Luc (67) en Mariette (69) zien hun zorg uitgesteld worden: ‘Ik verzeker je: voortdurende pijn is ontzettend belastend’

Op 20 november bond VRT-journalist Chris Van den Abeele met een open brief de kat de bel aan. “Ik heb prostaatkanker”, schreef hij. “Vandaag kreeg ik te horen dat de ingreep wellicht ten vroegste in januari zal plaatsvinden.” Hij richtte zich rechtstreeks tot de niet-gevaccineerden: “Beseft u dat u deel uitmaakt van een groep die er verantwoordelijk voor is dat mijn behandeling en die van talloze anderen moet worden uitgesteld? En beseft u dat dit voor ons een kwestie van leven of dood kan zijn?”

Dinsdagavond stuurde het Hospital & Transport Surge Capacity Comité (HTSC) een omzendbrief naar alle ziekenhuizen: alle niet-dringende ingrepen moesten meteen met twee weken uitgesteld worden om bedden voor coronapatiënten vrij te maken. Onder niet-dringende ingrepen vallen volgens het HTSC niet alleen uitstelbare activiteiten met intensieve zorg, maar ook operaties in dagklinieken. Er volgde protest, waarna het HTSC elk ziekenhuis de vrijheid gaf om zelf te bepalen welke niet-covidoperaties nog kunnen plaatsvinden.

Jasper Verguts is gynaecoloog in het Jessa Ziekenhuis in Hasselt. “Ons hospitaal heeft de toestand onder controle”, zegt hij. “Dat komt omdat we niet op de omzendbrief van het HTSC gewacht hebben, maar al veel eerder maatregelen namen. We hadden al een aantal zalen gesloten en ingrepen uitgesteld om de toevloed van mensen met covid te kunnen opvangen. De omzendbrief van het HTSC leek op paniekvoetbal. Sommige zogezegd niet-dringende operaties waren lang op voorhand gepland. Mensen moesten op zoek naar kinderopvang en troffen een regeling met het werk. Van de ene dag op de andere werden al die ingrepen op de lange baan geschoven. Dat maakt het voor veel patiënten lastig. Collega Ilse Degreef maakte zich de voorbije week terecht druk dat het Sportpaleis vol zat, terwijl ziekenhuizen niet-dringende zorg moeten uitstellen.”

Verguts’ patiënten hebben begrip voor dat uitstel. “Niemand protesteerde of wees met een beschuldigende vinger naar niet-gevaccineerden. Sommigen hebben een probleem met incontinentie of worstelen met pijn. Hun operaties zijn noodzakelijk, maar kunnen nog even verlaat worden. Ze klagen daar niet over en behelpen zich tijdelijk met medicijnen of pijnstillers. Voorlopig is het geduld dus zeer groot.” Dat kan veranderen? Verguts knikt. “Als er ook uitstel voor dringendere operaties volgt, vrees ik dat de bereidheid om te wachten inderdaad zal dalen.”

Lekkende hartklep

Eerder deze week kreeg de gepensioneerde verpleegster Mariette Claes (69) uit Hasselt te horen dat haar hartoperatie voor onbepaalde tijd is uitgesteld. “Het nieuwe tijdstip hangt af van de toevloed van coronapatiënten op intensieve zorg”, zegt ze. “Voorlopig is er voor mij geen plaats, terwijl mijn ingreep wel degelijk dringend is. Mijn hartchirurg zei: ‘We zijn er ons zeer goed van bewust dat u niet lang meer kunt wachten.’”

Mariette heeft een aangeboren hartafwijking, een vasculaire ring. “Mijn aorta begint aan de rechter- in plaats van de linkerkant en loopt achter de slokdarm en luchtpijp langs. Dat kwam pas aan het licht tijdens de menopauze en was sindsdien min of meer onder controle. De laatste tijd voelde ik me sneller moe, tot ik een maand geleden op spoed belandde. Ik bleek een lekkende hartklep te hebben en moest snel vier overbruggingen krijgen.”

Drie weken geleden meldde Mariette zich voor haar operatie in het ziekenhuis. “Vlak voor ik naar het operatiekwartier gevoerd zou worden, kwam de chirurg langs. ‘Door uw hartafwijking wordt dit een veel delicatere ingreep dan we dachten. We willen ons nóg beter voorbereiden en daarom wordt uw operatie met een week uitgesteld.’”

Nieuwe datum

Eén week uitstel werden er twee. “Toen werd het ziekenhuis overspoeld door coronapatiënten. Mijn dokter zei: ‘De overheid verplicht ons ertoe een groot aantal bedden op intensieve te reserveren voor corona.’ Mijn ingreep werd voor onbepaalde tijd uitgesteld. Volgens de dokter vormden de covidpatiënten op intensieve voor mij een veel te groot bijkomend risico. ‘We willen niet dat u na uw operatie in het ziekenhuis met het virus besmet raakt. Want dat kan u er echt niet bij hebben.’”

Een nieuwe datum heeft Mariette nog niet. “Ze zullen me bellen als het zo ver is. Ik vrees dat het niet meer voor dit jaar zal zijn. Intussen moet ik me zo rustig mogelijk houden en stress en opwinding vermijden. Ik krijg hartmedicatie en kalmeringsmiddelen. Ik zou niet mogen piekeren, alleen ziet het er helemaal niet goed uit. Ik probeer me sterk te houden, maar dan komt de angst opzetten en die krijg ik niet onder controle. Dat lukt me gewoon niet. Dus ja, ik ben bang. Ik pieker zelfs over hoe het met mijn man, kinderen en kleinkinderen verder moet als ik dit niet overleef.”

Continu knagende pijn

Luc Maddelein (67) uit Waarschoot verloor een paar maanden geleden het evenwicht tijdens een klusje in de tuin. “Ik viel en kwam ongelukkig neer op een ijzeren plaat”, vertelt hij. “De huisarts zei: ‘Je hebt een spierletsel. Dat geneest snel.’ Maar de pijn in mijn bil en bovenbeen nam alleen maar toe en werd ondraaglijk. Ik heb artrose, waardoor mijn enkel versleten is en ik een kunstheup en twee nieuwe knieën heb. Ik voelde dat het ook deze keer de verkeerde kant uitging. De dokter verwees me door naar het ziekenhuis in Eeklo. Ik moest onder de scanner. De diagnose van de specialist orthopedie: een zware ontsteking van het bekkengewricht. Ik verging van de pijn, de dokter belde de pijnkliniek en ik kon er meteen terecht. Ik kreeg doelgerichte infiltraties met cortisone en een afspraak voor een volgende behandeling een maand later, op dinsdag 7 december. Tenzij de ontsteking tegen dan was weggeëbd.”

Maar de pijn bleef continu knagen en Luc keek reikhalzend uit naar 7 december. Tot een paar dagen geleden zijn telefoon rinkelde. “Een vriendelijke mevrouw van het ziekenhuis zei dat mijn pijnbehandeling jammer genoeg niet kan doorgaan. De verpleegkundigen van de pijnkliniek worden tijdelijk ingeschakeld op intensieve zorg. Een nieuwe datum kon ze niet prikken; ze wist alleen dat mijn behandeling uitgesteld is tot zeker na Nieuwjaar. ‘We bellen u van zodra het weer kan.’”

Pillen en rust

Kreeg Luc een alternatief aangeboden om de pijn onder controle te krijgen? “Nee. Ik probeer me te behelpen met pillen en rust. Alleen heeft dat de voorbije maanden niets uitgehaald; net daarom moest ik naar die pijnkliniek. Ik slik nu ontstekingsremmers met cortisone en wacht. Op het eerste gezicht lijkt dit misschien geen ‘dringende ingreep’, maar ik verzeker je: continue pijn is ontzettend belastend.”

Luc postte een kort bericht over zijn uitgestelde zorg op zijn Facebookpagina. “Niet veel later mailde een kennis me. Ze is 73 en wordt ook behandeld tegen pijn. Ze bood me haar eerstvolgende afspraak aan: ‘Jij bent er erger aan toe dan ik.’ Dat ontroerde me, maar ik wil haar plaats niet innemen, want ik weet dat ook zij haar pijnbehandeling broodnodig heeft.”

Vaccinweigeraars

Mariette Claes verwijt het ziekenhuis en haar dokters niets. Ze heeft het vooral moeilijk met al wie zich niet wil laten vaccineren. “In het ziekenhuis waar ik geopereerd zal worden, liggen nogal wat ongevaccineerden met corona. Dat vind ik zo frustrerend. Ik ben gevaccineerd, heb een levensbedreigend hartprobleem en kan niet geopereerd worden omdat te veel ziekenhuisbedden ingenomen zijn door vaccinweigeraars.”

Is Luc Maddelein boos op zijn ziekenhuis? “Helemaal niet. Ik heb alle begrip voor de toestand waarin ze zijn aanbeland. Ook ik heb veel minder begrip voor al degenen die zich niet willen laten vaccineren. Ik voel wel iets voor het voorstel van moraalfilosoof Patrick Loobuyck om vaccinweigeraars te verplichten tot het ondertekenen van een document waarin staat dat ze op de hoogte zijn van de gevolgen, zoals het afstaan van hun voorrang in de zorg. Ik vind dat zelfs een uitstekend idee.”