weigeren. Ze had psychiatrische problemen, ze was een van de vrouwen die wij in ons ziekenhuis begeleiden in een speciale polikliniek.

“Ze had geen partner en een job waarvoor ze vroeg moest beginnen, dus toen ze weer aan het werk moest, stelde ik voor dat ze vóór het spreekuur op controle zou komen. Dat had zij, zo bleek later, ervaren als een vipbehandeling. Zo waren er meer dingen die ze heel anders had geïnterpreteerd, maar ik zag het niet omdat het zo geleidelijk ging.

“Ze begon me brieven te schrijven, die ze afleverde aan de balie van het ziekenhuis. Ze schreef dat ik een soort moeder voor haar was geworden. Ze wilde met me theedrinken om te kijken of ik meer voor haar kon betekenen. Toen heb ik een streep getrokken. In overleg met de jurist van het ziekenhuis heb ik de arts-patiëntrelatie stopgezet, met een formele brief. Ik wilde haar overdragen aan een mannelijke collega, maar dat wilde ze niet.

“Vanaf dat moment kreeg ik een stroom anonieme mails. Veel erotisch getinte teksten, steeds vanaf het hetzelfde Hotmail-adres: ‘Shakespeare in love to be’. De schrijver bleek alles van mij te weten. Het was onaangenaam, soms zelfs bedreigend. Dat heeft een jaar geduurd. Pas toen ik aankondigde dat ik aangifte overwoog stopten de mails. Ik had echt nooit verwacht dat zij erachter zat, totdat haar psychiater me vroeg of ik nog een laatste keer met haar wilde praten. Tijdens dat gesprek bekende ze dat zij mij al die tijd had gestalkt.

Beroepsgeheim

“Ze vertrok naar een ander ziekenhuis. Toen heb ik een fout gemaakt waar ik veel van heb geleerd. Ik wilde voorkomen dat mijn vrouwelijke collega daar hetzelfde zou overkomen, dus ik besloot om haar in te lichten. Daarvoor moest ik mijn beroepsgeheim schenden, maar ik vond echt dat ik mijn ervaringen niet voor me mocht houden. Ik belde mijn collega op, maar ze was er niet. Ik kreeg haar secretaresse aan de lijn. Ik drukte haar op het hart dat ze de nieuwe patiënt bij een mannelijke gynaecoloog moest onderbrengen. Waarna de secretaresse, een beetje onhandig inderdaad, die vrouw opbelde om dat te bespreken. Ze was woedend, diende zeven klachten tegen me in bij het ziekenhuis, ze verweet me van alles. Ik kreeg op alle punten gelijk, alleen de klacht over de schending van het beroepsgeheim werd gegrond verklaard.

“Ik weet nu hoe kwetsbaar je bent als arts. Het is zo’n intiem vak, zeker de gynaecologie. Zij gaf mij het idee dat ik die intimiteit had misbruikt. Natuurlijk, haar gedrag kwam vermoedelijk voort uit haar ziekte, ze had een dwangstoornis. Maar het lag ook deels aan mij, ik wil te aardig zijn, ik wil patiënten te graag helpen. Ik hoor vaker van collega’s dat ik te weinig afstand neem. Dat vind ik lastig, want zo zit ik in elkaar. Maar toch, ik ben nu een stuk strenger geworden.

“Ik vertel dit verhaal altijd aan mijn coassistenten, omdat er zo’n belangrijke les in zit. Je kunt best veel overhebben voor je patiënten, maar hou wel je grenzen in de gaten.”

De getuigenissen in deze reeks komen uit het boek Die ene patiënt van journaliste Ellen de Visser.