Nieuwe ‘coronabarometer’ moet einde maken aan de chaos: hoe werkt dat?

Drie tumultueuze Overlegcomités in drie weken tijd: het bochtige coronaparcours van de voorbije weken heeft het draagvlak voor de maatregelen een flinke knauw gegeven. Dat bleek gisteren nog maar eens in de Brusselse straten. Daar draaide een betoging van naar schatting 8.000 burgers tegen de maatregelen opnieuw uit op rellen.

 Coronacommissaris Pedro Facon heeft nu van het Overlegcomité de opdracht gekregen om een soort coronabarometer uit te werken, een schakelplan dat aangeeft wanneer maatregelen versoepeld of aangescherpt moeten worden.

Het grote voordeel van zo’n plan is dat het de bevolking perspectief geeft. Op crisismomenten maakt het duidelijk hoe ernstig de situatie is, wat er moet gebeuren om de situatie onder controle te krijgen en vanaf hoeveel besmettingen of ziekenhuisopnames de maatregelen weer gelost mogen worden. In periodes waarin het virus onder controle lijkt, is het een waarschuwingssysteem wanneer bepaalde alarmdrempels toch overschreden worden.

“Aan het commissariaat wordt gevraagd om een vereenvoudigde beheersstrategie uit te werken”, staat er in de notificaties van het Overlegcomité. Deze strategie moet “op basis van gefaseerde, gebalanceerde en geconditioneerde maatregelen” aangeven hoe een veilige situatie bereikt kan worden. Het woord coronabarometer wordt overigens niet expliciet gebruikt. Dat zou te gevoelig liggen.

Eerdere pogingen

Dat laatste heeft vooral te maken met de voorgeschiedenis, want het is niet de eerste keer dat het principe op tafel ligt. Vorig jaar werkte Facon een systeem uit op vraag van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit). Het ging toen om vier ‘alarmniveaus’, van lage tot zeer hoge alertheid. Maar politici bleken te beducht om een stukje van hun autonomie af te staan. Het systeem was te stug, klonk het.

“De complexe structuur en de quasi-automatische reactiemechanismen in de eerste versie leken me niet werkbaar”, zegt Vandenbroucke. Sindsdien werd er wel een vereenvoudigde versie uitgewerkt, maar die geraakte er nooit door. “Ik ben blij dat er nu toch wordt gewerkt aan een strategie met meer voorspelbaarheid”, zegt hij. Facon geeft voorlopig geen details, behalve dat een aantal elementen uit zijn vorige voorstellen hernomen zullen worden.

Hoe fijnmazig de barometer zal worden, valt nog af te wachten. Verschillende politici hebben zich de voorbije dagen voorstander getoond, onder wie Bart De Wever (N-VA), Joachim Coens (CD&V) en Petra De Sutter (Groen). Maar als puntje bij paaltje komt, blijft de vraag groot om voldoende marge over te houden. Zo valt bij premier Alexander De Croo (Open Vld) te horen dat bovenop de vastgelegde drempels “ook altijd nog een evaluatie en interpretatie nodig zullen zijn”.

Moraal opkrikken

Dat er dringend iets moet gebeuren om de moraal van de bevolking op te krikken, tonen de nieuwste metingen van motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent). Daaruit blijkt dat zelfs in de groep van de gevaccineerden zeven op de tien onvoldoende vertrouwen hebben in de deskundigheid van de politiek. 

“Ik denk dat een schakelplan voor meer vertrouwen kan zorgen”, zegt Vansteenkiste, die zelf voor een eenvoudig systeem op basis van kleurcodes pleit. “Mensen snakken naar voorspelbaarheid en perspectief.”