Nationale Bank ziet “nog veel ruimte” om CO2 beter te belasten

De Nationale Bank nam in haar analyse het Belgische begrotingsbeleid onder de loep, om te bekijken hoe dat kan worden ingezet om de klimaatdoelstellingen te bereiken die de Europese Unie oplegt. 

Om de doelstellingen voor het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen te halen, “zijn extra overheidsmaatregelen nodig om dat het huidige klimaatbeleid ontoereikend is”, luidt het.

In België bestaat er geen directe koolstoftaks, waardoor de Nationale Bank indirect berekende in welke mate CO₂ wordt belast. Wat blijkt: de uitstoot van de industrie wordt amper belast, waardoor België in vergelijking met dertien andere landen in westelijk Europa helemaal onderaan bengelt. 

Ons land beperkt zich wat het belasten van CO₂ in de industrie betreft namelijk alleen tot het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS). Ook voor de verwarming van woningen en handelszaken, zijn de impliciete Belgische CO2-tarieven bij de laagste in Europa.

De belastingen op de uitstoot van het wegvervoer liggen in België dan weer wel relatief hoog. “Maar het resulterende prijssignaal wordt verstoord door de gunstige fiscale behandeling van bedrijfsauto’s”, benadrukt de Nationale Bank. “Vooral in combinatie met een tankkaart van het bedrijf, worden de kosten van autorijden volledig geëxternaliseerd, waardoor de vervuilingskosten niet door de uiteindelijke vervuiler worden gedragen.”

Om de ongelijke belasting van CO₂-emissies weg te werken, is volgens de centrale bank - “afgezien van een algemene taxshift naar milieubelastingen” - een belastingverschuiving binnen de heffingen op broeikasgassen wenselijk. “Die verschuiving bevordert niet alleen de efficiëntste technologie ter verlaging van de emissies, maar is ook belangrijk om een gelijk speelveld te creëren dat ‘meeliften’ (‘free riding’) voorkomt.”

Voorts pleit de Nationale Bank onder andere nog voor een meer berekend en doeltreffender gebruik van subsidies. “Het efficiënte gebruik van subsidies haalt ook voordeel uit de neutraliteit van de koolstoftaks. Zo zouden subsidies voor warmtepompen die gebruikmaken van elektriciteit efficiënter worden, indien de prijs van aardgas zou stijgen ten opzichte van de elektriciteitsprijs”, geeft de instelling als voorbeeld.

Belangrijk bij het invoeren van koolstofgerelateerde belastingen en subsidies is dat erop wordt gelet dat die niet leiden tot herverdelingsproblemen, stipt de Nationale Bank nog aan. “Compensaties voor lage-inkomensgroepen, die verhoudingsgewijs sterker worden getroffen door de stijgende energieprijzen, zijn gewettigd", luidt het. "Die compensatie zou echter bij voorkeur de vorm moeten aannemen van een algemene inkomenssteun die het prijssignaal niet verstoort, en niet van een steun die de energieprijs verlaagt.”