Live - Assisenzaak over moord op Julie Van Espen vindt plaats achter gesloten deuren: ‘Proces kan nu in alle sereniteit verder gaan’
In Antwerpen is vandaag om 9 uur het assisenproces van Steve Bakelmans gestart. De 41-jarige kok wordt beschuldigd van de verkrachting van en de moord op studente Julie Van Espen (23) uit Schilde. Volg al het nieuws over het proces in deze liveblog.
• Julie Van Espen verdween op 4 mei 2019. Steve Bakelmans staat vanaf vandaag terecht voor verkrachting en moord op Julie. Hij riskeert een levenslange opsluiting.
• Op vraag van de burgerlijke partijen heeft de rechtbank in Antwerpen beslist dat het proces tegen Steve Bakelmans verder gaat achter gesloten deuren.
• Waarom nam het hof deze beslissing, en wat zijn de gevolgen voor het verdere assisenproces? Onze journaliste Eline Bergmans, die de zaak voor De Morgen volgt, geeft uitleg.
▶ Bekijk: Advocaat van verdachte Bakelmans: ‘Verzetten ons niet tegen verzoek voor proces achter gesloten deuren’
Video wordt geladen...
Live
Nu zaak-Julie Van Espen achter gesloten deuren plaatsvindt: heeft assisen nog wel een toekomst?
Het assisenproces tegen Steve Bakelmans voor de moord op Julie Van Espen gaat op vraag van de burgerlijke partijen verder zonder publiek. Intussen ligt er een wetsvoorstel op tafel om zedenzaken in de toekomst altijd achter gesloten deuren te voeren. Heeft assisen nog wel een toekomst?
Beeld Tim Dirven Dadelijk sturen we een nieuwe update
Wilt u helemaal mee zijn met het nieuws van de dag? Schrijf u dan in op onze nieuwsbrief.
Advocaat familie: 'Proces kan nu in alle sereniteit verder gaan'
De familie van de vermoorde Julie Van Espen is tevreden dat het proces achter gesloten deuren behandeld wordt. Alle burgerlijke partijen hadden hierom verzocht en het hof ging op dat verzoek in. Tot het sluiten van de debatten zal hun raadsman John Maes geen commentaar meer geven in de pers.
Maes reageert tevreden in naam van de familie. "Het hof is tegemoet gekomen aan ons verzoek. Het proces kan nu in alle sereniteit verder gaan en alle getuigen kunnen verhoord worden. Niet alle vreselijke details zullen nu naar buiten komen. Over het verdere verloop van de debatten zal ik geen verdere commentaar geven want het behoort tot het geheim van de zitting. Tot het eindarrest zal ik dus niet meer communiceren."
De advocaat van de verdediging, Dimitri De Béco, wenste geen commentaar te geven.
Advocaat John Maes.Beeld Tim Dirven Journalistenbond: 'Besloten justitie moet hoge uitzondering blijven'
De Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) neemt akte van de beslissing van het Antwerpse assisenhof om het assisenproces over Julie Van Espen volledig achter gesloten deuren te houden. Toch moet een besloten justitie een hoge uitzondering blijven, benadrukt de VVJ.
Het hof van assisen in Antwerpen besliste maandag dat het assisenproces van Steve Bakelmans, die beschuldigd wordt van de verkrachting van en de moord op studente Julie Van Espen, achter gesloten deuren wordt behandeld.
De VVJ begrijpt de extra pijn en smart die een openbare behandeling zou losweken bij de nabestaanden van het slachtoffer. Toch wil de journalistenvereniging eraan herinneren dat rechtspraak in principe wel degelijk openbaar moet zijn, en dat beslotenheid slechts in heel uitzonderlijke gevallen kan. "In dat verband is het zeer de vraag of de rechters niet hadden kunnen beslissen om welbepaalde gedeelten van de zaak achter gesloten deuren te behandelen, in plaats van de volledige rechtszaak nu", zegt Pol Deltour, nationaal secretaris van de VVJ.
De VVJ kant zich uitdrukkelijk tegen een recent wetsvoorstel, geïnspireerd door de Hoge Raad voor de Justitie, dat van beslotenheid in zedenprocessen de regel wil maken, in plaats van de uitzondering zoals nu. Aan de rechter zou het dan toekomen om discretionair te bepalen of de zaak toch openbaar gaat.
In een ruimer kader stelt de VVJ vast dat ook andere rechtscolleges te weinig openheid van zaken geven. "Zo worden gerechtelijke uitspraken niet steeds ter beschikking gesteld van de pers en voor het overige systematisch geanonimiseerd, soms zelfs wanneer er publieke figuren bij betrokken zijn. Dat bemoeilijkt nodeloos het werk van verslaggevers en vormt zelfs een voedingsbodem voor fouten in de verslaggeving", benadrukt Deltour.
‘Dit probleem moet dringend aangepakt worden’: Hoge Raad Justitie wil meer aandacht voor slachtoffers seksueel geweld
Een aparte wachtruimte in de gerechtsgebouwen of bijstand van een advocaat voor minderjarigen. In een nieuw rapport benadrukt de Hoge Raad voor de Justitie dat er meer aandacht moet komen voor de slachtoffers van seksueel geweld. ‘We blijven op dezelfde nagel kloppen.’
Beeld Geert Van de Velde Ook 75-jarige vrouw die verkracht werd door Bakelmans opgeroepen als getuige: ‘Ik ben niet meer bang van hem’
Op het proces tegen Steve Bakelmans, de verdachte van de moord op Julie Van Espen, getuigt donderdag ook de 75-jarige Monique. Zij werd in 2004 door Bakelmans verkracht. Ze was toen 58, Bakelmans 23. ‘Hij heeft mijn leven en dat van veel andere mensen kapotgemaakt”, zegt ze in Het Laatste Nieuws. ‘Ik ben dezelfde Monique niet meer. Maar, ik lééf nog. Julie had nóg minder geluk.’
‘De waardigheid van Julie Van Espen gaat boven het maatschappelijke belang van een openbaar proces’
Het proces rond de dood van Julie Van Espen zal achter gesloten deuren gevoerd worden. Dat is hoogst uitzonderlijk voor een assisenproces. Waarom nam het hof deze beslissing, en wat zijn de gevolgen voor het verdere assisenproces? Onze journaliste Eline Bergmans, die de zaak voor De Morgen volgt, geeft uitleg. ‘Pas als de jury zich heeft uitgesproken, gaan de deuren weer open.’
Beeld BELGA Proces Julie Van Espen achter gesloten deuren
Op vraag van de burgerlijke partijen heeft de rechtbank in Antwerpen beslist dat het proces tegen Steve Bakelmans verder gaat achter gesloten deuren. Zowel de openbaar aanklager als de advocaat van Steve Bakelmans hadden zich daar niet tegen verzet.
De familie van Julie Van Espen had hierom verzocht, om de privacy en integriteit van hun dochter te bewaren.
Omstreeks half elf zei de rechtbankvoorzitter in een tussenarrest dat ze ingaat op de vraag van de burgerlijke partijen. Ze verwijst daarbij naar wettelijke bepalingen die dat toelaten. Het hof stelt vast dat de beschuldigde niet enkel vervolgd wordt voor moord, maar ook verkrachting. Dat brengt met zich mee dat talrijke elementen uit het privéleven van het slachtoffer aan bod zullen komen tijdens het proces. Het hof is van oordeel dat het privéleven in dit geval primeert op de openbaarheid.
Het assisenproces gaat nu verder zonder publiek en pers. De deuren gaan pas weer open wanneer de jury zich heeft uitgesproken over de schuldvraag. De bekendmaking van dat oordeel is publiek. Ook de pleidooien van de openbare aanklager en de verdediging over de strafmaat en de uitspraak hierover vinden met publiek plaats.
Rechtbankvoorzitter Alexandra Van Kelst.Beeld Tim Dirven Advocaat familie Van Espen pleit over proces achter gesloten deuren
Advocaat John Maes verdedigt de familie van Julie Van Espen, die wil dat het proces achter gesloten deuren plaatsvindt om de privacy en integriteit van hun dochter te bewaren.
Het parlement besprak in september een wetsvoorstel om zedenzaken voortaan achter gesloten deuren te behandelen in de rechtszaal. Ook het Europees hof deed al uitspraken in die richting. "Zelfs de gedeeltelijke sluiting van het proces volstaat niet volgens het Europees Hof. Op elk moment bestaat gevaar tijdens zo'n proces dat de waardigheid van het slachtoffer geschaad kan worden", pleit John Maes.
Maes verwijst naar een eerder proces tegen Bakelmans, dat eveneens achter gesloten deuren plaatsvond. "Minstens drie slachtoffers van verkrachting zullen hier komen getuigen. Ook deze dames zullen een afschuwelijk verhaal brengen over wat hen is overkomen", zegt hij. "De familie vraagt dat Julie in haar waardigheid zal beschermd worden. Dit is een uitzonderlijke vraag, voor een uitzonderlijk dossier. Ik vraag u in vertrouwen in naam van deze mensen de deuren te sluiten."
Zowel de openbare aanklager als de verdediging van Steve Bakelmans zeggen zich niet te verzetten tegen een proces achter gesloten deuren. "Wij hebben het grootste begrip en respect voor de vraag van de familie Van Espen. Uit ervaring weten wij hoe de privacy van een slachtoffer wordt blootgelegd in een assisenzaak", zegt Dimitri De Béco, advocaat van Bakelmans.
Assisenvoorzitter Alexandra Van Kelst heeft de zitting geschorst. De drie rechters trekken zich terug om zich te beraden over het verzoek van de familie Van Espen.
Advocaat John Maes.Beeld Tim Dirven Advocaat van Steve Bakelmans: 'Hij zoekt geen excuses'
Dimitri De Béco, advocaat van beschuldigde Steve Bakelmans, stond bij aanvang van het proces kort de pers te woord in het Antwerps justitiepaleis.
“We vonden dat het proces sereniteit nodig had, maar nu het begint willen we toch wat duiding geven”, aldus De Béco. “Voor alle duidelijkheid: Steve Bakelmans is natuurlijk schuldig. Dat weet heel België en dat heeft hij zelf aangegeven van bij zijn eerste verhoor en zijn aanhouding. De verwachtingen, ook wat de straf betreft, zijn dus beperkt.”
Volgens De Béco beseft zijn cliënt wat hij de burgerlijke partijen heeft aangedaan en verwacht hij zich aan een zware straf. Toch vraagt de advocaat om op dit proces ook te kijken naar het levensverhaal van Steve Bakelmans.
“We denken wel dat het een gemiste kans zou zijn als we niet van de gelegenheid gebruik zouden maken om ook te proberen te begrijpen hoe deze feiten zich hebben afgespeeld. Dat is een verwachting van de burgerlijke partijen en hij gaat daar zo veel mogelijk aan meewerken. Die man zoekt geen excuses, maar we denken wel dat het van maatschappelijk belang kan zijn om te achterhalen hoe die man zo ver is gekomen, tegen welke psychische achtergrond.”
Wat denkt De Béco dan over de vraag van de familie om het proces achter gesloten deuren te houden? Zij gaan daar de rechtbank om verzoeken. “We denken dat deze zaak van maatschappelijk belang is, maar we begrijpen de vraag van de familie en gaan ons daar dan ook niet tegen verzetten.”
Steve Bakelmans.Beeld Tim Dirven Geen publiek in de rechtszaal
Advocaat John Maes die de familie van Julie Van Espen bijstaat, is aangekomen in het Vlinderpaleis in Antwerpen. De verwachting is dat de vader van Julie het proces zal bijwonen. Haar mama, zus en broer zullen niet aanwezig zijn. Ook enkele vriendinnen en de vader van haar vriend Thomas hebben aangekondigd dat zij het proces in de rechtszaal zullen volgen.
Het publiek is niet toegelaten in de rechtszaal. Daarvoor is er te weinig plaats door de coronamaatregelen. Publiek en pers volgen het proces via een videoverbinding in een rechtszaal in een andere vleugel van het Vlinderpaleis.
Zaak achter gesloten deuren?
De nabestaanden van Julie Van Espen willen dat het proces achter gesloten deuren plaatsvindt. Hierover zal de assisenvoorzitter beslissen bij aanvang van het proces. Het is niet gebruikelijk dat een assisenproces volledig achter gesloten deuren gehouden wordt. De laatste keer dat dat gebeurde, was in de jaren 90.
"Of een zaak achter gesloten deuren moet plaatsvinden, is een soevereine beslissing van de voorzitter van het hof van assisen", legde oud-assisenvoorzitter Edwin Van Fraechem uit in De ochtend op Radio 1.
Het assisenproces dat in de jaren 90 achter gesloten deuren plaatsvond, ging over een jongeman die misbruikt was door een tante. Volgens Van Fraechem ging het om bijzonder gruwelijke feiten. "Gebruikelijker is dat een proces gedeeltelijk achter gesloten deuren plaatsvindt. Wanneer het te gruwelijk wordt, kan de voorzitter beslissen om tijdelijk de deuren te sluiten voor die bepaalde fase van de rechtszitting."
Dat rechtszittingen openbaar plaatsvinden, is bepaald door de grondwet. Volgens Van Fraechem is dat een zeer oude regel, die werd ingevoerd om te verzekeren dat processen eerlijk verlopen.
De nalatenschap van Julie Van Espen
De nabestaanden van Julie Van Espen proberen al 2,5 jaar haar dood een plaats te geven. Deze artikels kunt u nu herlezen:
Schoonvader Peter Huyghe: ‘Ze kan de wereld niet meer verbeteren, daarom doen wij het in haar plaats’
Al 2,5 jaar doen de nabestaanden van de vermoorde Julie Van Espen er alles aan om haar dood een positieve betekenis te geven. Terwijl haar ouders ijveren voor hervormingen binnen justitie en een assisenproces achter gesloten deuren, organiseert haar schoonvader weerbaarheidstrainingen voor meisjes zoals Julie.
De vriendinnen van Julie: ‘Ze zei wat ze zou doen als het haar zou overkomen: vechten’
‘Julie was extreem gelukkig. Zij heeft een niveau van levensvoldoening bereikt waar de meeste mensen op hun tachtig jaar nooit zijn geraakt.’ Kathleen, Monique en Claire, drie hartsvriendinnen van de op 4 mei vermoorde Julie Van Espen, brachten haar later dat jaar even weer tot leven in een filmpje.
De ouders van Julie: ‘Julie had nog geleefd als iedereen zijn verantwoordelijkheid had opgenomen’
De ouders van Julie Van Espen haalen vorig jaar in een open brief uit naar het gerecht en de politiek. Volgens de ouders zou hun dochter nog geleefd hebben als het gerechtelijk apparaat naar behoren had gewerkt. U kunt hun open brief hier lezen.
Claire, Monique en Kathleen, de vriendinnen van Julie Van Espen.Beeld Wouter Van Vooren De moord die een schokgolf door Vlaanderen joeg
De verkrachting van en de moord op Julie Van Espen veroorzaakte een schokgolf door Vlaanderen, nadat bekend werd dat Bakelmans al twee keer veroordeeld was voor gewelddadige verkrachting. Hoe komt het dat Steve Bakelmans vrij rondliep, en welke impact had deze zaak op justitie?
Lees nu: Het proces Bakelmans in 5 vragen en antwoorden.
Een stille wake voor Julie Van Espen in mei 2019.Beeld Wouter Van Vooren De zaak-Julie Van Espen
Waarover gaat deze zaak ook alweer?
De 23-jarige Julie Van Espen verdween op 4 mei 2019. Ze was thuis met de fiets vertrokken richting Antwerpen, maar kwam daar nooit aan. Een dag later werd haar bebloede kledij en fietsmand teruggevonden in de omgeving van het Albertkanaal in Merksem.
Op camerabeelden in de buurt was een man te zien met haar fietsmand in zijn handen. Hij werd geïdentificeerd als Steve Bakelmans en kon op 6 mei gearresteerd worden. Diezelfde dag werd ook het lichaam van de studente uit het Albertkanaal gehaald. Bakelmans bekende dat hij Julie gedood had, omdat ze zich hevig verzet had toen hij haar wilde verkrachten.
Wie is de verdachte?
Steve Bakelmans (41) werd in het verleden al meermaals veroordeeld. Hij was op vrije voeten in afwachting van een verkrachtingszaak uit 2016 die nog voor het hof van beroep moest komen. De behandeling van het dossier liet echter lang op zich wachten. Bakelmans werd voor die feiten uiteindelijk veroordeeld tot vijf jaar cel en tien jaar terbeschikkingstelling, maar toen was het voor Julie Van Espen te laat.
Lees ook: ‘Als er iemand heeft gefaald, dan ik en ik alleen’: wie is Steve Bakelmans?
Welke straf riskeert hij?
Een volksjury bestaande uit acht vrouwen en vier mannen moet over anderhalve week oordelen of Bakelmans schuldig is aan verkrachting en aan moord. Hij riskeert een levenslange opsluiting.
Bij aanvang van het proces moet de assisenvoorzitter eerst nog beslissen of de zaak in aanwezigheid van publiek en pers behandeld zal worden, of achter gesloten deuren zoals de nabestaanden van Julie Van Espen vragen.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
