Ben jij verslaafd aan series kijken? “Er is een link tussen bingewatchen, angst en depressie”

De tijd van lineair kijken, en dus een week wachten tot je die ene bloedstollende aflevering te zien krijgt, lijkt voorbij. Dankzij streamingdiensten als Netflix, Amazon Prime Video, Apple tv+, Disney+ en Streamz kan je meteen een heel seizoen achter elkaar bekijken. We zijn er al langer fan van, en het zal je dan ook niet verrassen dat de coronacrisis dat alleen maar heeft versterkt. Uit onderzoek blijkt dat we tijdens de lockdowns veel meer bingewatchten dan normaal. 

Maar is dat wel zo onschuldig als het lijkt? Professor Mark Griffiths, die onderzoek doet naar games en gedragsverslaving doceert aan de Nottingham Trent University, maakt op het Britse platform The Conversation enkele belangrijke kanttekeningen. 

“Problematisch bingewatchen wordt niet bepaald door het aantal afleveringen dat je na elkaar bekijkt (hoewel de meeste onderzoekers het erover eens zijn dat het er minstens twee op een rij zijn), of het specifiek aantal uren dat je doorbrengt voor de tv of het computerscherm”, vertelt hij. “Net als bij andere gedragsverslavingen, is het van belang of bingewatchen een negatief effect heeft op andere aspecten van het leven van de persoon.” 

Volgens professor Griffiths omvat gedragsverslaving zes kerncomponenten. “Als we die toepassen op bingewatchen, dan is de eerste pijler dat bingewatchen het belangrijkste in iemands leven is. Ten tweede doe je aan bingewatching om je gemoed te veranderen: om je op de korte termijn beter te voelen of om tijdelijk te ontsnappen aan iets negatiefs in je leven.” 

De derde pijler is dat het geregeld achter elkaar bekijken van afleveringen een negatieve impact heeft op andere aspecten van je leven. Je relatie, opleiding of werk, bijvoorbeeld. “Een vierde belangrijke aanwijzing is dat het aantal uren dat je dagelijks bingewatcht de afgelopen tijd aanzienlijk is toegenomen.” 

Als je psychologische of fysieke ontwenningsverschijnselen krijgt als je niet kan bingewatchen, dan kan je de vijfde component afvinken. En stel dat je erin slaagt om tijdelijk te stoppen met bingewatchen, maar je nadien weer opnieuw in die vicieuze cirkel terechtkomt en dus een terugval hebt, dan is ook component nummer zes van toepassing op jou. 

“Naar mijn mening is iedereen die aan deze zes componenten voldoet, écht verslaafd aan bingewatchen”, zegt de professor. “Zijn er maar enkele signalen van toepassing op jou, dan vertoon je mogelijk problematisch gedrag, maar ben je niet verslaafd.” Met andere woorden: je zit in de gevarenzone. 

Een bingewatchverslaving is nog niet officieel erkend, maar onderzoek naar het fenomeen neemt toe, aldus Griffiths. “In het meest recente onderzoek naar dit topic ondervroeg een onderzoeksteam in Polen 645 volwassenen, die allemaal bevestigden dat ze ten minste twee afleveringen van één show in één keer hadden gezien.”  De wetenschappers lieten de deelnemers een vragenlijst invullen. Ze vroegen onder meer: ‘Hoe vaak verwaarloos je je taken om series te kijken?’, ‘Hoe vaak voel je je verdrietig of geïrriteerd als je de serie niet kan kijken?’ en ‘Hoe vaak verwaarloos je je slaap om series te kijken?’ 

Uit het onderzoek concludeerden de wetenschappers dat bingewatchverslaafden meer worstelen om hun impulsen onder controle te houden, ze meer moeite hebben met het plannen en evalueren van bepaald gedrag, ze kijken om te ontsnappen aan problemen en zoveel series bingewatchen om te voorkomen dat ze zich eenzaam voelen. Diezelfde onderzoekers vonden ook een link met angst en depressie. “Hoe angstiger en depressiever, hoe problematischer het bingewatch-gedrag.” 

Als je je kijkgedrag wil aanpassen, heeft de expert enkele gouden tips. “Stop met kijken in het midden van een aflevering. Op het einde van een episode stoppen is nog veel zwaarder, omdat afleveringen vaak stoppen met een cliffhanger.” 

Ook limieten kunnen je helpen. “Voor mij is dat bijvoorbeeld 2,5 uur als ik de volgende dag moet werken, tot vijf uur als ik de dag erna vrij heb”, zegt Mark Griffiths. “En ook belangrijk: start pas met kijken als al je werk gedaan is en je geen sociale verplichtingen meer hebt.” 

Elke avond laat gaan slapen is niet onschuldig: experte waarschuwt voor gevolgen van het ‘uitgestelde slaapfasesyndroom’

Lezen is opnieuw hip: waarom boeken een revival meemaken