Winnaars Nobelprijs voor de Vrede: "Journalisten zijn het tegengif tegen tirannie"
In de Noorse hoofdstad Oslo is de Nobelprijs voor de Vrede overhandigd aan de Filipijnse journaliste Maria Ressa en de Russische journalist Dmitri Moeratov. In hun toespraak benadrukten beiden de nood aan onafhankelijke journalistiek om zich te verzetten tegen de macht van autoritaire regeringen. Ressa haalde ook uit naar de Amerikaanse internetgiganten die hun "giftige modder" over de sociale netwerken uitstorten.
In het stadhuis van Oslo, met door de coronapandemie maar 200 in plaats van 1.000 aanwezigen, kregen de Filipijnse journaliste Maria Ressa (58) en de Russische journalist Dmitri Moeratov (60) vandaag hun Nobelprijs officieel overhandigd: een medaille en een geldbedrag van zo'n 980.000 euro dat onder hen tweeën verdeeld wordt.
De twee journalisten kregen begin oktober de Nobelprijs voor de Vrede voor hun - afzonderlijk van elkaar - "moedige strijd voor de vrijheid van meningsuiting in hun land". Ressa is een groot criticus van het beleid van de huidige Filipijnse president Rodrigo Duterte en werd al veroordeeld voor laster. De journaliste is momenteel voorwaardelijk vrij in afwachting van een vonnis in beroep. Ze moest aan vier rechtbanken de toestemming vragen om haar prijs persoonlijk op te halen voordat ze maandag groen licht kreeg.
Bekijk de reportage uit "Het Journaal":
Moeratov leidt een Russische krant die kritisch is voor het regime van president Vladimir Poetin. Volgens het Nobelprijscomité de laatste onafhankelijke krant in Rusland. Verschillende journalisten van de krant moesten hun werk al bekopen met hun leven, de bekendste onder hen was Anna Politkovskaja.
Het mag dan ook geen wonder zijn dat beide laureaten in hun toespraak het belang van onafhankelijke journalistiek benadrukten. "Ja, journalisten grommen en bijten. Ja we hebben scherpe tanden en een sterke grip. Maar we zijn de voorwaarde voor vooruitgang, wij zijn het tegengif tegen tirannie."
Moeratov waarschuwde in zijn speech ook voor een mogelijke oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Op het einde van zijn toespraak vroeg hij een minuut stilte voor alle journalisten die wereldwijd wegens hun beroep zijn vermoord.
"Het tijdperk van concurreren voor nieuws is voorbij", stelde Maria Ressa. "We moeten onafhankelijke journalisten helpen om te overleven, door hen beter te beschermen en op te staan tegen staten die journalisten in het vizier nemen." Ook Ressa herinnerde haar publiek aan de vele journalisten die aangevallen werden, opgepakt, veroordeeld en zelfs gedood.
Het virus van de leugen kon elk van ons besmetten, ons tegen elkaar opzetten, onze angst, woede en haat naar boven halen en het terrein effenen voor de opkomst van autoritaire leiders en dictators
Ze haalde ook scherp uit naar de grote Amerikaanse technologiebedrijven, die "een goddelijke macht lijken te hebben". Ze laten uit hebzucht toe dat een "toxische modder" over de sociale netwerken wordt uitgestort, hekelde ze. "Door haat te verspreiden, verdienen ze alleen maar nog meer geld. Het virus van de leugen kon elk van ons besmetten, ons tegen elkaar opzetten, onze angst, woede en haat naar boven halen en het terrein effenen voor de opkomst van autoritaire leiders en dictators." We moeten die haat en dat geweld omkeren, stelde ze.
Ressa heeft naar eigen zeggen veel slechte dingen gezien tijdens de voorbije 35 jaar als journaliste, "maar ik heb ook verslag uitgebracht van zoveel goeds". "Hoe meer ik aangevallen werd, hoe resoluter ik werd. Wat was bedoeld om me te intimideren, heeft me alleen maar sterker gemaakt."
Naast Ressa en Moeratov kreeg ook de VN-organisatie Wereldvoedselprogramma een Nobelprijs voor de Vrede overhandigd, zij het die van 2020. Door de coronapandemie vond de ceremonie vorig jaar niet plaats.
